Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Zira küreselleşmeye gelen ikinci düzeltme (Rusya-Ukrayna çatışması) ile dünya ekonomisi, yeni bir döneme girmiş bulunuyor. 1989’da SSCB’nin çöküşü ve Varşova Paktı’nın lağvıyla oluşan tek kutuplu dünya yeniden çift hatta çok kutuplu hale büründü.
Küreselleşmeye birinci düzeltme, 2008’de finans üzerinden geldi ve adına Küresel Kriz dedik. Şimdi ise siyasi ve kültürel düzeltmeyi yaşıyoruz. Artık kültürler arasında derin fay hatları oluşturuldu, ittifaklar dağıldı, yeni dünya düzeni denilen olguda yeni kavramlar yeşermeye başladı.
BARDAĞI TAŞIRAN DAMLA; RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Önce korumacılık rüzgarları, ardından ekonomik rehine (Çin Huawei’nin sahibinin kızının ABD tarafından tutuklatılması) ve Trump ile Şi Cinping arasında tırmanan ticaret&kur&vergi savaşları derken şimdi de emtia üzerinden dünya derin kavgalara girişir duruma geldi.
Aslında emtia milliyetçiliği başlamıştı da biz adını koymamıştık. Rusya-Ukrayna çatışması, bardağı taşıran son damla olunca; adı konulmuş oldu; emtia milliyetçiliği… Her ülke elinde bulunan ve kendisinin baskın olduğu emtiayı, kendine saklaması, istediğine vermesi, küreye emtiası üzerinden ayar vermesi…
EMTİA FİYATLARI ÇILDIRTILDI
Ne mi demek istiyorum? Biraz rakam verelim; son 1 haftada: demir cevheri, çelik, bakır: %10, platin gümüş: %6, altın: %4, Lityum %3 değer kazandı. Bitti mi? Ne gezer… Enerjiden devam; İngiltere gazı: %120, TTF gaz: %117, kömür: %75, kalorifer yakıtı: %35, petrol, neft: %25, benzin, propan: %22, etanol: %20, doğal gaz, uranyum: %10 ve metanol: %8 zamlanmış.
Emtia milliyetçiliği, hammadde savaşına dönmüş durumda ve herkes elindeki emtiayı silah olarak kullanıp daha fazla kazanmak, gerilimi tırmandırıp fiyat arttırmak ve emtia ambargolarıyla rakiplerine ayar verme gayretine girdi.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Karşılıklı bağımlılığın sonu mu?
Hayır, ama başkasına emtia üzerinden bağımlı olmanın maliyeti tırmanıyor. Misal sadece petrol ve doğalgaz gibi bizde olmayan enerji sebebiyle verdiğimiz 50 milyar $’lık cari açık, şimdiden 90 milyar $’a çıkıverdi.
Bu işin sonu nereye varır?
İki dünya savaşı da emtia paylaşımından çıktı. 100 yıl öncesinin stratejik ürünü çelik ve onun için gereken kömür havzaları üzerinden kopan kavgayı hatırlayın… Şimdi de dünya savaş bulutları topluyor ve Rusya ile Çin, ellerindeki emtia cephanesiyle dünyaya meydan okuyor.
NOT
EMTİA KAVGASINDA KORUNMA LİMANI ALTIN
Altın zaten dünyanın huzursuzluk endeksi gibidir. Jeopolitik riskler her arttığından altın tırmanır. Şimdi de çatışmaların şiddetine paralel yükselme eğiliminde… Hele ki emtia milliyetçiliği ile üretimler gerilemeye başlar ve kavga; Dolar-Yuan savaşını tetiklerse, kim tutar artık altını.
Kısaca dünyanın geldiği gerilim düzeyinde artık altın kural şu; altını olan kuralı koyar.