2024 yılı birinci çeyrek gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) verisi parasal sıkılaşmaya rağmen yüzde 2,4 çeyrekten çeyreğe artış ile büyümenin gücünü koruduğunu gösteriyor. Dördüncü çeyreğe göre en önemli değişiklik ekonomide ihracat lehine dengelenmenin güçlenmesi ve yatırımların hız kazanması.
Ekonomide yeniden dengelenme Orta Vadeli Program’ın temel amaçlarından birisi. Büyümenin dış dengenin düzeldiği sürdürülebilir bir patikaya oturması ekonomiyi dışsal şoklara karşı koruyarak, Türk lirası üzerinde baskıyı kalıcı olarak azaltacak ve dezenflasyon sürecini hızlandıracak.
Uygulanan sıkı para politikası sayesinde yatırımcıların güveninin sağlandı, portföy tercihlerinin döviz aleyhine değişti ve lira reel olarak değer kazandı. Ancak dördüncü çeyrek itibariyle hanehalkı tüketimi istenilenden çok daha güçlüydü.
Milli gelir verileri bu durumun değiştiğini gösteriyor. Yılın ilk çeyreğinde tüketim ve ithalat yavaşlarken, ihracat toparlanıyor. Yatırımlarda deprem sonrası yeniden inşa kaynaklı büyüme devam ediyor. Ekonomi dördüncü çeyrekteki sapma sonrası yeniden Orta Vadeli Program’ın yörüngesine giriyor.
İlk çeyrek milli gelir verisini harcama yönlü incelediğimizde parasal sıkılaşma ile hanehalkı tüketiminin hız kestiğini görüyoruz. Söz konusu kalem çeyrekten çeyreğe yüzde 1,1 (Ç4: %3,6) büyüyerek manşet çeyreklik rakama +0,8 puan katkıda bulunuyor. Açıklanan veri perakende satışa göre zayıf, hizmetler ile uyumlu.
Ayın pozitif sürprizi dördüncü çeyrekteki daralma sonrası yatırımların yeniden hızlanması. Yatırım harcamaları çeyrekten çeyreğe yüzde 2,9 (Ç4: -%0,8 büyüyor. Deprem kaynaklı olan artışın manşet çeyreklik büyümeye 0,8 puan katkı yaptığını hesaplıyoruz.
Diğer iyi haber ihracatın çeyreklik yüzde 2,9 artışla (Ç4: -%2,5) yeniden büyüme serisine geri dönmesi. Buna karşın ithalat yüzde - 4,0 (Ç4: -%3,9) daralmaya devam ediyor. Bu sayede net ihracat 1,5 yüzde puan ile (Ç4:0,3, Ç3: 0,9, Ç2: -1,3) büyümeye üççeyrektir kesintisiz destek veriyor.
Kamu tüketimi ise önceki çeyreğe göre yüzde 2,2 (Ç4: -%4,3) artış ile çeyreklik büyümeye 0,3 puan katkı yapıyor. Seçim sathındaki bir ekonomide normal bir gelişme.
Çeyreklik büyüme oranlarına üretim cephesinden baktığımızda genele yaygın bir toparlanma görüyoruz. İmalat sanayi (%4,1), inşaat (%3,7), hizmetler (%3,9), bilgi ve iletişim (%5,5) hızlı büyüyen kalemler. Gayrimenkul (%0,2) ve finans (%1,1) beklendiği gibi yükselişe katılamıyor.
Önümüzdeki dönemde harcama ve üretim cephesinde gördüğümüz ivmelenmenin hız kesmesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında asgari ücrete zam yapılmadığı ve maliye politikasının daha az genişleyici olduğu baz senaryoda iç talebin yavaşlamasını ve ekonomide ihracat lehine dengelenmenin dalgalı bir seyirle de olsa devam etmesini bekliyoruz.
2024 yılının ikinci çeyreğe yönelik öncü veriler ekonomide yavaşlamaya yönelik ilk sinyalleri veriyor. İmalat sanayi sektöründe mayıs ayı MÜSİAD SAMEKS 49,6 ile (Nisan 59,4) önceki aya göre sert geri çekiliyor. İSO PMI nisan ayında 49,3 ile benzer bir tabloya işaret ediyordu. Sektörel güven endeksi verisi, kredi kartları, tüketici kredileri, iç talepte yavaşlamaya işaret eden diğer göstergeler.
2024 yılı ilk çeyrek verileri öncesi büyüme tahminimizi yüzde 3,0’ten yüzde 3,2’ye çekmiştik. Beklediğimizden güçlü ilk çeyrek verisine rağmen, önümüzdeki döneme yönelik yavaşlama endişesi nedeniyle şimdilik tahminimizde değişikliğe gitmiyoruz. Tahminimizdeki yukarı yönlü risk Avrupa’nın büyümesinin hızlanmasından ve deprem sonrası yeniden inşa yatırımlarının öngördüğümüzden daha fazla olmasından kaynaklanıyor.