Tomra, geri dönüşüm alanında “sensör bazlı ayrıştırma” çözümleri sunan bir şirket. Sensor bazlı ayrıştırmada dünya genelinde yüzde 60’ın üzerinde pazar payı olan şirket, geri dönüşüm alanında hem yazılım hem de donanımını kendisi üretiyor; 1996’da ürettiği ilk makineden itibaren, bütün makineleri yapay zeka kullanıyor. Bu sayede, geri dönüştürülebilir malzemeler içinden değerli olanlar veya değerli malzemeler içinden yabancı maddeler ayrılıyor ve endüstriyel ham madde haline getiriliyor.
Geri dönüşüm ve atık yönetimi endüstrisinin gelişimini değerlendiren Tomra Sorting Geri Dönüşüm Türkiye ve Orta Doğu Satış Müdürü Serkan Orhan, dünya genelinde döngüsel ekonominin hızla önem kazandığına, sürdürülebilirlik hedefl erinin yükseldiğine ve etkili geri dönüşüm standartlarının belirlendiğine dikkat çekiyor. Atıkların önlenmesi ve sınırlı kaynakların yeniden kullanımı ile döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde teknolojinin çok önemli bir rol üstlendiğini söyleyen Serkan Orhan, “Bir kişinin günlük 1 kilodan fazla atık oluşturduğunu ve dünya nüfusunun 7.5 milyarın üzerinde olduğunu düşünürsek sektörün global boyutunu anlamak çok da zor olmaz” diyor.
Orijinal ham madde fiyatından daha uygun maliyetlerle üretim
Ham madde üreticileri, ambalaj sektörü, perakendeciler, hükümetler, toplama ve geri dönüşüm firmaları ile farklı projeler gerçekleştirdiklerini ifade eden Serhan Orhan, en fazla bilgi eksikliğinin toplama ve geri dönüşüm ayağında ortaya çıktığını söylüyor. Orhan’ın yorumlar şöyle: “Geri dönüşüm çok hızlı gelişen ve büyüyen bir alan. Önce Avrupa’da, son 10 yılda ise dünyada bu alanda büyük gelişmeler kat edildi. Avrupa’da sıkı yönetmelikler, dünya çapında değerli ikincil kaynakların korunmasına yönelik bir eğilim oluşturdu. Döngüsel ekonomi, atık yığınlarımızdaki her bir materyalin geri dönüştürülmesini gerektiriyor. Gerek kaynakların etkili kullanılması ve ekonomik boyutu, gerekse çevreye katkısı nedeniyle geri dönüşüm alanı, bugün ve gelecekte büyük bir potansiyele sahip. Gelişmiş geri dönüşüm teknolojileri ile orijinal ham madde kalitesinde ürün üretmek mümkün. Böylece hem gelişmiş teknoloji ile orijinal ham madde fiyatından daha uygun maliyetlerle üretim yapılabilecek, hem de atığı azaltıp çok daha az enerji tüketimi ile döngüsel ekonomiye katkı sağlanabilecek.”
Serhan Orhan, eskiden geri dönüştürülmüş ham maddenin ikinci sınıf, kalitesi düşük ham madde olarak görüldüğünü, bugün ise dünyanın önce gelen firmalarının kendilerine geri dönüşümden elde edilmiş ham madde kullanma hedefleri koyduklarını söylüyor. Orhan, “Geri dönüşümden üretilmiş birinci sınıf ham maddeye olan ihtiyaç her gün artıyor” diyor.
Türkiye geri dönüşüm kültürü ve endüstrisi olan bir ülke
Türkiye’nin, genel kanının aksine, geri dönüşüm kültürü ve endüstrisi olan bir ülke olduğunu ifade eden Serhan Orhan’ın yorumları şöyle: “Kağıt geri dönüşümü çok eski yıllara dayanıyor. Plastik geri dönüşümü ise gelişmiş plastik üretim ve ambalaj sektörümüz ile beraber çok hızlı ilerliyor. PAGEV’in verilerine göre, Türkiye’de plastik sektörü 35 milyar dolar civarında bir ciroya sahip. Ulaştığı üretim kapasitesiyle dünyada altıncı sırada yer alıyor. Üretilen ikincil hammaddeler, hem Türkiye piyasasında orijinal hammaddeye alternatif olarak kullanılıyor, hem de yurtdışına ihraç edilerek cari açığımızı azaltmak açısından katkı sağlıyor. Örneğin karışık plastik malzemenin değeri, 150-200 dolar iken iyi bir ayıklama, kırma yıkama sistemi ile elde edeceğiniz PET çapak değeri, yaklaşık 1000 dolara, PE granül değeri ise yaklaşık 950 dolara ulaşıyor.”