Her aya önce İTO Geçinme Endeksi ile başlıyoruz, ardından TÜİK'in TÜFE rakamını bekliyoruz. Her iki indeks de uzun yıllar birbirlerine çok yakın çıkardı. Şimdi ahval ve şeraite göre aralarında makas oluşuyor.
Nisan ayında İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi bir önceki aya göre %4,57, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları Endeksi ise % 3,14 oranında artmış gözüküyor. Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı % yüzde 62,46, Toptan Eşya Fiyatları Endeksinde ise % 70,58 olarak olmuş.
Hafta sonu bazı tanıdıklarım İstanbul'da ev fiyatlarının rekor kırmakta olduğunu, kiraların astronomik boyuta ulaştığını bana anlattılar. Açıkçası bu konuyu uzun zamandan beri takip ediyorum. Hatta bir yazımda "doğma büyüme buralı kavramı unutulabilir" diye altını çizmiştim. Bir özetini hatırlatayım: "...Sanıyorum iki yıl önce televizyonda şöyle bir yorum yapmıştım. Pek yakında doğma büyüme buralıyım diyen pek kimse kalmayacak, çünkü kimse doğduğu büyüdüğü yerlerde yaşama imkânına kavuşamayacak. Şehrin içinde doğmuş büyümüş insanlar mecburen kiraların daha makul olduğu yerlere doğru taşınmak zorunda kalacaklar. Dolayısıyla kültürel ve sosyal çevre radikal bir şekilde değişecek..”
Böyle yazdım ama hayat pahalılığı böyle devam ederse sanıyorum sadece eskiden beri oturduğu yerden değil, şehirden tamamen ayrılacak insanlar. Tekrar İTO rakamlarına döneyim:
"TÜİK kurumsal kimliğini düşük enflasyon için feda etmesin..."
Nisan'da İstanbul'da Giyim Harcamalarında %29,04, Kültür Eğitim ve Eğlence Harcamalarında % 11,97, Gıda Harcamaları’nda %3,87, Ev Eşyası Harcamalarında %2,32, Konut Harcamalarında %1,68, Ulaştırma ve Haberleşme Harcamaları’nda %1,32 artış olmuş. Bazı kalemler görüldüğü gibi çift haneli hale gelmiş.
Toptan Eşya fiyatlarında ise bir önceki aya göre; İşlenmemiş Maddeler Grubu’nda % 16,25, Mensucat Grubu’nda %3,35, İnşaat Malzemeleri Grubu’nda %2,96, Gıda Maddeleri Grubu’nda %0,76 artış olmuş. Geçenlerde bir konferansta "inşaat yapmaya devam edelim mi" diye soran bir katılımcıya "önce alıcısını bulup tahsilatı yap" diye uyardım. Sürekli artan inşaat maliyetleri ile başa çıkmak zor.
Özetle, giderek şehirlerde yaşamak zorlaşıyor ama kırsalda fiyat artışlarının çok az olduğunu düşünmüyorum. Sadece hayatın teferruatı az olduğu için insanın kendine yeteceği kadar bir hayatı oluyor. Büyük şehirlerin maliyeti var ama yüksek gelir sunuyor. Kırsalda ise masraf da az gelir de az. Uzaktan çalışanların tercih ettiği sayfiye bölgeleri de pahalı aslında. Teknolojik alt yapının güçlü olduğu yerlerde her zaman hayatın maliyeti çok yüksek.
Tüm bu bilgiler ışığında TÜFE rakamlarını bekliyoruz. Aylık % 4.5 açıklanmış olan İTO rakamının ortaya koyduğu gerçeği bir kenara bırakıp, TÜİK'in bu oranın yarısı kadar bir ÜFE açıklaması ciddiye alınmasını giderek zorlaştıracak gibi geliyor.