Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi kapsamında idari para cezası kararı düzenlendikten sonra, dahilde işleme rejimi, gümrük kontdolü altında işleme rejimi ve geçici ithalat rejimine konu eşya ile ilgili olarak gümrük idarelerinde farklı uygulamaların olduğu ve tereddütlerin yaşandığı anlaşılıyor.
Esasen, eşyanın yurda girişinden itibaren gümrük gözetimine tabi olduğu herkesçe biliniyor. Ekonomik etkili bir şartlı muafiyet düzenlemesi, bu düzenlemeye tabi tutulmakta olan eşyaya veya eşdeğer eşyaya ya da işlenmiş ürünlere, gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanım tayin edilmesi gerekiyor.
Gümrük idareleri, bir rejimin öngörülen şartlar altında sona ermemiş olduğu hallerde, cezai hükümlere göre işlem yapıyor.
Dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, dahilde işleme rejimi ve gümrük kontrolü altında işleme rejimine ilişkin hükümler ihlal edilmekle birlikte, rejim kapsamı ithal eşyasının işleme faaliyetindeki hâli veya işlem görmüş ürün hâli de dahil olmak üzere, gümrük gözetiminden mevzuata aykırı olarak çıkarılmamış olduğunun tespiti hâlinde, ithal eşyasının gümrük vergileri ile ilgili rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar, idari para cezası uygulanıyor.
Kanunda belirtilen eşyanın, yapılacak tebligat tarihinden itibaren altmış gün içinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması hâlinde, ayrıca gümrük vergileri tutarında idari para cezası veriliyor.
Hal böyle iken gümrük idarelerinde farklı uygulamaların yapıldığı anlaşılıyor. Yeknesaklığı sağlamak amacıyla Gümrükler Genel Müdürlüğü taşra idarelerine şu talimatı vermiş bulunuyor.
Belirtilen rejimlerin ihlal edilmiş olması dolayısıyla idari para cezası uygulanmakla birlikte, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması, dolayısıyla ticaret politikası önlemlerinin uygulanmaması ve ithali belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilginin v.b. ibraz edilmemiş olması nedenleriyle kendiliğinden serbest dolaşıma girmiş eşya statüsüne haiz eşya olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığı belirtilerek; idari ceza uygulanan eşyaya ilişkin yükümlüsüne tebligat yapılması isteniyor.
Tebligatta da; ‘idari para cezası uygulanmakla birlikte gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmayan eşyanın yükümlüsünce SERBEST kullanım hakkı bulunmamakta olup bu sebeple mezkur eşyanın tebligat tarihinden itibaren 60 günlük süre içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulması, aksi halde eşyanın yurt dışı edilmesinin sağlanması gerekmektedir." ibarelerine yer verilmesi isteniyor.