GEÇEN pazar günü DÜNYA’nın YouTube kanalında canlı yayın konuğum olan Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz, Türkiye’nin süt üretiminde dünyadaki yerine dikkat çekti:
-Ülkemizin yıllık süt üretimi 23 milyon ton. Avrupa’da 3’üncü, dünyada 8’inci sırada yer alıyoruz. Ekonomik değeri 50 milyar lirayı buluyor.
Üretilen sütün yüzde 45’inin kayıtlı ve kontrol altında işlenip, tüketiciye ulaştığını belirtti:
- Yüzde 55’i ise kayıtlı ekonomiye girmeden tüketiliyor. Kayıtlı-kayıtsız toplam 120 milyar liralık bir ticaret oluşuyor.
Sektörü şöyle tanımladı:
- Sütçülük, kırsal üretimi destekleyerek kente göçü önleyen, sürekli- düzenli gelir ve istihdam sağlayan, toplumsal refaha katkıda bulunan bereketli bir meslek.
Sütaş’ın 45 yılda ulaştığı büyüklüğe işaret etti:
- Sütaş, 3 büyük entegre tesiste günde 2 bin 500 ton süt işleyen, 170 bin satış noktasında her gün 6.5 milyon paketi tüketiciye ulaştıran, 10 haneden 8’inde bulunan 58’inci büyük sanayi kuruluşu.
COVID-19 sürecindeki tempolarını merak ettim, anlattı:
- Sütçülükte 7/24 ve 365 gün kesintisiz çalışmak, süreklilik esas. Biz “Home Office” çalışamadık. Hepimiz “Farm Office” çalışmaya devam ettik. 7 bin 500 kişilik bir ekip olarak görevimizin başındaydık.
Sağlık ve hijyen önlemleriyle ilgili sektördeki uygulamaların altını çizdi:
- Bizim her zamanki standart önlemlerimiz (maske, eldiven, sterilizasyon, hepa filtre, ateş ölçmek) pandemiyle birlikte kamuoyunun gündemi oldu. Maske ve eldiven talebi artınca bizim de maliyetlerimiz yükseldi.
Ateş ölçümüne vurgu yaptı:
- Bizim çiftliklerde ineklerimizin ateşi zaten günde 3 kere ölçülüyordu.
Tüketim trendlerindeki değişimin altını çizdi:
- Sağlıklı beslenme, üretim süreci ve üreticiyle ilgili şeffaflık-güven arayışı, online alışveriş. Ayrıca modern hayatın, üretim yöntemlerinin doğaya etkisini düşünme fırsatımız oldu.
COVID-19 sürecinin sokak sütü tüketimini nasıl etkilediğini sordum, yanıtladı:
- Açık sütte bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 14 daralma oldu. Ambalajlı süt ürünlerinin payı arttı.
Bu eğilimin ikinci çeyrekte de sürdüğünü belirtip, ekledi:
- Tüketici dikkati biraz fiyattan gıda güvenilirliğine doğru döndü. Gıda güvenliği konusu “romantik tercihler” den uzaklaştı, rasyonelleşti. Güvenilir markalara yönelme oldu.
Pandemiyle birlikte bilimin öneminin anlaşıldığını vurguladı:
- Bu dönemde bilime, konunun uzmanlarına kulak vermeyi, bilim insanlarını ayırt etmeyi öğrendik. Hayatımıza “bilim kurulu” girdi. Bu dönemin önemli kazanımlarından birisi oldu.
Bu noktada şu mesajı verdi:
- Sütte kayıt dışı oranı düşürecek önlemlere yönelelim. Kayıt dışında kalmanın ekonomik avantajını ortadan kaldıran, kayıt içinde kalmayı özendiren önlemler düşünelim.
COVID-19 süreci, sütte kayıtlı-kayıt dışı oranını tersine çevirir mi?
23 milyon ton sütün yüzde 55’i kayıtlı hale gelir mi?
Gübreyle 80 megavat elektrik üretiyor
MUHARREM Yılmaz, Sütaş’ın hayvan gübresine dayalı enerji tesislerinde yılda 80 megavat elektrik ürettiklerini belirtti:
- Ürettiğimiz elektrik, endüstriyel tesislerimizin elektrik ihtiyacının yüzde 80’ini karşılıyor.
Şirketin 2019 cirosunun 4 milyar lira olduğunu kaydedip sürdürdü:
- Geçen yıl 24 bin üretici aileden 782 bin ton süt tedarik ederek 1.5 milyar lira ödeme yaptık. Geçen yıl ihracat ve yurt dışı gelirlerimiz de 21.5 milyon dolar oldu.
Kişi başı 276 kilo süt tüketiyoruz
MUHARREM Yılmaz, kişi başına süt tüketimi verilerini paylaştı:
- Dünyada kişi başına ortalama tüketim 113.7 kilo süt eşdeğeri düzeyinde.
- Avustralya, Norveç, İsveç, Fransa, Almanya gibi gelişmiş ülkelerde kişi başı tüketim 300 kilo süt eşdeğerini aşıyor.
- Ülkemizde 276 kilo kişi başı süt eşdeğeri tüketim gerçekleşiyor.
Bingöl’e yatırım 734 milyon lirayı geçecek SÜTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz’a Bingöl’de süren yatırımlarının son durumunu sordum, anlattı:
- Bingöl Entegre Tesislerimizi bu yıl hayata geçirmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Pandeminin yarattığı zorluklara rağmen yatırım ve inşaat faaliyetleri hızla devam ediyor.
Tesislerde günde 1000 ton süt işleneceğini belirtti:
- 10 bin damızlık süt sığırı çiftliğimiz olacak. Yani, çiftlikten süt fabrikasına, yem fabrikasından biyoenerjiye kadar entegre bir yatırım.
Yatırım bütçesinin 734 milyon lira planlandığını kaydetti:
- Biraz üzerine çıkacağımız görülüyor. Tesis faaliyete geçince 1012 kişi istihdam edilecek. Bölge çiftçilerine ve tedarikçilere yılda 1 milyar liradan fazla ödeme öngörüyoruz.
Tarımda çalışan başına katma değer liginde 41’inciyiz
SÜTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz, sütçülüğün gelişmesi için istikrarın önemine değindi:
-Fiyat istikrarı, girdi maliyetlerinin istikrarını sağlayacak politikalar çok önemli.
Çalışan başına katma değere işaret etti:
-Tarımda istihdamın yüzde 18.4’üyle milli gelirin yüzde 6.3’ünü üretiyoruz. Tarımda çalışan başına yaratılan katma değerde dünyada 41’inci sıradayız.
Norveç’in yüzde 12 ile dünyada kişi başına verimlilik lideri olduğunu vurgulayıp, ekledi:
- Verimliliği artırmak için ölçeklerimizin büyümesi, tarımda yaş ortalamasının düşürülmesi, çiftçinin eğitimi ve dijitalleşme gerekiyor.