Dünyanın en büyük sosyal medya platformu Facebook, sahip olduğu Instagram, WhatsApp ve Messenger’la birlikte her ay üç milyarı aşkın aktif kullanıcıya erişiyor. 2,6 milyar kişi Facebook’u her ay, 2.3 milyar kişi ise her gün Facebook servislerinden en az birini kullanıyor. Türkiye’de hayatın normale dönmeye başladığı bu günlerde, Facebook Orta Doğu, Afrika ve Türkiye Bölge Başkan Yardımcısı Derya Matraş’la online olarak yaptığımız görüntülü görüşmede hem geçen dönemi değerlendirdik, hem de önümüzdeki dönemle ilgili planlarını dinledik.
COVID-19 krizini nasıl yorumluyorsunuz?
Hem talebin, hem arzın bütün dünyada aynı anda durduğu, dünyanın felce uğradığı inanılmaz bir kriz yaşadık. Olayın iki boyutu var: Sağlık krizi ve ekonomik kriz. Sağlık krizini aşmadan ekonomik krizi de aşamayacağımız bir denge var ortada. Hem kullanıcılar, hem tüketiciler, hem şirketler çok büyük zorluklar yaşadılar. Gelişmekte olan ekonomiler ve KOBİ’lerde çok daha büyük zorluklar yaşandı.
Evet, KOBİ’ler çok zorlandı...
Para ve yatırım girişleri durdu, bundan döviz dengeleri etkilendi. Büyük şirketler nakit dengeleriyle bunu çok daha rahat atlatabilirken KOBİ’ler kepenk kapatmak durumunda kaldı. O yüzden bizim Facebook olarak en büyük rolümüz ekonomik toparlanmada KOBİ’lere destek olmaktan geçecek.
Bu süreçte hızla sunduğunuz küresel çözümler neler?
Örneğin yakın zamanda KOBİ’lere yönelik Facebook Shops ürününü hayata geçirdik. Mark Zuckerberg her gün bu konunun ürün yönetimini kendisi yaptı. 10-20 farklı ekip Zuckerberg ile beraber çalıştı ve 3-4 hafta gibi bir sürede ürün hayata geçti. Bu bizim inovasyona yaklaşımımızı değiştiren bir dönem oldu. Eskiden bir ürün geliştirelim, küçük bir kesime açalım sonra genişletelim derdik. Şimdi bunları çok daha hızlı hayata geçirdiğimiz, çok daha geniş coğrafyalara açtığımız bir dönemden geçiyoruz. Bir diğer örnek, Instagram’da sevdiğiniz KOBİ’leri etiketleyebiliyorsunuz. Böylece, onların daha geniş kitlelere erişimi artıyor. Hediye kartları, bağış etiketi getirdik- sevdiğiniz KOBİ’lere bağışta bulunabiliyorsunuz, kepenk kapatmasınlar, çalışanlarının maaşlarını ödeyebilsinler diye.
Facebook Türkiye’deki KOBİ’lere ne sunuyor?
Türkiye’de Facebook platformunda 1,7 milyon işletme sayfası var. Deloitte’un araştırmasına göre bugüne kadar 209 bin kişilik ek istihdam yaratılmış platformlarımız sayesinde. Yaratılan yıllık ekonomik katma değerse 15.3 milyar TL. KOBİ’ler televizyona çıkıp müşterilerine ulaşamıyor. Herkese ses veriyoruz, herkese bir imkan veriyoruz ki ulaşabilsinler.
Yeni dönemde neler yapmayı planlıyorsunuz?
Facebook dünya genelinde 30 ülkedeki 30 bin KOBİ’yi kapsayacak 100 milyon dolarlık bir hibe programı başlatıyor. Bunu gururla söylüyorum; Türkiye ekibinin de çalışmalarıyla bu ülkeler arasına Türkiye’yi de sokmayı başardık.
