Mali Eylem Görev Gücü (FATF) diye bir örgüt var. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bünyesinde kurulmuş…
İşi gücü; kara paranın aklanmasıyla mücadeleye dair tavsiye ve kural oluşturmak. Bizi, terörizmin finansmanı ve kara para ile mücadelede başarısız bulup listeye almışlar. Listeye 2021’in Eylül’ünde girmişiz. O günden bu yana FATF tarafından “Uluslararası İşbirliği İnceleme Grubu” tarafından özel izlemeye alınmışız. Gri listedaşlarımız kimler mi? Bulgaristan, Burkina Faso, Kamerun, Hırvatistan, Demokratik Kongo, Haiti, Jamaika, Kenya, Mali, Mozambik, Namibya, Nijerya, Filipinler, Senegal, Güney Afrika, Güney Sudan, Suriye, Tanzanya, Vietnam ve Yemen…
Kabotaj Bayramı'nda gri listeden çıkıyoruz
Gri liste buysa, kara listede kimler var? İran, Kuzey Kore ve Myanmar yani eski adıyla Burma… Bunların hali harap ama gri listede olmanın maliyeti de az değil. En büyük maliyet, ülkeye gelecek doğrudan yabancı yatırımı olumsuz yönde etkilemesi… Yabancı sermaye, gri listeden uzak duruyor. O halde soru soralım; dış kaynak ihtiyacı had safhada ve yabancı sermayeye muhtaç Türkiye, eğer 1 Temmuz 2024 Kabotaj Bayramı günlerinde gri listeden çıkarsa, yabancı sermaye akışı başlar mı?
İKİ SORU İKİ CEVAP / Gri Listeye dair…
Yabancı sermaye neye bakar?
Gri listede olmak elbette yabancı sermayenin ülkeye teveccühünde olumsuz etkendir. Ancak gri listede olmasına rağmen yabancı sermayenin geldiği örnekler, az da olsa vardır. Yabancı sermaye için gri listeden çıkmak “gerek şart” olsa da “yeter şart”; hukuki altyapı, az enfl asyon ve iyi yönetimdir.
Yalancı sermaye neye bakar?
Sıcak paranın öteki adıdır yalancı sermaye… Hangi listede olduğunla ilgili değildir. Ülkende ona sunacağım fırsatlar önemlidir. Misal dövize ihtiyacın varsa, sıcak para gelsin diye gri listeden çıkmaya uğraşma… Dövizi baskıla, faizini tırmandır, borçlanma ihtiyacını arttır, dolar bazında %20 ver, gelsin.
NOT / Yalancı sermaye gri listeye değil paranın rengine bakar
Şu anda sıcak paraya muhtacız. Seçim sonrası para yağacaktı, yağmadı… Borsaya gelen yabancı ise kazancını cebine koyup, anında çekip gidiyor. Bundan 2 yıl öncesine dek yabancı 200 günden fazla, yerli ise 40 gün filan kalıyordu. Şimdi yerlisi yabancısı, neredeyse ayı doldurmadan çıkıp gidiyor. Yalancı sermayenin tek derdi vardır; yüksek kazanç. Listenin grisi, karasına değil, paranın rengine bakar. Eğer dolar yeşiline çalıyorsa, gri listeye aldırmaz, gelir. Zaten risk iştahı yüksektir, kayıp yaşasa bile onu telafi edecek şekilde adımlar atmış, ülke risklerini dağıtmış, tezgâhını kurmuştur. Sorun yalancı sermayeye olan aşkımızdır aslında…
Kasadaki parayı yandaşa candaşa, seçmene, eşe, dosta, galaksinin en pahalı araçlarına, cam binalarına harcadık ve tam takır kaldık. Şimdi yeni vergi ihdas gayretindeyiz. Borsaya dahi dadandık, kazanç vergisi yok dedik, işlem vergisine tav olduk.
Gelen sıcak para ne kamuya ne de özel sektöre şifa değildir. Öncelikle vadesi sorundur, yüksek faizinden bahsetmeye dahi gerek yoktur. Aldığın para ile kafanı su üzerinde tutabilirsin fakat sıcak para çok çabuk soğuyacak ve seni “yüzdüremediğin borçların ağırlığıyla” sulara batırabilecektir. Normal ekonomilerin yıllık enfl asyonlarını biz aylık olarak yaşıyoruz. Sıcak paracılar yani yalancı sermayenin tam da aradığı ortam budur. Morfin misali, damarlarına girer ama sonra her şey biter.