Norveç’te 50 bin kişi ile 15 yıl süreyle yürütülen bir araştırmaya göre espri anlayışı, mizah gücü olanların olmayanlara göre 8 yıl daha uzun yaşadığı saptanmış. Çoğu insan yaşadığımız günlerin gülünemeyecek kadar ciddi olduğunu savunuyor: “Şimdi esprinin sırası mı?” Aslında en çok da bugünlerde gülmeye ihtiyaç var. Salgının yalnızlaştırdığı bizler, ister ekranlardan ister sosyal mesafeden, kahkaha sesine çok ihtiyaç duyuyoruz. Çünkü atılacak kahkahalar hormonlarımızı harekete geçirip bizleri daha dayanıklı, daha yaratıcı ve daha faydalı kılacak. Yaş ilerledikçe gülmek daha da seyrek hale geliyor. Bir başka araştırmaya göre, 4 yaşında birisi günde 300 defa gülerken 40 yaşında birisi ancak 10 haftada (2,5 ay!) 300 defa gülüyormuş.
Bu bağlamda şehirlerin de mizah anlayışı gündeme gelmiş. ABD’de geliştirilen bir mizah – espri algoritması ile şehirlerin mizah anlayışının niteliği ve niceliği ölçülmüş. Şehirde yer alan komedi kulüplerinin sayısı, komik web sitelerinin ziyaretçi sayıları, komik tweetlerin sayısı hesaba katılmış ve 50 şehir bu ölçülere göre sıralanmış. 2008 yılında bir proje nedeniyle İsveçli çözüm ortağım Christer Asplund ile birlikte Sakarya’nın Taraklı ilçesini ziyaret etmiştik. İlçe yerel mizah anlayışı ile tanınıyor. “Yalaza” dedikleri, sohbetlerde insanları eğlendirmek amacıyla anlatılan abartılı, şaka dolu öyküleri var. Hem gülüyorlar hem de güldürüyorlar. İsviçre’nin Arosa kasabası 30 yıldır her Noel öncesi düzenlenen mizah festivali ile ünlü. Kasaba bu etkinlik nedeniyle 20 binden fazla ziyaretçi cezbediyor. O gün Taraklı’dan ayrılırken düzenlenecek bir mizah festivalinin ilçeye neler kazandırabileceğini hayal etmiştik.
2015 yılında North Carolina’nın Charlotte şehrinde ilk “Komik Otobüs - Komedi Şehir Turu” başlatılmış. Bir komedyenin rehberliğinde 90 dakika süren şehir turu katılanları neşelendirmekte, unutulmaz anlar yaşamalarına katkıda bulunmakta. Şirket ilk otobüs ile sağlanan başarının ardından işlerini büyütmüş, yeni otobüsler ilave etmiş, komşu şehirlere yayılmış.
Dünyaca ünlü araştırma şirketi Gallup tarafından yayınlanan, 100 ülkeyi kapsayan “Duygu Ölçeri” araştırmasına göre “En Az Gülen” ülke olarak tespit edilmişiz. Bir kahkahanın çok görüldüğü, kimimize yakıştırılmadığı ülke aslında oldukça ileri bir mizah ve espri anlayışına sahip. Yetersiz olan bu anlayışın pratiğe dönüşmesi; kahkahaya dönüşmesi. Dikkat ederseniz bizde yeni komedyenlerin yetişmesini sağlayan, onları cesaretlendiren komedi kulüpleri yoktur. Kendi gayretleri ile yetişen bir elin parmakları kadar komedyen 85 milyona kahkaha attırmak için çabalıyor. Tüm olumsuzluklara rağmen.
Kendimizle barışık değiliz. Yıllardır “Turkey” kelimesi hindi anlamına geliyor diye kahır olup duruyoruz. Sanki tüm ev ödevlerimizi yerine getirdik de kala-kala “hindi” sorunu kaldı. Bir de zıt yönden değerlendirebilsek; “biz hindiler bir kabarırsak görürsünüz!” diye işi şakaya vursak; hindi desenli tişörtler yapsak, kendimizle ne kadar barışık olduğumuzu kanıtlasak; ne olur? İhracatımız değer mi kaybeder? Turizmde geriler miyiz? Futbolumuz ilerlemez mi? Uluslararası anlaşmalarda rekabet gücümüzü mü yitiririz? Koca koca insanlar yıllardır “hindi” sorununu tartışıyor. Bu kadar süre “biz yumuşak gücümüzü nasıl arttırırız?” diye tartışsak inanın daha yararlı sonuçlar elde ederdik. Gülmeyi yeniden öğren Türkiye!
Haftanın Şehri: VILNIUS, LİTVANYA
VILNIUS 590 bin nüfusa sahip Litvanya’nın başşehri 1994 yılında UNESCO Dünya Kültürel Mirası’na dahil edilmiş. Tarihi şehir merkezi ile ünlü olan Vilnius bunun yanı sıra ilginç ve cesur bir strateji ile 2020 “En İyi İletişim Stratejisi” ödülüne layık görülmüş.
Şehre ziyaretçi cezbetmek için hedef gördükleri coğrafyalarda yaptıkları bir araştırma oralarda yaşayanların ancak %5’inin şehrin nerede olduğunu bildiğini göstermiş. Elbette Vilnius’u tanıtmak isteyenler için hiç de umut verici bir sonuç değil. Bu belki de başkalarının utanç duyacağı saptamayı akılcı ve yaratıcı bir biçimde dönüştürmüşler, mizah konusu yapmışlar: “Kimse Vilnius’un nerede olduğunu bilmiyor!”
Dijital platformlarda yürütülen iletişim kampanyasına 62 uluslararası medya yer vermiş, yaklaşık 138 milyon kişiye ulaşılmış! Vilnius kendi ile barışarak dezavantajı avantaja çevirmiş.