Çöken kripto varlık platformu FTX’in eski genel müdürü Bankman-Fried tutuklandı. Bu ölçekte bir sahtekârlık için geç kalınmış. FTX’in yeni patronu John Ray, enerji devi Enron 2001’de battıktan sonra şirketi yeniden yapılandırmıştı. Ray, ‘‘FTX’den daha berbat bir şey görmedim’’ dedi. Zaten bu işlerden biraz anlayan herkes, FTX’in defterlerine bakınca tuhaflıkları fark eder. Fed’in deyiş yerindeyse verdiği bedava para, regülasyonun olmadığı başıboş bir piyasada bunlara yol açtı. Batı’da ortalama zekâ puanı (IQ) yıllardır hızla düşerken, sadece finansçıların ve yazılımcıların zekâ seviyeleri artmış olamaz.
Bankman-Fried gibi yeni nesil milyarderler, ‘‘etkin özgecilik’’ felsefesine inanırlar. Teknoloji aracılığıyla topluma iyilik yaptıklarını düşünürler. Bu arada para kazanmak için bazı kötü işlere de bulaşabilirler. İllegal işlerden kazanılan paraların bir kısmı ne de olsa toplumsal fayda için kullanılır. Tabii arada spor kulüpleriyle ortaklıklar kurulur. Bahamalar’da malikâneler alınır.
Kripto dünyasında güvenilir olarak addedilen hiçbir şirkete ve isme güvenilemez. Yeni diye nitelendirilen finansal sistemin, eski finansal sistemden farkının olmadığı açıktır. Eski sistemde en azından regülasyon var. Türkiye’de bir sene önce tamamlanan kripto para tebliğinin neden hâlâ yayımlanmadığını merak ediyorum.