TÜRK Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof. Ahmet Bolat, 2023 yılı mali sonuçlarını ve 2024 yılı hedeflerini anlatmak üzere ekibiyle birlikte düzenlediği sohbet toplantısında sunumunun kârlılıkla ilgili bölümünde sözü mali işler Genel Müdür Yardımcısı Murat Şeker’e bıraktı.
Murat Şeker, önce “Enflasyon Muhasebesi nedir?” sorusunun yanıtını paylaştı:
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) artışının son 3 yılda yüzde 100’den fazla olması durumunda yapılır.
Mali tablonun aktifinde bulunan parasal olmayan varlıkların (uçak gibi) ilgili dönemdeki gerçek değerini göstermesi açısından önemlidir.
Parasal olmayan varlıkların değeri, 2004 yılından itibaren varlıkların kayda alındığı tarihten bugüne kadar ÜFE endeksindeki artış nispetinde güncellenecektir.
Ardından “THY, Enflasyon Muhasebesinden nasıl etkilendi?” sorusunun yanıtını ortaya koydu:
THY’nin uluslararası raporlama (UFRS/SPK) para birimi ABD Doları olsa da, Vergi Usul Kanunu’na (VUK) göre hazırlanan mali tablolarımız Türk Lirası üzerindendir.
UFRS ve VUK mali tablolarımız arasındaki en büyük fark filomuzdaki uçaklardan oluşmaktadır. VUK tablolarımızda uçakların değeri Türk Lirası cinsinden kaydedildiğinden düşük kalmıştır.
VUK mali tablolarımızda tutulan varlıklarımızın enflasyon miktarınca düzeltilmesi neticesinde UFRS ve VUK tablolarımız birbirine yakınsamıştır.
Bir uçak üzerinden hesaplama örneğini ekrana yansıttı:
2004: Düzeltme başlangıç yılı
UFRS’ye göre raporlama:
2017 yılında 100 milyon dolar değerinde bir uçak filoya girdi.
2023 yılında amortismanla birlikte bu uçağın UFRS bilançosundaki değeri 80 milyon dolara indi.
Vergi Usul Kanununa (VUK) göre raporlama:
2017 yılında filoya giren 100 milyon dolarlık uçağın değeri 3.8 liralık dolar kuru üzerinden 383 milyon lira olarak deftere kaydedildi.
2023 yılında söz konusu uçağın değeri 291 milyon liraya indi. Uçağın VUK defter değeri güncel kur ile (1 dolar=29.1 TL) 10 milyon dolara denk geliyor.
Düzeltme Sonrası:
UFRS bilançosundaki değer aynı kaldı: 80 milyon dolar
Enflasyon Muhasebesi uygulaması ile uçağın değeri VUK’ta 2.5 milyar liraya çıktı.
Yani, Enflasyon Muhasebesi uygulanınca uçağın TL bazında değeri 80 milyon dolara denk geldi.
UFRS Bilançoda Taşınan Değer Farkı:
2017 yılı: 1 milyar dolar
2023 yılı: 3.1 milyar dolar
Fark kapandı: İki mali tablo arasında 3.1 milyar dolara kadar çıkan fark VUK’taki uçak defter değerlerinin artırılması ve karşılığında UFRS mali tablolardaki ertelenmiş vergi gideri kaleminin düzeltilmesi ile kapandı.
Enflasyon Muhasebesinin THY’nin 2023 yılı sonuçlarına etkisine geçti:
Esas Faaliyet Kârı:
2022: 2.8 milyar dolar
2023 Enflasyon Muhasebesi Öncesi: 2.9 milyar dolar
2023 Raporlanan: 2.9 milyar dolar
Net Kâr:
2022: 2.7 milyar dolar
2023 Enflasyon Muhasebesi Öncesi: 2.9 milyar dolar
2023 Raporlanan: 6 milyar dolar
Tek Seferlik Enflasyon Etkisi: 3.1 milyar dolar
Bilançoda 6 milyar dolar gibi görünen net kârı verdiği detaylar sonrası şöyle anlatmaya çalıştı:
- 2023 yılında 2022 yılı faaliyet kârına yakın bir sonuç elde etmemize rağmen, Enflasyon Muhasebesi kaynaklı olarak net kâra 3.1 milyar dolarlık tek seferlik pozitif bir etki kaydedildi.
