Abdullah KİRAZ - YMM, Bağımsız Denetçi
e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-İrsaliye uygulamasına zorunlu olarak dahil olması gereken mükellef gruplarının kapsamının genişletilmesine ve e-Döviz Alım/Satım Belgesi ile e-Gider Pusulası uygulamalarına ilişkin düzenlemelerin yer aldığı 535 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 22/01/2022 tarih ve 31727 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Mali belge ve defter uygulamalarında dijital dönüşümde son yıllarda kat edilen önemli aşamalara E-belge ve e-defter uygulamalarına geçin rahat edin… başlıklı yazımızda https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/e-belge-ve-e-defter-uygulamalarina-gecin-rahat-edin/641766 değinmiştik.
Yayınlanan bu yeni Tebliğ ile özellikle e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-İrsaliye uygulamalarına dahil olacak mükellef sayılarında önümüzde yakın zamanda önemli artışlar yaşanacağı kesin…
1- e-Fatura uygulamasına zorunlu olarak dahil olması gereken mükellef grupları için ciro limitleri indirilmekte ve yeni belirlenen faaliyet alanları da e-fatura uygulamasına zorunlu olarak dahil edilmektedir.
Yeni Tebliğ ile yapılan düzenlemeler uyarınca;
a) Brüt satış hasılatı 2021 hesap dönemi için 4 Milyon, 2022 ve müteakip hesap dönemleri için 3 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere, (Bu tutarlar en son 2018 ila 2020 yılları arasında 5 Milyon TL olarak uygulandı)
b) Gerek kendi siteleri gerekse de internet satış platformları üzerinden veya her türlü elektronik ortamda mal veya hizmet satışı gerçekleştiren mükelleflerden, 2020 ve 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL, 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) olanlara,
c) Gayrimenkul ve/veya motorlu taşıt, inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlar ile bu işlemlere aracılık faaliyetinde bulunan mükelleflerden; 2020 ve 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL, 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) olanlara,
ç) Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Belediyelerden yatırım ve/veya işletme belgesi almak suretiyle konaklama hizmeti veren otel işletmelerine,
e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilmiştir.
Yeni bir durum olmamakla birlikte, “e-Fatura uygulamasına isteğe bağlı olarak veya zorunlu olarak dahil olan mükelleflerin aynı zamanda e-Arşiv Fatura uygulamasına da dahil olması zorunlu olduğundan, yapılan bu değişiklik doğrudan doğruya e-Arşiv Fatura kayıtlı kullanıcılarında da önemli bir artışa yol açacaktır.
2- Fatura tutarının belli bir tutarı aşması nedeniyle, faturanın kağıt belge yerine elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak düzenlenmesi zorunluluğuna ilişkin tutar limitlerinde büyük indirimler yapılmıştır.
Söz konusu Tebliğ ile yapılan diğer önemli bir düzenleme esas itibariyle fatura düzenleyen tüm vergi mükelleflerini ilgilendirmektedir. Yapılan düzenleme uyarınca, e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olmayan mükelleflerce, aynı günde aynı kişiye düzenlenen ve vergiler dahil toplam tutarı belli tutarı aşması nedeniyle 1/1/2020 tarihinden bu yana elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak düzenlenme zorunluluğu bulunan faturalar için belirlenen tutarlar (vergi mükellefi olmayanlara yapılan satışlarda 30 Bin TL, vergi mükelleflerine yapılan satışlarda 5 Bin TL idi), 1/3/2022 tarihinden itibaren gerçekleştirilecek teslim ve hizmetlerde ilişkin düzenlenecek faturalar bakımından güncellenmiştir.
Buna göre 1/3/2022 tarihinden itibaren vergi mükellefi olmayan nihai tüketicilere yapılan satışlarda vergiler dahil toplam tutarının 5 Bin TL’yi, vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından ise 213 Sayılı Kanunun 232 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, işlemin gerçekleştiği yıla ait, fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutarı (2022 yılı için 2.000 TL) aşması halinde, faturaların kağıt fatura yerine, Gelir İdaresi Başkanlığının e-Belge Portali üzerinden veya Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi sistemleri ile entegrasyonu sağlayabilmiş olan özel entegratör kuruluşların bilgi sistemleri aracılığıyla elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak düzenleme zorunluluğu başlamaktadır.
3- e-Ticaret kapsamında yapılan satışların sevkiyatında malın yanında sevk irsaliyesini koymak istemeyen işletmelere özel kodlu belge düzenlenebilmesi imkânı getirilmiştir.
Günümüzde e-Ticaret hacminin önemli boyutlara ulaşması ile birlikte, kargo vb. yolla dağıtımı yapılan malların sevkiyatı sırasında, malların içeriğinin dağıtım sürecinde ifşa olmaması ve sevkiyatın güvenliği bakımından, sevk edilen malın yanında sevk irsaliyesi veya bunun yerine kaim olan belgeler yerine YENİ ve ÖZEL KODLU bir BELGE’nin düzenlenebilmesine imkân sağlanmıştır.
