✔ Enflasyonda aralık ayında nasıl bir eğilim ortaya çıkacağını artık herkes biliyor, tahmin edebiliyor. Şimdi şubat ve martta enflasyonun kontrol altına alınacağı dile getiriliyor. Yani düşüş daha da hızlanacak mı, yoksa yatay bir gidiş mi ortaya çıkacak? Kastedilen ne, pek belli değil...
Enflasyonda önümüzde iki dönemeç var. Birini aralıkta döneceğiz. Yıllık oran gerilemeye başlayacak. Bu zaten uzun zamandır dile getiriliyor ve bilinen bir durum. Son olarak Maliye Bakanı Nebati de bunu bir kez daha söyledi.
İkinci dönemeci ise Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı. Erdoğan, şubat ve mart aylarında enflasyonun kontrol altına alınacağını belirtti.
Aslında bu açıklama, enflasyonun şimdi kontrol altında olmadığının da itirafı. Gerçi bu gerçeği herkes görüyor; zaten şimdi tutup mevcut durumu “enflasyon kontrol altında” diye nitelemek de olmaz ki...
Aralıkta olacağı bilmeyen yok
Yıllık TÜFE artışı haziran sonunda yüzde 78.62 ve bu oranın aralık ayına kadar daha da artması kaçınılmaz. Geçen yılın temmuz, ağustos, eylül, ekim ve kasım ayları toplamındaki fiyat artışı yüzde 10.48’di. Dikkat edin, beş aylık artış!
Fiyatlar geçen yıl aylık bazda “yürüye yürüye” gidiyordu, bu yıl ise “koşa koşa” artıyor!
Dolayısıyla temmuz-kasım dönemindeki toplam artış bir mucize olmazsa yüzde 10.48’in çok üstüne çıkacak ve haziran sonunda yüzde 78.62 olan yıllık artış da kasım sonunda çok daha yukarıda gerçekleşecek.
Maliye Bakanı Nebati’nin “Cumhurbaşkanımıza söz verdim, enflasyon aralıkta düşecek” demesinin altında yatan ise geçen yılın aralık ayındaki yüzde 13.58’lik rekor oran. Çok büyük olasılıkla bu yıl aralıkta bu düzeyde bir artış görülmeyecek ve yıllık oran da kasım sonundaki düzeye göre daha düşük oluşacak.
Ama yine vurgulayalım; bu yalnızca son bir yıldaki fiyat artış hızının düştüğünü gösterecek, fiyatların düştüğünü değil!
5 Temmuz’da da yazmıştım. Temmuz-kasım dönemindeki artış, geçen yılki düzeyde kalsa kasım sonundaki yıllık oran yüzde 78.62 olacak, aralıkta yüzde 5 artış yaşansa bu durumda aralık sonundaki oran yüzde 65’e inecek. Yani yılı yüzde 65 enflasyonla kapatacağız.
Dolayısıyla 2022 enflasyonu hiçbir şekilde yüzde 60’ın altına inmeyecek. Ama daha yüksek oranlar için engel yok!
Benim aralık sonu için tahminim yüzde 65-75 aralığında bir oran.
ŞUBAT VE MARTTA NE OLACAK?
Aralık ayını bu şekilde hallediyoruz. Yıllık hesaptan yüzde 13.58 çıkıyor, yerine daha düşük bir oran giriyor ve “enflasyon düşüşe geçiyor”, çalsın davullar!
Şimdi sırada şubat ve mart var...
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a göre enflasyon şubat ve martta kontrol altına alınacak.
Enflasyonun kontrol altında olmasından ne anlamak gerektiğinin de somut bir ölçüsü yok. Burada kastedilen herhalde artış oranının ılımlı olacağı...
Yoksa kastedilen yıllık oranın bu aylarda hızla gerileyeceği mi, bilmiyoruz.
Yıllık oran ocakta da düşebilir
3 Şubat 2023 Cuma günü ocak ayının oranı açıklanacak. Bu yılın ocak ayındaki yüzde 11.10’a göre daha düşük bir gerçekleşme çok muhtemel. Dolayısıyla aralıkla birlikte başlayacak yıllık orandaki gerileme ocakta da sürecek. İşte bu gerilemenin öğrenileceği tarih de 3 Şubat.
Peki martta ne olacak? Bakın o biraz kritik!
Bu yıl şubattaki artış yüzde 4.81, marttaki artış yüzde 5.46, nisandaki artış yüzde 7.25.
Aralık ve ocakta yüzde 13.58 ve yüzde 11.10’un altında kalmak kolay tabii ki ama aynı durum sonraki üç ay için pek söylenemez.
Hele hele o aylarda dünyanın ve bizim ne durumda olacağımızı kestirmek hiç mümkün değilken...
Dövizi durduramazsak...
Yaşadığımız enflasyonun çok önemli bir kısmını bizim yarattığımız gerçeği ortada. Bunun nedeni de kur artışı.
Geçen yıl aralıkta başlatılan KKM ve sonrasında alınan bir dizi kararın özü de kuru tutabilmek. Ama yok; tutamıyoruz, zorlanıyoruz!
Dolayısıyla önümüzdeki aylarda bu zorluk iyice artacak. Bir de uluslararası alanda özellikle enerji fiyatları daha da artarsa bizi çok zorlu bir kış bekliyor demektir. Aynı miktar enerji ithalatına daha çok döviz gerekecek demektir.
İşte o zaman kuru tutmak hiç mümkün olmaz. Döviz arttığı sürece de fiyatları tutmak mümkün olmaz.
Önümüzde böylesine çok ve bizim kontrol edemeyeceğimiz belirsizlik varken, kontrolümüzde olacak araçları da kullanmıyor ya da kullanamıyorken 2023’teki enflasyonun seyrine ilişkin tahminleri bir temenniden öteye geçmez.