İzmir Seferihisar’a bağlı Gödence Köyü, Kızıldağların doruklarında küçük bir orman köyü. Seferihisar, Doğanbey, Ürkmez sırtlarından başlayarak yükselen Kızıldağlar, çok geniş bir yay çizerek, bir ucu Kilizman ve Balçova’ya, diğer ucu Menderes ilçesine dayanır.
Kızıldağlar, İzmir için olağanüstü önemli bir bölgedir. Kızılçam ormanlarıyla İzmir’in tam anlamıyla akciğerleridir. Aynı zamanda İzmir’in su havzası olan Kızıldağlar hala tertemiz ve büyük oranda korunuyor. İzmir’in içme suyunu kullandığı Tahtalı Barajı’na kış sularını vermektedir. Derin vadiler ve dere yataklarıyla deniz rüzgârlarını doruklarına kadar alan bu coğrafya kendine özgü bir ekolojiye sahiptir.
Antik çağlardan günümüze kadar bu bölgede tarım yapılmaktadır. Efemçukuru, Payamlı, Kavacık, Çamtepe ve Gödence Köyü, Kızıldağların doruklarındaki köylerdir. Sofralık ve şaraplık üzüm, zeytin tarımı bölgenin ana karakteristik özelliğidir.
Bölgenin öne çıkan köylerinden birisi Gödence’dir. Gödence halkı birlikte çalışmayı, imeceyi, örgütlü olmayı başarmış köylerimizdendir. Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi bundan 50 yıl önce l972 yılında Abdullah Duran’ın başkanlığında Halil Hayta, Mehmet Ali Algın, Mustafa Mülayim, Ümmet Aytekin, Muzafer Uslu ve Ali Çetin tarafından kurulur.
Kooperatifin kurulmasından iki yıl sonra köye elektriğin getirilmesi, zeytinyağı fabrikasının kurulması, toplumsal bir heyecan ve imece yöntemiyle başarılır.
Kooperatifin uzun yıllardır başkanlığını yapan Çağatay Özcan Kokulu, İzmir kooperatifçilik hareketinin öncülerindendir. Tarımsal kalkınma kooperatiflerinin kurulmasında yayılmasında öncülük yapan Eski Gümrük ve Tekel Bakanı, Bademler Köyü Kalkınma Kooperatifi Kurucusu Mahmut Türkmenoğlu ile birlikte bölgede kooperatifleşme hareketini geliştiren büyüten isimlerden birisidir.
Uzun yıllar Köy-Koop İzmir Birliği Başkanlığı da yapan Çağatay Özcan Kokulu ile Gödence’nin 50 yıllık hikâyesini ve kooperatifçiliğe bakışını konuştuk.
Küçük çiftçinin kooperatifleşmeden ve korunmadan ayakta kalamayacağını, tarıma dayalı sanayinin öncüsü olan kooperatifler olmadan tarımdan katma değer yaratılamayacağını vurgulayan Çağatay Özcan Kokulu’nun anlattıkları özetle şöyle: “Kooperatifçilik aynı zamanda toplumsal değerleri korumaktır. Toplumsal ve kültürel değerlerimizi korumak üretim yapmak kadar önemlidir. Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi 1972’de tüzel kişilik kazandı. Zeytinyağı üretimine 1974 yılında başladı ve kesintisiz bugüne kadar devam ediyor. Kooperatifimizin 1993 yılında markalaşma süreci başladı. Aynı yıl planlı çalışma dönemi başladı. İzmir kooperatifleşme hareketine yön veren kooperatiflerden biriyiz.
Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 1995 ve 2005 yılında zeytinyağı teknolojisini yeniledi. Çiftçi eğitimi her zaman çok önemsendi. Eğitim konusunda üniversite ile eğitim programları uygulandı. 2000’li yılların başında zeytinyağı üretim kapasitesi günlük 20 tondan 40 tona çıkarıldı. İtalya’dan makinalar ithal edildi. Zeytinyağı depolama sistemleri kuruldu.
Kooperatifimizin zeytinyağı dışında bal, sofralık zeytin, tıbbi bitkiler, badem, incir, ceviz, reçeller, salça, domates kurusu, zeytinyağlı sabun çeşitleri, damla sakızı gibi ürünleri var.”
