Ekonomiye 8 yıllık katkısı 2 milyar doları buldu, OECD dünyaya örnek gösterdi

Avrasya Tüneli’ni 2016 yılında Güney Koreli konsorsiyum ortağı SK Group’la birlikte 1.3 milyar dolara “yap-işlet-devret” modeliyle yapan Yapı Merkezi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu aradı:

• OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü), dünyadaki çeşitli projeleri geliştirme aşamasında inceleyip fizibıl olup olmadığından çevreye etkisine kadar her yönüyle değerlendirip künye vermeye başladı.
•  OECD’nin Paris’teki merkezinde devreye giren “Blue Dot Network” (Mavi Nokta Ağı), projeleri inceledikten sonra uygun bulunanlara sertifika veriyor. Avrasya Tüneli bitmiş ve 9 yıldır hizmette olmasına rağmen “Blue Dot” sertifikası aldı.

Arıoğlu, 3 meslektaşımla birlikte bu konuda bir buluşmaya davet etti:

- OECD Blue Dot Network Sekreteryası Başkanı Edwin Lau, bir toplantı için İstanbul’a geliyor. Kendisi bu konuyu sizlere anlatmak istiyor.

Başar Arıoğlu, Edwin Lau, Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım A.Ş. (ATAŞ) Genel Müdür Yardımcısı Murat Gücüyener ve Kurumsal İlişkiler Kıdemli Müdürü Ceren Alaca Bayındır’ın katıldığı buluşmada “Blue Dot Network” (Mavi Nokta Ağı) sertifikasyonu ile uluslararası çapta yeni bir yolculuğa çıktıklarını belirtti:

- Avrasya Tüneli, Blue Dot Network Genel Sekreterliği tarafından, “Kaliteli ve sürdürülebilir altyapı projelerine verilen sertifika”nın teknik çerçevesi için pilot proje seçildi. Dünyada süreci başarıyla tamamlayan ilk ulaştırma projesi oldu.

Edwin Lau, ekledi:

- “Blue Dot Network”, çevresel ve sosyal açıdan sürdürülebilir, dayanıklı, ekonomik açıdan nitelikli altyapı projelerine uluslararası kabul görmüş bir sertifika sağlıyor.

Lau, sertifikaya hak kazanan dünyadaki ilk projeler için 24 Nisan 2025’te Paris’te tören düzenleyeceklerini bildirdi:

- Toplamda 7 proje sertifika alacak. Şu ana kadar açıklanan ilk proje Avrasya Tüneli, ikincisi de Brezilya’daki “Aguas do Rio” projesi oldu. Bu projenin hedefi yerel nüfusun temiz suya erişim oranını yüzde 99’a çıkarmak.

Lau, “Blue Dot Network”ün neyi ifade ettiğini şöyle anlattı:

•  Yatırımcılara ve diğer paydaşlara projelerin çevresel ve sosyal açıdan sürdürülebilir, dayanıklı, kapsayıcı, açık ve şeffaf, ekonomik açıdan verimli olduğuna dair güvenilir bir sinyal sağlayarak kaliteli altyapı yatırımını katalize etmeye yardımcı olmayı amaçlıyor.
•  Projelerin sertifika alabilmesi için 10 kritik koşulun tamamında bir dizi temel gerekliliği yerine getirmesine bakılıyor. Temel gereklilikler, IFC Performans Standartları gibi yaygın olarak uygulanan uluslararası standartlardan oluşuyor.

Başar Arıoğlu, 9 yıldır hizmette olan Avrasya Tüneli’nin “Blue Dot Sertifikası” almaya hak kazanmasını şöyle yorumladı:

- Türk müteahhitler global arenada böylesine iddialı oluşumları takip ediyor, adapte oluyor, uluslararası arenada yerini alıyor. Türk müteahhitlerinin imza attığı projelerin saygınlığı, uluslararası görünürlüğünü artırmak adına bunlar oldukça önemli.

Avrasya Tüneli’nin Türkiye ekonomisine katkısı üzerinde durdu:

•  Tünel Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeli ile yapılarak geleneksel yönteme oranla 769 milyon dolar (yüzde 30) tasarruf sağlandı.
•  Tünel kullanıcılarına günlük 77 dakika zaman tasarrufunun yanı sıra, yakıt, emisyon ve kaza maliyeti de eklendiğinde günlük çift yönlü seyahatlerde ortalama 601 lira kazanç sağlıyor.
•  Tünel devreye girdiğinden beri 211 milyon saat zaman, 261 bin ton yakıt tasarrufu sağladı. 115 bin ton emisyon azaldı.
•  8 yılda ülkemiz ekonomisine 2 milyar dolarlık katkı vermiş oldu.

