Hemen belirteyim, bu benim şahsi görüşüm değil, ek verginin anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla açılan davalara ilişkin olarak vergi mahkemeleri tarafından verilen ilk kararlar böyle diyor!
Yüzyılın Vergi Affı ve Borç Yapılandırma Kanunu olarak adlandırılan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında hiç kimsenin beklemediği sürpriz bir düzenleme teklife eklendi. İşin ilginç yanı, teklif edilen düzenleme hiç okunmadan ve tartışılmadan kabul edildi. Bu düzenleme, başta Şirketler olmak üzere kurumlar vergisi mükelleflerine 2022 hesap dönemine mahsus olmak üzere bir defalığına getirilen ek vergiye ilişkindi.
Şirketler ve diğer kurumlar vergisi mükelleflerini şoke eden bu düzenleme, yapılan tüm eleştirilere ve gösterilen tepkilere rağmen yasalaşarak, 12 Mart 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi (7440 sayılı Kanun, Mad. 10/27).
Ek vergi niçin getirildi?
Ek vergi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına ihdas edildi.
Yaklaşık 75 bin mükellef ek vergi hesapladı!
1 milyon kurumlar vergisi mükellefinden 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde istisna, indirim ve indirimli kurumlar vergisi matrahı beyan eden yaklaşık 75 bin kurumlar vergisi mükellefi ek vergi hesapladı!
Tepkiler hala devam ediyor!
Söz konusu düzenlemeye göre, tahakkuk eden 200 Milyar TL ek verginin Nisan ve Ağustos aylarında olmak üzere 2 eşit taksitte tahsil edilmesi öngörülüyordu. Ancak, bugüne kadar 68 Milyar 652 Milyon TL tahsil edildi. Yani, beklenilen kadar tahsilat yapılamadı! Bu da, ek vergiye tepkilerin hala devam ettiğini gösteriyor.
Tahsilattaki sorunun ana nedeni, açılan davalar!
Evet, 200 Milyar TL tahsilat yapılması beklenirken, 68 Milyar 652 Milyon TL tahsil edilmesi, ek vergi tahsilatında ciddi sorun olduğunu gösteriyor.
Bunun en büyük nedeni, kapsama giren şirketler ile diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin büyük bir kısmının 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini ek vergi kaynaklı ihtirazi kayıtla vererek dava açmaları. Dava açmak ödemeyi durdurmuyor ancak, dava açanların büyük bir bölümü, davadan olumlu sonuç alacaklarını düşünerek, ek vergiyi ödemedi.
Şimdi sıkı durun; kapsama giren yaklaşık 75 bin kurumlar vergisi mükellefinin yaklaşık 45 bini, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini ek vergi kaynaklı ihtirazi kayıtla verdi!
Maliye ödeme için kolaylık bile sağladı!
Maliye, tahakkuk eden 200 Milyar TL ek vergiyi tahsil etmek için her şeyi yapıyor.
200 Milyar TL çok ciddi bir rakam, depremin yarattığı olumsuz etki ve depremin maliyetinin telafisi için çok ama çok önemli. Yani, Maliye ek vergiyi bir şekilde tahsil edecek, kaçış yok! Maliye, ek vergiyi tahsil edebilmek için, bir taraftan tecil şartlarını taşıyan mükelleflere 12 taksit imkanı sağlarken, bir taraftan da öde(ye)meyenleri ciddi şekilde takibe aldı!
Muhalefet düzenlemeyi Anayasa Mahkemesine götürmedi!
İptal davasını, Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyeler açabiliyor (T.C. Anayasası, Mad. 150). İptal davasının; iptali istenen kanun, kanun hükmünde kararname veya içtüzüğün Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak altmış gün içinde açılması gerekiyor.
Ancak, Kahramanmaraş depreminin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla getirilen ek vergi düzenlemesi, anayasaya aykırılık iddiasıyla iptali için Anayasa Mahkemesi’ne götürülmedi.
Davalar anayasaya aykırılık iddiasıyla YD talepli açıldı!
Ek verginin kapsamına giren şirketler ile diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin büyük bir kısmı, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini, ek verginin Anayasanın 2, 10, 13, 35 ve 73. Maddelerine aykırı olduğu olduğu iddiasıyla ihtirazi kayıtla vererek dava açtı.
Mahkemeler YD taleplerini reddetti!
Gazetemizde 14 Temmuz 2023 tarihinde yayınlanan “Ek vergide gelen ilk haberler">haberler olumsuz, YD ret!” başlıklı köşe yazımda; anayasaya aykırılık iddiasıyla yürütmeyi durdurma talepli açılan binlerce davaya ilişkin ilk kararların gelmeye başladığını, Mahkemelerin ek vergi mükelleflerinin YD taleplerini reddettiğini, henüz hiçbir mahkemenin, davacıların iddialarını ciddi bularak konuyu anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne taşımadığını, tüm gözlerin vergi mahkemelerinde olduğunu, Mahkemelerin anayasaya aykırılık iddialarını ciddi bularak konuyu Anayasaya Mahkemesi’ne taşıyıp taşımayacaklarının merakla beklendiğini belirtmiştim.