Kooperatifçilikte üretim kadar ortakların ürünlerinin değerlendirilerek pazarlanmasının da çok önemli olduğunu belirten Kokulu: “Üretim yapmak yetmez üretimin kalitesi farklılık yaratmak esas olanıdır. Gödence olarak bizim farkımız burada ortaya çıkıyor. Bütün çalışmalarımızı köy olarak bir kooperatif çizgisinde başarıyoruz. Dikkatle bakıldığında zeytinyağı sektörü içinde kooperatifimizin kalite bağlamında ilk sıralarda olması rastlantı değildir. Zeytin çeşitlerine ve özelliklerine göre markalaşma sağladık. Zeytinyağı sektörü içinde dört farklı markaya sahip ender kooperatiflerden biriyiz.
Pazarlama konusunda ise bireysel tüketici ile doğrudan iletişim kurarak abone sistemini geliştirdik. Ülkenin her yerinde tüketicilerimiz var. Onlara ürünlerimizi ulaştırtıyoruz. Ayrıca tüketim kooperatifleri ile pazarlama konusunda kurduğumuz işbirliği bizim için önemli avantajlar sağlıyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sağladığı destek ve işbirliği Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin büyümesinde önemli etken oldu.”
Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, dünya normlarında bir sanayi kuruluşu ile zeytinyağı depolama tesislerine sahip. Bundan çok daha önemlisi Gödence’de yürütülen çalışmaların temelinde her zaman insana ve tarıma, üretime verilen değer ön plana çıkıyor. Kültürel ve toplumsal değerlerin korunması için mücadele veriliyor. Gödence’nin başarısında birlikte hareket etme ve dayanışma ruhuna bağlı kooperatifçiliğin büyük rolü var.
Dışarıdan bakıldığında Gödence’de yürütülen kooperatif çalışmaları bir okul gibi. Yerli ve yabancı konukların sürekli ziyaret ettikleri bilgi ve deneyim paylaştıkları bir kooperatif görüyoruz.
Türk tarımına katkı sağlayan kişi ve kurumlar Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi tarafından çok uzun yıllardır ödüllerle onurlandırılıyor. Yıllar önce ustam Sadullah Usumi ile Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nden tarıma katkı ödülü aldığımızda “Tarımda kalkınmanın yolu Gödence’den geçer” diye yazmıştım. Yıllar sonra yanılmadığımı görmek çok gurur verici.
Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi 11 Haziran 2022’de 50. Yılını kutlayacak. Necati Cumalı Meydanı’nda İzmir’de kooperatif hareketini ve Gödence’nin 50 yılını anlatan belgeselin gösterimi yapılacak. Tarıma katkı ödülleri verilecek. Nice 50 yıllara diyerek emeği geçen herkesi kutluyorum.
Tarımsal kalkınma kooperatiflerinin tüketicinin en güvenilir dostu olduğunu belirten Gödence Tarımsal kalkınma Kooperatifi Başkanı Çağatay Özcan Kokulu kooperatiflerin misyonunu şu sözlerle ifade ediyor: “ Sanılır ki, tarımsal amaçlı kooperatifler sadece üreticilere ait kuruluşlardır ve sadece kendi ortaklarının hakkını, hukukunu korur. Doğrudur, tarımsal amaçlı kooperatifler üreticiler tarafından kurulmuş organizasyonlardır. Onların yaşam kalitesini yükseltmek, bölgesel kalkınmayla birlikte, onlara çok sağlam bir yapı oluşturmayı amaçlar. Tarladan başlayarak tüm üretim faaliyetlerinin üstün bir kalite anlayışı ile yapılmasını planlar ve uygular.
Hasat, ürün işleme, depolama, ambalajlama, gıda güvenirliliği ve pazara sunuş tamamen tüketicinin sağlığı ve beğenisi içindir. Onun için tarımsal amaçlı kooperatifler, tüketicinin en büyük ve güvenilir dostudur. Üretici ile tüketici arasında sağlam bir köprü, toplumsal yapımızın sağlam yapı taşlarıdırlar.
Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi böyle bir anlayışa sahiptir. Üretim faaliyetleri içinde 50 yılını tamamlarken, ekonomik faaliyetler kadar, kültürel ve toplumsal değerlerimizin korunmasını çok ciddi şekilde dikkate alınmaktadır. Küçük aile çiftçiliğinin korunması, tarıma dayalı sanayinin kooperatifler aracılığı ile üreticilerin öz malı olması, böylelikle hem üreticileri hem de tüketicileri koruyacağına inanıyoruz.