Enflasyon Muhasebesi uygulamasından önceki durumu şöyle özetledi:
UFRS’ye göre hazırlanan bilançoda yüksek net kâr yer alırken, VUK’a göre hazırlanan bilançoda çok borç, az görünen varlık bize ciddi zarar ettiriyordu. Örneğin 2022 yılında UFRS’ye göre gerçekte 2.7 milyar dolar kâr etmişken VUK’a göre zarar yazdık.
Enflasyon Muhasebesi ile birlikte varlıklarımız, yani filomuzdaki uçaklar gerçek değeriyle bilançoya yansıdı. VUK’a göre hazırlanan bilançoda da kâra geçmiş olduk. Bu bize Kurumlar Vergisi ödemenin ve temettü vermenin kapısını açacak.
2022 yılında UFRS’ye göre 2.7 milyar dolar net kârımız vardı. VUK’a göre hazırladığımız bilançoda zarar göründü. O nedenle temettü dağıtmak da söz konusu olmadı.
Şu noktanın altını çizdi:
- Elinde THY hissesi bulunan yabancı yatırımcılar UFRS’ye göre hazırladığımız bilançoda kârlılığımızı görüp sürekli “Neden temettü dağıtmıyorsunuz?” diye soruyordu. Onlara VUK’a göre hazırladığımız bilanço ile ilgili durumu anlatmakta zorlanıyorduk.
THY’nin kaç yıldır temettü dağıtmadığını sordum, yanıtladı:
- En son 2012 yılında temettü dağıtmışız…
Ahmet Bolat, THY Genel Müdürü Bilal Ekşi ve Murat Şeker, bu noktada şu uyarıyı yaptı:
- Aman, “THY, 6 milyar dolar net kâr etti” gibi başlıklar atmayın. Gerçek net kârımız 2.9 milyar dolardır.
İş dünyasından genelde “Keşke Enflasyon Muhasebesi devreye girmeseydi” sesleri yükselirken THY’de işe yaradığı anlaşılıyor…
Yoksa THY’den temettü bekleyen yatırımcılar, enflasyonun makul düzeye çekileceği günleri gözleyecekti değil mi?
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat’a sohbet toplantısında Genel Müdür Bilal Ekşi, Genel Müdür Yardımcıları Abdulkerim Çay, Akif Konar, Ali Türk, Ahmet Olmuştur, Levent Konukçu, Kerem Kızıltunç, Mehmet Kadaifçiler, Basın Müşaviri Yahya Üstün ve Ajet Genel Müdürü Kerem Sarp eşlik etti.
Ahmet Bolat, THY’nin 2023 yılı sonuçlarını şöyle özetledi:
Yolcu sayımız 2022’ye göre yüzde 16 arttı, 83.4 milyona çıktı. 53 milyonu dış hat yolcusundan oluştu.
Toplam gelirimiz yüzde 14 artışla 20.9 milyar dolara yükseldi.
2020 yılında 14 milyar dolar olan net borcumuz 2023’te 7.3 milyar dolara indi.
Yüzde 3.5’lik uluslararası yolcu pazar payımız ile dünyada network havayolları arasında 3’üncü, Avrupa’da 1’inci sıradayız.
Turkish Cargo, yüzde 5.2’lik pazar payı ile dünyada 4’üncü sıraya çıktı.
Net döviz gelirimiz 16.3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. 8.1 milyar dolar cari fazla verdik. Yani, hizmet ihracatı gelirimizin yarısı ülkemizde kalıyor.
Bu noktada 2033’te net döviz geliri öngörülerini paylaştı:
- Net döviz gelirimizin 2033’te 44 milyar dolara ulaşmasını hedefliyoruz. Bunun 19.4 milyar dolarının cari fazla olacağını öngörüyoruz.
Mali işler Genel Müdür Yardımcısı Murat Şeker’den ortalama yolcu başına kârı paylaşmasını istedi. Şeker, aktardı:
- Geçen yıl ortalama yolcu başına kârımız 20 dolar oldu.
