Yine hazan mevsimi geldi / Yine yapraklar rüzgârların peşi sıra gidecek / Yine deli gönlüm, yine bu mevsimde / Hicranını yalnız başına çekecek… Şekip Ayhan Özışık, Nihavend şarkısında böyle tarif ediyor eylülü… Benim dilimde benzer şarkı; Yine eylül geldi ve enflasyon zamların peşi sıra gidecek.
Enflasyon zaten faizi sobeledi. Eylül daima; enflasyon hüznünün arttığı ay olagelmiştir… Hüzün sadece enflasyondan gelse yine iyi… Piyasanın riskleri de artacaktır. Tahminim dışarıdan gelecek etkiler %80, içerideki gelişmeler %20 olacaktır. Daha ziyade petrol, FED etkisi ve kripto para fırtınaları…
Piyasalar nelere, nasıl reaksiyon verecek?
Borsa 1.465 seviyesinde. Dolar 8,30 TL, Euro 9,83 TL, Altının onsu 1.813 $ seviyesinde… Brent Petrol 72,75 $. Faiz %19, Enflasyon %18,95. Piyasalarda bu ay volatilite pek olmaz. Merkez Bankası banknot matbaasının fazla mesaisi ile geçer eylül...
Görünen o ki ekonomide zam furyası yaşayacağız. Kira, konut ve otomobilde… Aynı zamanda okulların açılma ayı ve kırtasiye, giyim… Zam sağanağında TÜİK’in endekslerine ne kadarı damlayacak, bekleyip göreceğiz. Tahminim, TÜİK; faizi artırmaya sebep teşkil etmemek için zam sağanağına şemsiyeli girer.
Ekonominin sacayağı
Ekonominin enflasyon-faiz-döviz sacayağı; yüksek enflasyona doğru meylediyor. TÜFE %18,95, ÜFE ise %44,92 seviyesinde. ÜFE ve TÜFE birbirine yakınsarken faizi de yukarı çekecektir. Enflasyonun yüksek seyrinin getirdiği 3 olumsuz etkisi: 1-Para yabancı mevduata ve fonlara kayıyor. 2-Ülkenin kredibilitesi düzelemiyor. 3-Zengin-yoksul uçurumu büyüyor, gelir dağılımı bozuluyor.
İKİ SORU İKİ CEVAP
1-Sanayici, reel sektör eylül ayında nasıl bir para hareketi izlemeli? Döviz riski alınabilir mi?
Eylül, sanayi için “bekle-gör” ayı olacak. Parayı yönetmeyi öğrenen sanayici, ister istemez paradan para kazanmanın da yollarını arayacak ve açıklarını kapamaya yönelecek. Döviz riski, alınabilir…
2-Bireysel yatırımcıların parasının %54’ü döviz mevduatında. Bir çözülme yaşayabilir mi? Altının onsu 1.810 $’larda. Altın döviz alternatifi olarak yatırımcı nezdinde tutulmaya devam eder mi? TL’de stopaj avantajı var. Eylül sonuna kadar mevcut TL mevduatlar korunur mu?
Tersine dolarizasyon yaşanmaz. Döviz tevdiatı artışı sürer. Altın 1900 $ civarına “şimdilik” demir atar ve dövize alternatif oluşturabilir. Türk Lirası mevduatları, zorunlu haller dışında bozulmaz ama vadesi gelenler ise yenilenmez.
EYLÜLÜN HİKÂYESİ SANAYİDE CANLILIK
Eylül ayının fırsatı, sanayideki canlılığın getireceği geçici rahatlamalar olacaktır. Turizmde 15 milyar $’ı bulursak öpüp başımıza koyacağız. İngiltere’nin Türkiye’yi kırmızı listede tutması turizmi çok az etkiler... Eğer çıkarsaydı bu sezon ilave 250 bin İngiliz turistten söz ediyor olacaktık ki gelire katkısı 100 milyon $’ı aşmayacaktı zaten…
Her ömrün bir eylülü vardır. 2021 aşı umutlarıyla geçti ve eylül gelip çattı. Dünya ekonomisinde aşıya bağlanmış umutların hazan hüznüne dönüştüğünü görüyoruz. Peki ya bizde? Aslında akışına bıraktığımız ekonominin nereye gideceğini merak etmekten de yorulduk.