9 Haziran 2024 gecesi saat 23:54, Agiou Konstantinou sokağı 26 numara, Atina.
Birbirinden habersiz binlerce Türk, Coldplay müzik grubunun 8 ve 9 Haziran akşamları verdiği konseri ve muhteşem şovu izlemek için Atina’ya geldik. Uçaklar doluydu, en geniş gövdeli uçaklar Atina uçuşuna kaydırılmıştı. O kadar talep vardı ki, THY uçuş saatinizi değiştirirseniz hediye biletler bile veriyordu.
Sokaklarda adım başı Türkçe konuşuluyordu. Konser etkileyiciydi, yemekler lezzetli ve harikaydı, fiyatlar çok uygundu, servis güler yüzlüydü, plajlar ve deniz vasattı, hava çok ama çok sıcaktı, taksiciler felaket kötüydü. Tabii sadece konser biletine para harcanmadı. İki gün içinde bayağı fazla bir Avro’yu Yunan Gayri Safi Milli Hasılasına katkı olarak verdik.
Bir hafta önce de Suudi Arabistan’daydım. Orada da birçok bilinen müzik grubunun konserleri organize ediliyor. UFC ve Boks dünya şampiyonası müsabakaları düzenleniyor. Ronaldo gibi futbolcuların yer aldığı kaliteli bir futbol ligi var. Dünyanın en prestijli golf turnuvalarına ev sahipliği yapılıyor. Tüm bunlar ülkeye ilgi ve turist çekiyor.
3 hafta önce ise Birleşik Arap Emirlikleri’ndeydim. Dünyaca ünlü restoranlar ve oteller Dubai ve Abu Dhabi’de. Bu iki şehir, Formula 1’den tutun birçok ünlü grubun konserlerini, prestijli at yarışlarını, tenis, golf ve diğer müsabakaları organize ediyor. Dubai’de etkinliklerin en güzelleri yılbaşında oluyor. Burj el Arab ışıklandırılıp, yılbaşı gecesi harika bir havai fişek gösterisi yapılıyor. Sırf bu gösteriyi seyretmeye gelen turist var. Yılbaşını soğuk havada kutlamak yerine kışın güneş görmek için Dubai plajlarını tercih eden Avrupalıları, Rusları, Ukraynalıları, İranlıları bu etkinlikler cezbediyor. Tüm bu etkinlikler, deniz, kum, güneşin yanında ülkeye turist çekmek için. Dünyanın her yanından bu bölgeye turist akıyor, bilhassa kışın ve bunlar kuvvetli bir cruise gemisi turizmine de hizmet ediyor.
Etkinlik turizmi aldı başını gidiyor. Turizm artık sadece deniz, kum, güneş, açık büfe yemek, “en ucuz fiyatı ver turisti kap” değil. Rakipler arttı. Ülkeler turizm sektörünün Gayri Safi Milli Hasılalarına ve istihdama katkısını keşfetmiş durumdalar ve yatırım yapıyorlar. Hepsinin amacı hep daha fazla turist çekmek ve bu turistlere daha fazla para harcatmak. Bunun bir yolu da gelen turiste bir deneyim yaşatmak. Eğlence merkezlerinde harcama yapmasını ve keyifli zaman geçirmesini sağlamak. Bunun için de yeni konseptler lazım.
Artık her kesimin bütçesinde, karınca kararınca eğlenceye ve deneyime ayrılacak pay var. Konserler, etkinlikler, eğlence merkezleri, tema parklar, dışarıda güzel bir yemek, yakın bir şehre hafta sonu gitmek yaşanmak istenen deneyimlerden bazıları. Bizim Atina’ya Coldplay konserine gelmiş olmamız da, sırf çocukları eğlensin diye Antalya’ya gelmiş turistlerin Rixos’un Antalya’daki Lands of Legends tema parkının önünde uzun kuyruklara girmeleri de, Eskişehir’deki müzelerin önündeki kuyrukların ve Porsuk çayı gondollarının hafta sonları çok dolu olması da hep bu yüzden.