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat, 29 Nisan 2024’te Airbus ve Rolls Royce başkan ve CEO’larıyla bir tören düzenleyeceklerini bildirip, uçak siparişlerini anımsattı:
- 2033’de THY’nin filosundaki uçak sayısını 800’ün üzerine taşıyacak boyutta siparişler vermiştik. Bu çerçevede Airbus’tan almayı planladığımız uçakların toplam liste fiyatı 70 milyar doları buluyor.
Airbus ve Rolls Royce’un bu siparişler karşılığında Türk havacılık sanayi şirketlerinden alım yapması için görüşmeler yaptıklarını vurguladı:
- Normalde siparişler karşılığında Türkiye’den parça alımı sözü verdiklerinde, sonrasında ihale açıyorlar. Bizim şirketleri de ihaleye alıyorlar. Kazanandan parça alımı yapıyorlar.
29 Nisan’daki imza törenine Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başta olmak üzere ilgili bakanların da katılmasını beklediklerini kaydetti:
- Bu seferki parça alımları ihalesiz olabilecek. Ülkemizdeki 20’si büyük olmak üzere hava sanayi şirketlerine iş ve ihracat imkanı yaratma fırsatı yakalayacağız.
Ahmet Bolat’a Airbus ve Rolls Royce’un önümüzdeki 10 yılda Türkiye’den almasını bekledikleri parçaların toplam parasal değerini sorduk, şimdilik bir rakam paylaşamayacaklarını bildirdi.
Sohbet sırasında daha önceki uçak sipariş örneklerinden yola çıkarak hesap yaptık. Airbus ve Rolls Royce’un Türk hava sanayi kuruluşlarından 20 milyar dolarlık alım yapabileceği sonucuna vardık.
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat, Şanlıurfa’daki Göbeklitepe’ye komşu Taş Tepeler’in restorasyonu ve tanıtımına sponsor olduklarını vurguladı:
- 5 yılda restorasyona 10 milyon dolar, tanıtıma 10 milyon dolar olmak üzere toplam 20 milyon dolar yatıracağız.
Gastronomi tarihinin de Anadolu’da başladığını ortaya koyan bulgulara rastlandığını anımsattı:
- Ömür Akkor, bizim için 5 bin yıl öncesinin ekmek yapma yöntemlerini araştırdı.
Bu noktada sözü THY’nin operasyondan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Akif Konar’a bıraktı. Konar anlattı:
- Ömür Akkor, 5 bin yıl öncenin yöntemleriyle üretilen buğdaydan elde edilecek unla yine o dönemin usulüyle ekmek yapacak.
Bolat ekledi:
- O ekmekleri uçak içinde de ikram etmeyi planlıyoruz.
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat, deprem bölgesine yaptıkları yardımları özetledi:
92 milyon dolar değerinde ücretsiz yolcu ve kargo taşıması yaptık.
108 milyon dolarlık nakdi bağışta bulunduk.
1000 konut projesi çerçevesinde AFAD’a 100 milyon dolarlık ilave nakdi bağış yaptık.
Ardından ekledi:
- Adıyaman’da 1000 konutluk “THY Mahallesi” kuruldu. Yakında konut teslimleri gerçekleşecek.
THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat ile Genel Müdür Bilal Ekşi, “Ajet” markası ile ayrı şirkete dönüştürdükleri Anadolujet’e işaret etti:
- THY, kendi içinden yeni bir havayolu şirketi çıkarmış oldu.
Ajet Genel Müdürü Kerem Sarp, dünyada bir anda 104 uçakla yola çıkan başka bir havayolu şirketinin olmadığını belirtti:
- Bu yıl 24 milyon yolcu ile 1.8 milyar dolarlık ciroya ulaşmayı hedefliyoruz.
Ankara’nın yurt dışına açılan tek kapısının “Ajet” olduğunu bildirdi:
- Şu anda Ankara’dan 22 ülke, 31 şehre 137 frekanslık uçuşumuz var. Ankara’dan Avrupa’daki tüm başkentlere sefer yapmayı hedefliyoruz.
2028 yılı hedeflerini paylaştı:
- 2028’de 150 uçakla 43 milyon yolcu taşıyan, 4.1 milyar dolar ciro sağlayan bir şirket olmayı hedefliyoruz.
Ardından ekledi:
- 2028 yılında Ankara’dan 34 ülke, 50 şehre 300 frekanslık uçuş hedefimiz var.