Dr. Türker ÇELİK
turkercelik2012@gmail.com
18 Eylül Perşembe günü Amerikan Merkez Bankası (FED) faizleri 50 puan indirerek Demokrat Parti başkan adayı Harris`e çok önemli destek verdi. Gerçekten de Amerika`da kurumların ne kadar güçlü olduğunu “2020 Biden-Trump” seçimlerinden itibaren canlı olarak yaşıyoruz. Aynı kurumların bugün de ana motivasyonu Trump`ın seçilmesini engellemek. Bence başarılı da olacaklar. Muhtemelen Harris seçilecek. Bu Amerika için iyi mi olacak onu zamanla göreceğiz.
Evet, 18 Eylül Perşembe saat 2 itibarıyla Amerikan Merkez Bankası (FED) beklenen faiz indirim kararını açıklayarak 4 yıllık faiz yükseltme döneminin sonuna gelindiğini ilan etti. Piyasalar 25 baz puan indirim beklerken Merkez Bankası 50 baz puan indirim yaptı. Ben, farklı kişisel video ve paylaşımlarımda 50 baz puan indirim beklediğimi ifade etmiştim. Bu görüşüm temel makro ekonomik analizlere ilave 2 unsura dayanıyordu. Birincisi FED yaklaşık 5 yıl öncesine kadar düşük faiz polikasını korudu. Oysaki FED faiz artırımına daha erken yıllarda yavaş yavaş başlamış olsaydı bugün yüzde 5 düzeyindeki yüksek faiz oranlarını yaşamazdık. Kısacası “FED faiz artırma sürecini geç başlattı” şeklinde Amerikan finans çevrelerinde ciddi eleştiriler var. Bu çevreler son dönemde de FED`in faiz indirimini başlatmakta geç kaldığını ve olası bir ekonomik krizde ana sorumlu olacağını savunuyorlardı. Bu eleştiriler FED`in alabileceği bir risk değildi. 50 baz puan faiz indirimi beklentimin ikinci dayanağı da FED yönetimin seçimlere kısa süre kala “Demokratlara destek olma; Trump`a da köstek olma” motivasyonuna olan inancımdı. Bu iki dinamiğin de katkısıyla beklentilerin üzerinde 50 puan faiz indirimi geldi.
Amerika`da müesses nizam ve bunu temsil eden kurumlar çok güçlü ve birkaçı dışında topyekün Trump`a karşı... O kadar karşılar ki bir önceki seçimlerde Cumhuriyetçi Parti`nin Bush, McCain ailesi gibi önde gelen grupları “Lincoln Project” adlı Trump karşıtı bir reklam kampanyası başlatmıştı. Bugün de yine aynı Cumhuriyetçi Parti liderlerinin çevresi Demokrat Parti adayı Harris`i destekliyor. Cumhuriyetçi Parti`nin 200 eski tepe yöneticisi Trump`ı desteklediğini açıkladı. Basit bir siyasi mantıkla bu durum garip değil mi? Eğer siz gerçekten de partinin eski liderleri iseniz gücünüz yetiyorsa parti içinde Trump`a rakip aday çıkarırsanız. Bunu başaramıyorsanız gidip rakip partinin adaynı desteklemezsiniz. Amerika`da kurumların Trump karşıtı olduğunu dair daha birçok örnek verebiliriz.
Son suikast girişimleri Trump`a yaramıyor
Yine bugünlerde seçimlerin en medyatik gündemi Trump`a düzenlenen suikast girişimleri… Geçtiğimiz haftasonu Trump Florida`da golf oynarken havaya ateş atıldı. Şüpheli yakalandı. Yine Trump`ın geçtiğimiz haftaki mitinginde asılsız bir suikast ihbarı yapıldı. Peki bu suikastler kime yarar? Trump`ıın kulağından yaralandığı ilk suikast sonrası Trump`ın oyları artmış; Demokrat Parti mevcut Başkan Biden ile kazanamayacağını anladığı için aday değişikliğine giderek Kamala Harris`i aday göstermişti. Evet, bu ilk suikast girişimi Trump`a puan kazandırdı. Ancak son suikast girişimleri veya iddiaları Trump`a puan kazandırmıyor. Toplumun önemli kesimi artık Trump`ın adaylığının dahi ülkede huzursuzluk ve karışıklık çıkardığına inanıyor.
Anketler hala başa baş
Bu ortamda Harris başkanlık yarışında Trump`ı yakaladı görünüyor. Real Clear Politics, farklı araştırma şirketlerinin sonuçlarını ve ortalamalarını yayınlayan bir kuruluş. Clear Politics`in faiz indiriminden 2 gün önce yayınladığı seçim sonuçlarına göre Harris ülke genelinde Trump karşısında yüzde 2 oranında önde... Biden 2020 seçimlerini kazandığında ülke genelinde Trump`ın yüzde 4.5 önündeydi. Ülke genelinde oylamaların seçim sonuçlarına etkisi yok. Önemli olan seçim sonuçlarını belirleyen 7 eyalette kimin önde olduğu buralarda. Ortalama olarak Harris yüzde 0.1 önde görünüyor. Pratik olarak bu seçim sonuçlarının belirsiz olduğu. FED faiz indirimi ekonomiyi kısa vadede canlandırarak Harris`e can suyu olacaktır.
Harris için başka tavşan çıkacak mı?
Genel olarak benim görüşüm 2020 seçimlerinde siyahi George Floyd`un öldürülmesi sonrası baslayan kontrollü hareketler nasıl Biden`in seçilmesinde etkili oldu ise Harris`in seçilmesi çantadan son dakikada bir sürpriz tavşan daha çıkabilir. Önümüzdeki hafta bu salıncak eyaletlere özel sonuçların ve gelişmelerin önemli olacağı görüşündeyim.