Rusya Ukrayna savaşı savaşın çirkinliğini bir kez daha göz önüne sererken finansal mimarinin de daha net anlaşılmasını sağladı. Zira sıcak savaş öncesinde bazı yorumcular Rusya’nın 630 milyar dolarlık rezervi ve Çin desteği ile Batıyı perişan edeceğini düşünüyordu. Uzun bir süredir rezervlerindeki ABD tahvillerini satmış olan Rusya ABD dolarının tabutuna son çiviyi de çakmak üzereydi. Ancak yeni bir dünya düzeni beklerken karşımıza eski dünya düzeni çıktı. Önce tam olarak ne yapıldığına kısaca bakmak isterim. Zira öne SWIFT adımı çıksa da daha kritik olan AB’nin aldığı kararlar diyebiliriz. Zira SWIFT işlerin çok hızlı ve kolay yoldan yapılmasını sağlıyor. Uzakta bulunan bir dostumuzu telefonla aramak haberleşmenin en kolay ve verimli yolu ancak tek yol değil. Rus bankaları gerekirse SWIFT dışında yöntemlerle işlerini belli ölçüde yürütebilir(di). Rusya 630 milyar dolarlık rezervine rağmen çöken Ruble’ye neden müdahalede bulunamadı. Rezervin yapısına baktığımızda sadece 12 milyar dolar&Euro’luk kısmı nakit olarak Rusya Merkez Bankasının kasasında durduğunu görüyoruz. 139 milyar dolarlık altın da bankasının kasasında. 84 milyar dolar büyüklüğünde Yuan bazlı menkul var. Bir kriz sırasında işe yaraması zor zira Çin tahvil piyasası ABD kadar likit değil ve sermaye hareketleri de sorunlu. 403 milyar dolar/Euro/GBP vs bazında "elektronik kayıt" ise Batı merkez banka ve ticari bankalarında. Bu durumda nette biraz nakit, satılamayacak altın ve işe yaramayan Yuan bonoları ile baş başa bir Rusya Merkez Bankası var. Şimdi normal bir günde Rusya Merkez Bankası’nın kur nasıl müdahale ettiğini FT’de çıkan bir örnek üzerinden inceleyelim.
Rus Merkez Bankası elinde tuttuğu (lafın gelişi elinde, brokerının hesabında olan) Alman Bundunu satmak için Frankfurt’taki XYZ bankasını arıyor ve XYZ de piyasaya haber salıyor. Alıcı ile fiyatta uzlaşınca XYZ saklamacıya varlığı alıcının takasına aktarması için talimat gönderiyor. Banka hesabına para girdiğinde saklamacı da merkezi saklama kurumuna alıcının Bundların yeni sahibi olduğunu iletiyor. Bu noktada Rus Merkez Bankası’nın XYZ Banktaki hesabına para aktarıldı.
İkinci aşamada kuru desteklemek amacı ile Londra'da bulunan bir kurum üzerinden Ruble alım emri veriliyor. Karşı tarafta bir Rus ticari banka var ve Rus erkez Bankası yukarıdaki satıştan gelen Euro'yu muhabir banka aracılığı ile ona aktarıyor. Batının ama özellikle de AB’nin aldığı karar az önce saydığım aktörlerin hepsinin veya bir kısmının Rus Merkez Bankası ile işlem yapmasını engelliyor ve bankayı paralize ediyor. Rusya çok ciddi bir altın rezervine sahip olsa da finansal piyasalarda satış yapması çok zorlaşmış durumda. Bu daha önce Venezuela veya İran örneklerinde gördüğümüz üzere piyasa fiyatının altında Çin veya Hindistan gibi ülkelere satış yapılması anlamına gelebilir. Bütün bu olan biten Batı’nın finansal piyasaların anahtarını nasıl elinde tuttuğunu gösteridi. Ve bu durumu dikkatle izleyen bir ülke olduğu kesin: Çin. Nitekim büyük bir kırılma anı yaşıyoruz. Batı finansal olarak kazanmış olsa da bu bir Pirus Zaferi olabilir. Bundan sonra:
- ABD'nin değil ama Avrupa'nın güvenlik konsepti değişmek zorunda kalacak. Liderliği boyunca Almanya'yı ve AB'yi bu günlere hazırlamak yerine Rusya ile daha sıkı ilişkiler içine giren Merkel'in hatası hızla telafi edilmeye çalışılacak. Bu daha yüksek savunma harcamaları anlamına geliyor. İngiltere'nin askeri gücü AB'ye karşı önemli bir koz olacak.
- Batı blokunun SSCB'nin yıkılması ile hızlandırdığı globalizasyon ülkelerin mevcut sistemlerine bakmadan sadece maliyet muhasebesi ile tedarik zincirlerinin dağıtılmasını tetiklemişti. Batı artık Çin'le olacak bir sürtüşmede neler olacağını biliyor. Ticaret savaşı ve Covidle başlayan tedarik zincirinde yer değiştirmeler hızlanacak.
- Rusya SWIFT'ten çıkartıldığında dünya çapında global çapta bir hasar kaçınılmaz. Ancak daha önemlisi Rusya ve Çin ekseninde tıpkı SSCB zamanında olduğu gibi , zaten var olan alternatif ödeme sistemine ek olarak, parasal bir sistem oluşacak.
- Batı pazarlarının (mal ve finans) kapatılması ile beraber Rusya artık Çin'e bağımlı bir devlet haline gelecek. SSCB'nin kuvvetli döneminde bile kafa tutan Çin artık Rusya'yı rahatlıkla kendi çizgisine çekebilecek durumda.
- ABD Ukrayna'ya savunma taahhüttü vermemişti. Ancak Tayvan'a vermiş durumda. Şayet ABD global sistemden çekilmiyorsa, Çin harekete geçsin veya geçmesin global bir savaş riski artmış durumda. Bu prim tüm varlık fiyatlarına eklenmeli (yani çıkartılmalı) .
- Çin yaptırımlara baktığında elindeki devasa ABD hazine stokunu sorgulayacaktır.
- Dünya uzun süredir görmediği bir enflasyon tipi ile karşı karşıya kalacak. Hammadde fiyatlarında artış ve tedarik zincirinde en ucuz üreticiden en güvenilir üreticiye kayma neticesinde oluşacak maliyet artışı. Çözümü merkez bankalarından beklemeyin.