Borsalarda sert düşüş var. Coronavirüs sektörleri derinden etkileyen bir krize döndü. Özellikle turizm ve havacılıkta hisseler ciddi değer kaybettiler. Yıl başında 5.4 olan American Airlines fiyat/kazanç oranı 3.3’e inmiş. Marriott’unki 23.2’den 17.6’ya gerilemiş. Royal Carribbean gibi gemi turları düzenleyen firmaların hisseleri ise son 5 yılın en düşük seviyesinde. ABD’de hisseler son 12 seansın 10’unda değer kaybetti. Şubat 19’daki zirvesinden bu yana yüzde 12’den fazla gerileyen Wall Street’teki değer kaybının rakamsal karşılığı 3.4 trilyon dolar. Roubini gibi, hisselerin gelecek haftalarda yüzde 10 daha gerileyebileceğini, hatta en negatif senaryoda yüzde 30’u aşan bir gerileme olabileceğini öngören ve en kötünün hala görülmediğini söyleyen çok sayıda ekonomist ve stratejist var. Ancak fırsat yakalamak için ucuz hisse avına çıkmaya hazırlanan bir o kadar da yatırımcı var. “Hızlı satışlar hızlı dönüşleri getirir” diyorlar. Acaba öyle mi olur?
Geçen hafta CNBC’de bir analiz vardı. 1990’dan bu yana hareketler incelenmiş. Ve görülmüş ki beş işgünü boyunca yüzde 10 ve üzerindeki düşüşleri izleyen haftalarda hisseler toparlanıyor ve kriz öncesinin üzerine çıkıyor. Mesela ikiz kulelere El Kaide’nin saldırdığı 2001 Eylül ayında 5 günde yüzde 11.6 gerileyen S&P 500, iki hafta sonra yüzde 10.9, bir ay sonra 12.3 ve 3 ay sonra 19 yukarıyı görmüş. 2002 Temmuz’da yüzde 11.5 düşüşün bir ay sonrasında yüzde 20’nin üzerinde artmış. 2011 Ağustos’ta 5 günde yüzde 13 düşen borsa, iki hafta sonra artmaya başlamış ve artış 6’ıncı ayın sonunda yüzde 20’yi aşmış. 1998 Ağustos’ta ise yüzde 12 gerileyen endeks 6 ay sonra yüzde 28.3 yukarıdaymış. Bir başka analiz ise 1982’den bu yana ortalama yılda bir defa düzeltme yaşandığını ve oluşan kayıpların izleyen 3 ayda telafi edildiğini söylüyor. Bu örnekler diyor ki: Sert düşüşlerin ardından toparlanmalar yaşanabilir. Piyasaların en iyi günleri genellikle en kötü düşüşlerin ardından gelir. Panik hareketler yatırımcıların bu günleri kaçırmalarına neden olabilir.
Bizdeki hareket de sert ama beş gün soluksuz düşüşün yaşandığı bir dönem an itibariyle olmadı. CNBC analizinde sözü edilen toparlanmayı getirecek boyutta bir çekilme henüz görülmedi. Ancak şirket bazında çok ucuzlayan hisseler ortaya çıkıyor. Roubini’nin dediği gibi gelecek birkaç günde salgının ABD ve AB’de yayılması halinde riskli varlık fiyatlarında daha fazla düşüşler olabilir. Virüs yetmezmiş gibi bir de petrol savaşı çıktı. Belirsizlik çok. Aldıktan sonra beklemeye sabrı olan ucuz hisse avcıları için iyi zamanlar bunlar. Ama “böylesi bir oynaklığa dayanamam” ya da “hisse alıp uzun süre bekleyecek halim yok” diyenler için en iyisi düşük getirili de olsa güvenli bir liman bulup ortalık yatışıncaya kadar park etmek. Onlara uzmanlar “when in doubt, stay out” yani “şüphen varsa bulaşma” stratejisini tavsiye ediyorlar.