Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi’nin hazırladığı Küresel Kuraklık Tehdidi: Bölgesel ve Küresel Kuraklık Eğilimleri ve Gelecek Projeksiyonları isimli rapora göre, 2020’ye kadar geçen 30 yıl içinde dünyanın karasal alanlarının yaklaşık yüzde 77,6’sı, önceki 30 yıla kıyasla daha fazla kuraklık yaşadı.
Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi’nin (UNCCD) hazırladığı Küresel Kuraklık Tehdidi: Bölgesel ve Küresel Kuraklık Eğilimleri ve Gelecek Projeksiyonları isimli rapora göre, 2020’ye kadar geçen 30 yıl içinde dünyanın karasal alanlarının yaklaşık yüzde 77,6’sı, önceki 30 yıla kıyasla daha fazla kuraklık yaşadı.
Aynı dönemde, kuraklık yaşayan bölgeler yaklaşık 4,3 milyon kilometre kare genişledi. Bu alan, dünyanın yedinci büyük ülkesi Hindistan’ın yaklaşık üçte biri büyüklüğünde ve şu anda dünyadaki tüm kara alanlarının (Antarktika hariç) yüzde 40,6’sını kaplıyor.
Son birkaç on yılda, dünya çapında kara alanlarının yaklaşık yüzde 7,6’sı – Kanada’dan daha büyük bir alan – kuraklık eşiğini geçti. Bu bölgelerin çoğu, tarım, ekosistemler ve bu alanlarda yaşayan insanlar için ciddi sonuçlar doğurarak kurak bölgelere dönüştü.
Araştırma, sera gazı emisyonlarının azaltılamaması durumunda, yüzyılın sonuna kadar dünya üzerindeki nemli alanların yüzde 3’ünün daha kurak hale geleceğini öngörüyor.
Yüksek sera gazı emisyonu senaryolarında, kurak bölgelerin ABD’nin Orta Batı’sı, Meksika’nın orta kesimi, Venezuela’nın kuzeyi, Brezilya’nın kuzeydoğusu, Arjantin’in güneydoğusu, Akdeniz Bölgesi’nin tamamı, Karadeniz kıyıları, Güney Afrika’nın büyük bölümleri ve Avustralya’nın güneyi gibi bölgelerde genişleyeceği tahmin ediliyor.
Bu dönüşüm dünyadaki yaşamı yeniden tanımlıyor
UNCCD İcra Sekreteri İbrahim Thiaw, “Kuraklık krizinin bilimsel bir netlikle belgelenmesi, dünya genelinde milyarlarca insanı etkileyen varoluşsal bir tehdidi ortaya koyuyor. Kuraklıklar sona erebilir. Ancak bir bölgenin iklimi daha kurak hale geldiğinde, önceki koşullara geri dönme yeteneğini kaybeder. Dünyanın dört bir yanındaki geniş kara alanlarını etkileyen bu dönüşüm yaşamı yeniden tanımlıyor” diyor.
Rapor, bu değişimin temel nedeni olarak insan kaynaklı iklim değişikliğini işaret ediyor. Elektrik üretimi, ulaşım, sanayi ve arazi kullanımı değişikliklerinden kaynaklanan sera gazı emisyonları, gezegeni ısıtarak yağış, buharlaşma ve bitki örtüsünü etkiliyor ve ariditeyi artıran koşulları yaratıyor.
İnsanlar ekosistem çöküşüyle başa çıkmak zorunda kalabilir
Kuraklık eğiliminden en çok etkilenen bölgeler arasında Avrupa’nın yüzde 95,9’u, ABD’nin batı bölgeleri, Brezilya, Asya’nın bazı kısımları ve Afrika’nın merkezi yer alıyor.
Buna karşılık, gezegenin yalnızca dörtte birinde daha nemli koşullar izleniyor. Orta ABD, Angola’nın Atlantik kıyıları ve Güneydoğu Asya’nın bazı bölgeleri nem artışı gösteriyor. Ancak genel eğilim net: Kurak alanlar genişliyor ve ekosistemler ile toplumlar kuraklığın yaşamı tehdit eden etkilerinden zarar görüyor.
Genişleyen kurak alanlarda yaşayan 2,3 milyar insan için bu yeni normal, kalıcı ve uyumlu çözümler gerektiriyor. Kuraklığa bağlı arazi bozulması, yani çölleşme, insan refahı ve ekolojik istikrar için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Rapora göre, en kötü senaryoda, yüzyılın sonuna kadar 5 milyar insan, toprakların tükenmesi, su kaynaklarının azalması ve bir zamanlar gelişen ekosistemlerin çöküşüyle başa çıkmak zorunda kalabilir. Kuraklığın en görünür sonuçlarından biri ise zorunlu göç. Yaşam alanları yaşanmaz hale geldikçe, su kıtlığı ve tarımsal çöküşle karşılaşan aileler ve topluluklar genellikle evlerini terk etmek zorunda kalıyor. Bu durum, dünya genelinde sosyal ve siyasi zorluklara yol açıyor.