2016 yılı Ekim ayında Yapı Merkezi’nin kurucuları Ersin Arıoğlu, Ülkü Arıoğlu, Yapı Merkezi İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu, Genel Müdürü Özge Arıoğlu ile birlikte Avrasya Tüneli’nin Engineering News-Record (ENR) dergisinden aldığı ödül için New York’a gitmiştik.

Ersin Arıoğlu, Avrasya Tüneli ile ilgili şu iddialı duruşunu ortaya koymuştu:

•  Denizde dünyada 106 metre derinlikte yapılan başka tünel yok. Avrasya Tüneli bu yönüyle dünyada ilktir. Biz, bu tünelle dünyaya cesaret verdik.
•  Dünyada eratik (karmaşık) zeminde ve fay hattına bu kadar yakın başka tünel yok. Tünelcilik tarihinde çığır açtığımızı iddia ediyorum.
•  Şartnamede 100 yıl dayanacak beton kuralı vardı. Biz, 130 yıl dayanacak beton kullandık. Çok önemli bir olay olmazsa tünel 200 yıl dayanır.
•  Allah korusun ama büyük bir depremde en güvenli yerlerden biri Avrasya Tüneli’nin içi olur.

Rahmetli Ersin Arıoğlu, Avrasya Tüneli’ne “Blue Dot Network” sertifikası kararını görebilseydi, 9 yıl önceki iddialı duruşunu daha güçlü şekilde yinelerdi…

155 milyon araç geçti 2023’ten beri devletin kasasına para giriyor

Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu ile 20 Aralık 2016’da dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı açılışla hizmete giren Avrasya Tüneli’nin 9 yılını konuştuk.

Arıoğlu, İstanbul’un Avrupa ve Asya yakalarını denizin altından birbirine bağlayan 5.4 kilometrelik geçişle birbirine bağlayan Avrasya Tüneli’nin planlanandan 8 ay önce tamamlandığını anımsattı:

- Avrasya Tüneli’nin inşası için 700 mühendis ve 12 binden fazla kişi 14 milyon saat çalıştı. 2012 yılında başladığımız inşaatı 4 yılda tamamladık.

İhale sonrası imzalanan sözleşmede devletin günlük 70 bin 733 araç geçişi garantisi verdiğine işaret etti:

- Eylül 2023’ten itibaren garanti araç sayısı aşıldı. O tarihten itibaren devletin kasasına geçiş ücreti geliri giriyor. Şu anda günlük ortalama trafik 82 bin seviyelerine ulaştı. 2024 yılında günlük maksimum 94 bin 459 araç sayısına ulaşıldı. 2024’te ortalama sayı 76 bin 968’di.

1 Mayıs 2022’den itibaren motosiklet geçişlerine de izin verildiğini kaydetti:

- Bugüne kadar Avrasya Tüneli’nden geçen motosiklet sayısı 2 milyon aştı.

İhaleye çıkılan 2008 yılında İstanbul’daki araç sayısının 2.7 milyon olduğunun altını çizdi:

- İstanbul’daki araç sayısı 5.6 milyona çıktı. Açıldığı günden beri tünelden geçen araç sayısı toplam 155 milyona ulaştı. Boğaz karayolu geçişlerinde Avrasya Tüneli’nin payı yüzde 10’dan 14’e çıktı.

2041 yılına kadar ekonomik katkı 8.6 milyar doları bulacak

Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu, Avrasya Tüneli’nin açılışından itibaren 7 yılı “olgunlaşma dönemi” gibi geçirdiğini belirtti:

- 7 yıllık dönemde 248 milyon dolar garanti ödemesi yapıldı. Tüneldeki işletme süremiz 2041 yılında dolacak. Bizim de ortak olduğumuz ATAŞ adlı şirketimiz 17 yıl daha işletmeyi yapacak.

Tünelin dünya çapında iş yapan firmalara referans olduğunu vurguladı:

- Yaptığımız hesaplamalara göre tünelin ekonomiye katkısı 2041’de 8.6 milyar doları bulacak. 2041 yılına kadar artık Hazine’den garanti ödemesi gündeme gelmeyecek.

Geçiş gelirinden devlete yüzde 30 pay ödeniyor

Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım A.Ş. (ATAŞ) Genel Müdür Yardımcısı Murat Gücüyener, Türkiye’de karayolu projelerinde ilk kez gelir paylaşımı modelinin Avrasya Tüneli’nde uygulandığını belirtti:

- Bu modele göre işletme yıllık minimum trafik garantisine ulaştıktan sonra kamu elde edilen geçiş gelirinden yüzde 30 pay alıyor.

Şu noktanın altını çizdi:

- Söz konusu pay ödeme 2023’ten beri devreye girdi. İşletme sözleşmesinin dolacağı 2041 yılında hiçbir borcu olmayan, bakımları yapılmış ve işler vaziyetteki tünel kamuya devredilecek. Kamu o tarihten itibaren tüm gelirin sahibi olacak.