Kasabanın semercisi ölmüş... Yeni gelen semerci işin acemisiymiş. Yaptığı kötü semerler yüzünden bütün eşeklerin sırtı yara olmuş. Başlamışlar semercinin ölmesi için dua etmeye… Sonunda dualar kabul olmuş. Semerci ölmüş. Ne var ki yerine gelen daha da acemiymiş. Gelen gideni aratmış yani…
Eşekler yeniden duaya başlarken biri demiş ki: -Yahu arkadaşlar anlaşıldı ki semercinin iyisi gelmeyecek. Semerci ölsün diye dua etmenin anlamı yok. -Peki, ne yapalım? - Allah’a bizi eşeklikten kurtarması için dua edelim.” Fıkra burada bitiyor ama devamına birkaç sözüm var.
O kasabanın bizimle alakası yok
Şimdi birileri çıkıp öküzün altında buzağı aramasın. Bu bir fıkra... İnternet ortamında dolanıp duruyor. O kasaba nerede bilmiyoruz? Bizimle de alakası yoktur ve bu fıkrayı okuyunca zihnimizde kurduğumuz bağlantılar, tamamen tesadüften ibaret olabilir. Hayal gücünü kendini gömmek için kullanma derim.
Ama kasabanın tek sorununun, kasabalıların sırtını yaralayan semer olmadığı da ortada… Peki, eşeklikten kurtulmanın bir yolu olabilir mi? Mesela semerci ölsün diye dua etmek yerine, Allah’a kendilerini eşeklikten kurtarmak için el açtıklarında, nasıl dua etmeliler? Sorunu teşhis etmek akıllıca olmaz mı?
İKİ SORU İKİ CEVAP / Eşekliğe dair…
Tüm suçu semerciye atmak doğru mu?
Tüm suçu semercilerin üzerine atmak, bana biraz haksızlık gibi geliyor. Eşeklerin eşeklik eşiklerini bulup çıkarabilirsek, onların eşeklikten kurtulmaları için bir katkı sağlayabilir ve semercilere suçu yıkma kolaycılığından vazgeçmiş oluruz.
Yapısal reformlar, eşeklikten kurtarır mı?
Elbette… Zira kabahati başkalarında aramak yerine kendi süreçlerimizi incelemek daha faydalıdır. Bilinir ki işler yolunda gitmediğinde, dış sebepler genelde %20 civarındadır ve sorunun %80’i, içeriden kaynaklanmaktadır. Akıllı kuruluşlar bunu bilir ve dış güçlere söylenmez, iç güçleri mercek altına alır.
NOT / Tekmili birden eşeklikler listesi
Mesela kurtulası eşeklikler listesi önersem? Sonra da bunlardan kurtulmak için dua etmelerini tavsiye etsem? Üzerine alınanlar olacaktır şüphesiz. Ama ben kendime dair örneklere odaklıyım.
Kazandığından daha fazlasını harcamak bence eşeklik... Üretmeden tüketme alışkanlığı, paradan para kazanma kolaycılığı da öyle. Peki ya nimeti kendine alıp, külfeti başkasına yıkma kurnazlığına ne demeli? Az eşeklik değil hani. Tilkiler kayıt dışında cirit atarken kümesteki kazları ha bire yolmak?
“Elin gâvuru yapmış arkadaş” söylemiyle, araştırmamak, geliştirmemek, yalnızca taklitte kalmak, ne tür bir eşekliktir Allah’ım! 20 bin liralık gelirine rağmen ayda 40 bin liralık kart borcuna girmek, “himar-ı kart yekinimdir” sloganını ürettiriyor bana.
100 dolara mal ettiği ürünü, “ihracatın rekorunu kıracağım” diye 98 dolara yabancıya satmayı, “övgüye konu” başarı diye dillendirmek ise “küresel eşeklik” modeli olarak pekâlâ tanımlanabilir.
Tarlada 500 kuruşluk domatesi mutfağa 50 liraya çıkaran aracıyı engelleyememek, enflasyonu tırmandırmak? Bir bakıma eşekliklerin bileşkesi değil midir enflasyon? Semeri değiştirince Avrupalı olacağını sanmak ta öyle… Bu liste uzayıp gider. Eşeklikten kurtulma duası da bu listedeki hataları tımar etmekten geçiyor aslında. Semerciye küfürden değil…