Biz de Türkiye’de etkinlik turizmine başladık. Zamanında Formula 1 Türkiye’de yapıldığında çevre ülkelerden birçok kişi sırf İstanbul’a bu etkinlik için geldi. Kapadokya’da etkileyici Tekno-Agartha Festivali düzenlendi, WRC (Dünya Ralli Şampiyonası) yarışları yapıldı. Ancak, bu sayıyı çok ama çok arttırmalıyız.
Eğlence ve deneyim turizmi ile ana turizm bölgelerini desteklersek daha hızlı ilerleriz.
Turizm Bakanlığımız ve turizm yatırımcılarımız dünyada en popüler hangi müzik grupları varsa onları, Formula 1’den (yine gelsin) UFC’ye, futbol şampiyonalarından olimpiyatlara hangi müsabakalar canlı olarak en fazla izleniyorsa onları ne yapıp etsinler, ülkeye getirsinler veya getirilmesine yardımcı olsunlar, teşvik etsinler. Böylece çevre ülkelerin vatandaşlarına daha cazip bir turizm deneyimi yaşatalım ve sadece etkinlik turizmiyle ülkeye turist ve turizm gelir akışını daha fazla arttıralım. Söylentiye göre Coldplay İstanbul’a gelememiş çünkü gümrükten konser malzemelerini çekmek uzun sürüyormuş. Ne kadar doğru bilmiyorum ama ileride herhangi bir grupta veya etkinlikte böyle bir sıkıntı ortaya çıkarsa ivedi çözmek çok önemli.
Birleşik Arap Emirlikleri turizmdeki geliri görüp, etkinlik turizmi ve cazibe merkezi olmanın önemini gördüğünden, şeriatla yönetilmesine rağmen, CNN’in BAE devlet haber ajansı WAM’dan referans aldığı haberine göre ticari kumarhane ve piyango oyunlarını regüle edecek bir kurul kuruyor (General Commercial Gaming Regulatory Authority (GCGRA). İnanılacak gibi değil ve gerçekleşirse BAE’nin bölge turizminin cazibe merkezi olma pozisyonunu daha da kuvvetlendirebilir.
Bizim de belki 1990’larda tüm bölgenin en zengin kesiminin geldiği kumarhane turizmimizi (bu konuda Kuzey Kıbrıs ve 1990’lar tecrübelerimiz de var), belki sadece bir bölgede, sadece yabancılara yönelik olarak açmayı düşünmemiz doğru olabilir. Biz yapmazsak başkası yapıyor.
Şu anda Fransa, Amerika, İtalya ve İspanya’dan sonra dünyanın en önemli 5. turizm ülkesiyiz. 1 numaraya çok rahat ulaşabiliriz. Kalite ve misafire güzel zaman geçirtmek, eğlenmesini sağlamak ana amaç olmalı. Kış turizminin canlanması, yeni uzun pistlerin açılması, etkinlik turizmi, kültür turizmi, dini turizm gibi elimizde bu hedefe bizi götürecek çok imkan var.
Bu arada Bodrum, Çeşme, İstanbul işletmecilerine bir notum olacak. Müşteri akıllıdır. Bir hizmete olması gerekenden fazla ödeme yaptığını fark ettiğinde, hizmeti almaz veya çok az alır ve alternatifini bulur. Eğer Yunanistan bu kadar uygun fiyatlardaysa ve sizler alım gücü daha düşük olan ülkemizde aynı hizmeti buranın 2-3 katına veriyorsanız bilin ki bir sıkıntı var ve sonunda bu sıkıntı sizi de vuracaktır. Fiyatlarınızı ne kadar olması gerekenden daha yüksek tutarsanız, mekanlarınızı o kadar doldurmakta sıkıntı yaşayacaksınız ve sürümden kaybedeceksiniz. Hepimiz turizm sezonu sonunda konuyu daha iyi analiz edebileceğiz. Atina’daki fiyatları görünce, tüm yaz sezonu daha çok Avro’lar bizim ülkemizden suyun bu tarafına gelecek gibi duruyor. Ek olarak ülkemize beklediğimiz yabancı turist sayısı beklenen kadar artmayabilir.
Sağlıcakla kalın.