Türkiye gerçekten inanılmaz bir ülke haline geldi, bu ülkede oturup da ciddi analiz falan yapmanın hiç kıymeti yok, ülkeyi yönettiklerini iddia edenlerin söylediklerine kulak veren birinin üç kuruşluk ekonomi bilgisi varsa onu da çöpe atması gerekir bu ortamda.
Türkiye 1971 ile 2004 yılları arasında çift haneli yüksek enflasyonla yaşarken parasının nasıl pul olduğunu gördükten sonra 2004 yılı sonunda parasındaki fazla sıfırları attığında nihayet normal bir ülke oluyoruz diye umutlanmıştık ama hevesimiz kursağımızda kaldı. Paramızın pul edildiği dönemin kalıcı izleri silinmeden kendimizi yeni bir kısır döngünün içinde bulduk şu son yıllarda. Gel de enfasyonkolik deme bu ülkeye.
“10 bin lira ver amcama”
Önceki gün Levent’teki Kanyon alışveriş merkezinin metro kapısından caddeye çıkarken karşıma çıkan çiçekçideki sarı papatyalar gözüme takıldı. Çiçekçi olsa olsa otuz yaşlarında, elleri döğmeli bir arkadaş. Alıcı olduğuma ikna olduktan sonra ayağa kalktı, üç demet papatya almaya karar verdim, cebimdeki parayı verdim, o bana 10 TL borçlu kaldı. Ceplerini yokladı bulamadı, az ilerdeki karısına seslendi, “koş 10 bin lira getir amcaya”, dedi.
Enflasyonkolik ülkemde insanlar paramızdan sıfırların atılmasından 17 yıl sonra hala binlerle, milyonlarla hatta temel atma törenlerinde trilyonlarla konuşmaya devam ediyor. Paramız şimdi bir kez daha kasıtlı olarak pul edilirken bir de eski milyonların hatırasıyla avunmaya devam ediyoruz.
“Dolar 20 lira olur mu?”
Etiler’de uğradığım kafede çalışan arkadaşlarla sohbet ediyoruz arada bir. Birkaç ay önce bunlardan biri “kriptoparalara yatırım yapayım mı” diye sormuştu bana, ben de “bunu bana sorma, kriptoya aklım ermez” cevabını vermiştim. Geçen hafta uğradığımda gelen soruyu hiç yadırgamadım, “Dolar 20 lira olacak diyorlar, dolar alalım mı acaba?” diye sordu kafedeki genç arkadaşlar. Ülkemizde doların değeri hakkında tahmin yapmak için müneccim olmak gerektiğini bildiğim halde şu cevabı verdim onlara: “Yahu 20 lirayı nerden çıkardınız, yakında 11-12 liraya çıkar her halde ama ne zaman 20 lira olacağını ancak kendini ekonomist zanneden zevat bilebilir.”
Hemen şunu da söyleyeyim, kendini ekonomist zanneden o kadar çok insan var ki etrafta hiç biri üstüne alınmasın ben onları kastetmedim. Ben saçmalama özgürlüğü sınırsız olanları kastediyorum. Allah başımızdan eksik etmesin, her gün yeni katkılar yapıyorlar enflasyonkolik ükemizde oynanmakta olan dramatik komediye.
Dünyada alay konusu olduk
Şu anda Türkiye’de oynanmakta olan komedi dünyada da alay konusu haline geldi. Enflasyonkolik ülkemizde şu anda yaşananlar dünyada da hayret ve tebessümle izleniyor, ünlü gazetelerin bilmece-bulmaca sayfalarında bile Türk Lirasının değeri soruluyor. ABD’nin ünlü Wall Street Journal gazetesinin “quizz” köşesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın vesikalık fotoğrafı yer alıyordu geçen gün ve “1 dolar kaç Türk lirası eder?” sorusu soruluyordu. Bu soruya cevap vermek isteyenler şu beş seçenekten birini seçmek zorundaydı: (A) 1 TL. (B) 10 TL (C) 100 TL (D) 1.000 TL (E)10.000 TL. Ben de size sorayım, şu anda, şu dakikada hangisi doğru cevap acaba?. Şu anda dünyanın en oynak parasına sahip olmanın gururunu yaşayabiliriz rahatlıkla.
İş dünyasının en yakından izlediği gazetelerden biri olan Financial Times’da dün yer alan haberde de, bu yıl dolara karşı yüzde 40’a yakın değer kaybeden Türk lirasının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşması üzerine yüzde 8.8 daha değer kaybettiği ve 1 doların 12 lirayı geçtiği belirtiliyor.
Gazetenin haberinde Erdoğan’ın dün yaptığı konuşmada Türkiye’nin karanlık bir komployla karşı bulunduğunu iddia ettiği ve düşmanlannı da “faizlerin arttırılmasını isteyen ekonomistler, fırsatçılar ve küresel finans cambazları” olarak tanımladığı belirtiliyor.
Canım fazla dert etmeyelim, bu konuşma üzerine bir daha yapmazlar her halde.