Esastan verilen ilk kararlar: Ek vergi Anayasaya aykırı değil!
Maalesef ek verginin anayasaya aykırılık iddiasıyla açılan davalarda esastan verilen ilk kararlar Maliye lehine, mükellefler aleyhine! Yani, Mahkemelerin esastan verdiği ilk kararlar, ek vergi düzenlemesinin anayasaya aykırı olmadığı yönünde.
Bu konuda verilen bir Mahkeme Kararı’nın özeti şu şekilde:
“Anayasa Mahkemesinin 31.10.2013 tarih ve E:2013/72, K:2013/126 sayılı kararında belirtildiği üzere; "Devlet, Anayasada öngörülen vergilendirme ilkelerine aykırı olmamak kaydıyla, uygun gördüğü kaynaklara vergi uygulanmasını öngörebilir. Kişilerin belli faaliyetlere başlarken bu faaliyet kapsamında herhangi bir vergi öngörülmemiş olması, Devletin sonradan ilgili faaliyeti veya bu faaliyet kapsamındaki bazı işlemleri vergilendirmesine engel değildir..." Bu itibarla, anılan kararda da vurgulandığı üzere, yürürlükte bulunan kanun hükmüne uygun olarak, yukarıda belirtilen kanun maddesinde sayılan kişi/kurumlara, kanun hükmü uyarınca, "ek vergi" yükümlülüğü getirilmesinin, Anayasanın "hukuk güvenliği ve belirlilik" ilkesi ile "mülkiyet hakkını" ihlal eden bir yönü bulunmamaktadır.
Anayasa Mahkemesinin aynı mahiyette ek vergi düzenlenen kanun hükmünün iptali istemiyle yapılan başvuru üzerine verdiği başka bir kararında da vurgulandığı üzere, deprem gibi olağanüstü hadiseler nedeniyle oluşan kayıpların giderilmesi ve toplumsal dayanışmanın sağlanması maksadıyla ek vergi yükümlülüğü getirilmesi mümkün olup, dava konusu kuralda ek verginin getirilmesinde kamu yararına yönelik meşru bir amacın olmadığı söylenemez. 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan ve çok sayıda ili etkileyen depremlerin büyüklüğü ve yıkıcı boyutu da dikkate alındığında düzenlemeyle güdülen meşru amacın daha belirgin hale geldiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, 7440 sayılı Kanun'un 10. maddesinin 27. fıkrası uyarınca, getirilen ek verginin Anayasanın "eşitlik ve adalet" ilkeleri ile "vergilerin mali güce göre alınması" "hukuki güvenlik ilkesini" ihlal eden bir yönü bulunmadığından, Anayasanın 73'üncü maddesine aykırılık teşkil etmediği sonucuna varılmış olup, davacının Anayasaya aykırılık iddiaları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi:
Olayda, Anayasanın "vergi ödevi" başlıklı 73'üncü maddesinde yer alan; "...vergi, resim, harç, ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır..." hükmüne istinaden, yukarıda belirtilen 7440 sayılı Kanun'un 10. maddesinin 27. fıkrası ile getirilen ek verginin Anayasaya uygun olarak Kanunla getirilmesi ve yürürlükte bulunan kanun hükmü uyarınca davacı şirketin de bu verginin mükellefi olması karşısında; davacı adına tahakkuk ettirilen vergide hukuka aykırılık bulunmamaktadır.“
Dava açanların gözü hala mahkemelerde!
Evet, anayasaya aykırılık iddiasıyla açılan davalara ilişkin esastan verilen ilk kararlar olumsuz. Buna rağmen dava açanların gözü kulağı hala mahkemelerde. Konunun Anayasa Mahkemesi’ne taşınabilmesi için, bir mahkemenin anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bulması gerekiyor. Dava açanların beklentisi, en azından bir mahkemenin anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bularak konuyu Anayasaya Mahkemesi’ne taşıması.
Maliye, ek vergi hesaplamalarını kontrol için de ilk adımı attı!
Maliye ek vergi hesaplamalarının doğru yapılıp yapılmadığını kontrol edecek. Bunu yapma yetkisi var mı? Evet, Maliye’nin vergilerin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını kontrol etme yetkisi her zaman var.
Ek verginin doğru hesaplanıp hesaplanmadığına ilişkin kontroller, vergi incelemesi yoluyla yapılacak!
Şu sıralar ek vergi kontrolü nedeniyle bir vergi incelemesi gelirse şaşırmayın!