Bu nakdi bir yardım mı? Yoksa ürün yardımı mı?
Nakdi yardım da reklam kredisi de olacak. Bu hibe programı. Çalışmalarımızı, TOBB ve Ticaret Bakanlığı’yla ortak yürütüyoruz, hibe programında da beraber çalışacağız.
Kadın girişimcilere yönelik #SheMeansBusiness programınız nasıl gidiyor?
2017’de başladık. Hedefimiz rol modeller yaratabilmek. Binlerce kadını eğittik bugüne kadar. Hem İstanbul’da geçen yıl açtığımız topluluk merkezimiz Facebook İstasyon’da hem de birçok şehirde açtığımız uydu istasyonlarda bu eğitimlere devam edeceğiz.
COVID-19 döneminde kullanıcılarda ne gibi davranış değişiklikleri gözlemlediniz?
Kullanıcı sayısının, kullanım sürelerinin ve içerideki etkileşimin artış yaşadığı bir dönemden geçtik. WhatsApp ve Messenger’da yüzde 50’den fazla artış yaşadık. Grup görüşmeleri çok büyük bir trend oldu. Burada 10 kattan fazla artış yaşadık. Video kullanımı çok ciddi oranda arttı.
Canlı yayınlarda patlama yaşandı...
Artık Instagram Live da adeta yeni televizyon kanalları oluşuyor. Türkiye’nin küresel anlamda liderlik ettiği bir dönüşüm bu. Örneğin, Acun’un programını 3 milyon kişi seyretti. Bu şu an dünyadaki en yüksek gösterim oranı. Mücbir Sebepler programı gibi bir diğer çok başarılı örnek var. Bu program da yeni bir format yarattı Instagram üzerinde.
Bu süreçte gelen bir diğer yenilik çocuklar için Messenger Kids. Nedir Messenger Kids?
6-12 yaş aralığını hedefleyen Messenger Kids, 7 yaşında bir kızı, 9 yaşında da bir oğlu olan bir anne olarak beni özellikle çok heyecanlandıran bir yeni ürün. Ben de COVID- 19 krizine kadar olan dönemde çocuklarımı ne kadar ekrandan uzak ve doğayla iç içe tutabilirsem, fiziksel etkileşimlerine öncelik verirsem o kadar iyidir mantığıyla hareket ettim. Ama COVID-19 krizi hayatımıza girdikten sonra çocukların sosyal etkileşimlerinin tek yolu ekranlar oldu.
Karantina döneminde ne değişti?
Çocukların güvenle kullanabileceği bir alan yaratmak daha da önemli oldu. Messenger Kids böyle bir dönemde geldi. Çevrimiçi güvenlik, çocuk gelişimi ve medya uzmanlarından oluşan bir ekiple çalışılarak geliştirildi. Türkiye’de de Çocuk ve Bilgi Güvenliği Derneği Başkanı Prof. Dr. Betül Ulukol’a danıştık. Ebeveynlerle focus gruplar yaptık.
Nasıl çalışıyor program?
Kendi Facebook’unuzdan açıyorsunuz çocuğunuz için ve contact’ları da siz yüklüyorsunuz. Yani kimler çocuğunuz ile arkadaşlık edecekse… O arkadaşların kodları oluyor, onları kendileri yükleyebiliyorlar. Onların yaptıklarını görebiliyorsunuz ne tarz resimler paylaşılmış, neler konuşulmuş denetleyebiliyorsunuz. O yüzden anne babalara güvenli, çocukların da, arkadaşlarıyla iletişim halinde kalabileceği bir ortam sağlıyor.
Lansman ne zaman?
Bu hafta Türkiye’de de lansmanını yapıyoruz. İçinde oyunlar var, filtreler de var arkadaşlarıyla eğlenceli bir şekilde iletişim kurabilecekleri. Umarım Türkiye’de de çok sevilen ve çocuklarımız için çok güvenli bir uygulama olur.