Düzenlemeye göre; e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olanlarca, e-Ticaret kapsamında yaptıkları satışlar için düzenlenen ve elektronik ortamda iletilmesi zorunluluğu olan e-Arşiv Faturalara veya e-Faturalara konu malların sevki sırasında, malın yanında bulunması gereken belge ( sevk irsaliyesi, e-İrsaliye , irsaliye yerine geçen e-Arşiv Faturanın veya e-Faturanın kağıt çıktısı, ÖKC fatura bilgi fişi belgelerinden herhangi biri) seçeneği artırılmış, bu suretle yapılan satışlarda, malların sevki sırasında, belirtilen belgelerin dışında malın yanında bulunmak üzere format ve standardı Başkanlıkça belirlenen ve bu satışa ilişkin olarak düzenlenen e-İrsaliyenin elektronik ortamda sorgulanmasına, görüntülenmesine, doğrulanmasına imkan veren bilgileri barındıran özel kodlu bir belgeyi de düzenlenebilmesine imkan sağlanarak bu özel kodlu belgenin malın sevki sırasında malın yanında bulunması yeterli görülmektedir.
4- Demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükelleflerin (basit usul hariç), e-Fatura uygulamasına dahil olma şartı aranmaksızın e-İrsaliye uygulamasına zorunlu olarak dahil olmalarına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Yeni düzenleme öncesinde demir çelik sektöründe faaliyet gösteren mükelleflerin e-İrsaliye uygulamasına cirodan bağımsız olarak dahil olma zorunluluğunun doğması için e-Fatura uygulamasına da kayıtlı bir mükellef olması şartı bulunmaktaydı. Yapılan yeni yeni düzenleme ile Tebliğin yayım tarihinden itibaren e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir mükellef olunmazsa dahi, ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler dışında kalan ve demir çelik sektöründeki mükelleflerin e-İrsaliye uygulamasına dahil olma zorunlulukları getirilmiştir.
5- e-İrsaliye uygulamasına zorunlu geçişte dikkate alınan ciro limitinde indirim yapılmıştır.
e-Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar için e-İrsaliye uygulamasına zorunlu olarak geçişte dikkate alınan 25 Milyon TL ve üzeri ciro haddi, 2021 hesap döneminden itibaren geçerli olmak üzere 10 Milyon TL ve üzeri olarak revize edilmiştir. Bu düzenleme ile e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2021 ve müteakip yıllar cirosu 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin izleyen yılın yedinci ayı başından itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğu başlamaktadır.
6- “Döviz ve Kıymetli Maden Alım/Satım Belgesi”nin de e-Belge olarak elektronik ortamda düzenlenebilmesine imkân tanınmıştır.
Yetkili müesseseler dahil olmak üzere ilgili mevzuat gereğince döviz alım-satım belgesi düzenleyebilen tüm mükelleflerden aynı zamanda ilgili mevzuat dahilinde kıymetli maden alım/satım yapma yetkisi de bulunanların, döviz ve kıymetli maden alım/satım işlemlerinde 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında tek belge olarak düzenlenebilen “Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi” ile “Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi”ni de e-Döviz Alım/Satım Belgesi uygulaması kapsamında elektronik belge olarak (e-Döviz ve Kıymetli Maden Alım/Satım Belgesi şeklinde) düzenleyebilmesine, muhatabına kağıt veya elektronik ortamda iletilebilmesine ve elektronik ortamda muhafaza edilebilmesine imkan sağlanmıştır.
7- e-Gider Pusulası Uygulamasında Belgeyi Düzenleyenin Islak İmza Şartı Kaldırılmıştır.
e-Gider Pusulası uygulamasında, elektronik ortamda düzenlenen ve elektronik sertifika ile imzalanan e-Gider Pusulasının en az bir örnek kâğıt çıktısının sadece muhatabı tarafından ıslak imza ile imzalanması yeterli hale gelmiş düzenleyenin ayrıca kâğıt çıktı üzerinde ıslak imza atma şartı kaldırılmıştır.
Dijital dönüşümde emeği geçen tüm paydaşlara alkışlar…
Daha önceki yazılarımda da belirttiğim üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı; bir yandan kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele etmek bir yandan da ekonomik aktiviteleri elektronik ortamda izleme, analiz etme ve vergiye gönüllü uyumu artırma amacıyla son 10 yılda, kâğıt ortamda düzenlenen ve tutulan mali belge (fatura, irsaliye, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu vb.) ve defterleri (yevmiye defteri, defteri kebir, işletme defteri, serbest meslek kazanç defteri, basit usul kayıtları) elektronik ortama taşıyarak dijital dönüşümde önemli çalışmaları başarı ile yürütmüş ve halen hız kesmeden bu çalışmaları yürüttüğüne şahit olmaktayız. Bu dönüşüm çalışmalarını yürüten Gelir İdaresi Başkanlığı’nın tüm çalışanları, dönüşümün saha ve uygulama ayağını oluşturan ve en önemli paydaş olan muhasebe meslek camiası ile dijital dönüşüm çalışmalarında ülkemiz yazılım sektörünün temsilcileri ve çalışanları büyük alkışı hak ediyor. Emeklerine sağlık.
Bu çalışmalar ile bir yandan kâğıt belge kullanımında önemli bir azalış sağlayarak katlanılan işletme maliyetlerinde büyük tasarruflar sağlanmakta, diğer yandan da işletmelerimizin muhasebe, finans, analiz, iç kontrol, analiz ve denetim çalışmalarının da daha etkin ve verimli bir şekilde yapılmasına önemli katkılar sağlamaktadır. Ayrıca daha az kâğıt kullanımı ve ağaç kesimi nedeniyle de çevreye önemli katkılar sağlandığını da hatırdan çıkarmayalım.