- Ekosistem Dönüşümleri: Yüzyılın sonuna kadar dünya üzerindeki arazilerin beşte biri ani değişimler yaşayabilir (örneğin, ormanların çayırlara dönüşmesi gibi), bu da birçok bitki ve hayvan türünün yok olmasına yol açabilir.
- Tarım Sistemleri Risk Altında: Kuraklık, dünya üzerindeki tarıma elverişli arazilerin yüzde 40’ını etkileyerek gıda güvenliğini tehdit ediyor.
- Ekonomik Etkiler: Afrika ülkeleri, 1990–2015 arasında kuraklık nedeniyle yüzde 12’lik bir GSYH düşüşü yaşadı.
- Su Kıtlığı: Yüzyılın sonuna kadar, arazilerin üçte ikisinden fazlası, hatta mütevazı seviyelerde sera gazı emisyonlarıyla bile daha az su depolayabilir.
- Arazi Bozulması: Kuraklık, küresel arazi bozulmasının en önemli beş nedeninden biri arasında yer alıyor.
- Bölgesel Tehditler: Orta Doğu’da artan kum ve toz fırtınaları; yarı kurak ormanlarda ağaç ölümleri nedeniyle artan yangınlar gibi tehditler gözlemleniyor.
- Sağlık ve Göç: Kuraklık kaynaklı yoksulluk, su kıtlığı ve gıda üretimindeki yetersizlikler; özellikle çocuklar ve kadınlar arasında hastalık ve ölüm oranlarını artırıyor. Ayrıca, Güney Avrupa, Orta Doğu ve Güney Asya’da insan göçlerini tetikliyor.
1. İZLEME SİSTEMLERİNİ GÜÇLENDİRİN
Kuraklık izleme sistemlerine kuraklık ölçümlerini entegre edin. Erken uyarılar için Kuraklık Görsel Bilgi Aracı gibi platformlardan faydalanın.
2. SÜRDÜRÜLEBİLİR ARAZİ KULLANIMINI TEŞVİK EDİN
Çevre dostu arazi yönetim sistemlerini teşvik edin. Kuraklıkla mücadele ve yerel ekonomileri desteklemek için Afrika’yı kapsayan Büyük Yeşil Duvar Projesi gibi bütüncül stratejiler uygulayın.
3. SU KULLANIMINI OPTİMİZE EDİN
Damla sulama, yağmur suyu hasadı ve atık su geri dönüşümü gibi teknolojilere yatırım yapın.
4. TOPLUMLARIN DAYANIKLILIĞINI ARTIRIN
Yerel topluluklara finansal destek, eğitim ve kapasite geliştirme programları sağlayarak kuraklığa uyum sağlamalarına yardımcı olun. Çiftçilerin kuraklığa dayanıklı ürünlere geçişi gibi uyumlu uygulamaları teşvik edin.
5. ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİNİ GÜÇLENDİRİN
Ulusal politikaları BM’nin Arazi Bozulmasını Nötrleştirme çerçevesiyle uyumlu hale getirin. Sektörler arası iş birliği ve küresel koordinasyon ile su ve arazi yönetimine yönelik bütüncül stratejiler geliştirin.
Yüzde 77.6 1990-2020 yılları arasında kıyasla daha kurak iklimler yaşayan Dünya topraklarının oranı.
Yüzde 40 Son 30 yılda yüzde 37,5 olan kurak alan olarak sınıfl andırılan küresel kara kütlesi Antarktika hariç).
4,3 milyon km2 Son otuz yılda kurak alanlara dönüşen nemli topraklar, Hindistan’ın üçte biri büyüklüğünde bir alan
Yüzde 40 Tarımsal bozulmanın başlıca kuraklıktan etkilenen küresel ekilebilir arazi.
2,3 milyar 2020’de kurak alanlarda yaşayan insanlar, 1990’a göre iki katına çıktı. En kötü iklim değişikliği senaryosuna göre 2100’e kadar tekrar iki katından fazla artacağı tahmin ediliyor.
1,35 milyar Asya’daki kurak arazi sakinleri - küresel toplamın yarısından fazlası.
620 milyon Afrika’daki kurak arazi sakinleri - kıta nüfusunun neredeyse yarısı.