COP'28 BM İklim zirvesinin gerçekleştirildiği Dubai'de, katılan ülke liderlerinin topluca çektirdikleri "aile fotoğrafı", dünyadaki "uluslar ailesi" hakkında çok şey anlatıyor.
Tüm aile fotoğraflarında olduğu gibi, birbirine düşman olanlar da, dargınlık yaşayanlar da, görüntüde iyi geçinip, perde arkasında birbirine çelme takmaya çalışan ülkelerin liderleri de hep birlikte, gülümseyerek poz verdiler geçen hafta Dubai'de.
Kimler yoktu ki?
ARAPLAR VE İSRAİL LİDERLERİ AYNI KAREDE
Fotoğraftaki en dikkat çekici liderlerden biri, halen sıcak çatışmanın sürdüğü Gazze meselesinin doğrudan tarafı olan İsrail'in Cumhurbaşkanı Herzog oldu. Zirve öncesinde açıklanan programa göre, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın da Dubai zirvesine katılması ve aynı fotoğrafta yer alması öngörülüyordu. Ancak Abbas son anda aldığı bir kararla Dubai'ye gitmekten vazgeçti. Suudi Arabistan Veliaht Prensi de, İsrail Devlet Başkanı ile birlikte fotoğraf vermek istememiş olmalı ki, yine son anda gelmekten vazgeçti COP28 zirve toplantısına.
Ancak Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'den, ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı'na, Katar Emiri'nden, Ürdün Kralı'na kadar diğer tüm Arap liderleri, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ile aynı fotoğrafta yer aldılar. COP28 zirve toplantısı için Dubai'ye giden Cumhurbaşkanı Erdoğan da, Herzog'dan epeyce uzakta bir konumda da olsa, fotoğraf karesine girdi.
İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin de zirveye katılması bekleniyordu, ancak son anda yerine İran Enerji Bakanı'nı gönderdi. Ancak İranlı Bakan da zirve için çektirilen "aile fotoğrafına" katılmadı, çünkü İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Dubai'ye ayak basar basmaz, İran heyetinin tümü protesto için ülkeden ve zirveden ayrıldılar.
BELARUS LİDERİ LUKAŞENKO DA KRİZ YARATTI
Dubai'deki "aile fotoğrafı" krizi sadece Gazze meselesiyle kalmadı; Ukrayna-Rusya savaşının etkileri de fotoğrafa yansıdı. Fotoğrafa Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hemen yanında yer alan, Rus Lider Putin'in en büyük yandaşı, Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko da girince, başka sıkıntı çıktı.
Zirve için Dubai'de bulunan Litvanya, Letonya ve Polonya liderleri, Lukaşenko ile aynı fotoğraf karesinde yer almak istemediler. Fotoğrafa girmekten çekinmeyen tek Baltık ülkesi lideri, Estonya'nın Başbakanı Kaja Kallas ise şimdilerde, Lukaşenko ile aynı fotoğrafta yer aldığı için hem kendi ülkesinde, hem de komşu ülkelerde adeta hedef tahtasına koyulmuş durumda.
FOTOĞRAFTA OLMAYANLAR
Fotoğrafta olanlar kadar, "olmayanlar" da kritik önemdeydi; Küresel güç mücadelesinde öne çıkan iki ülke, ABD ve Çin'in liderleri Dubai zirvesine katılmamayı tercih ettiler. ABD Başkanı'nın temsilen Dubai'ye gelen Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in ise aile fotoğrafındaki yokluğu dikkat çekti. Oysa Harris Dubai'de resmi konuşması dışındaki tüm zamanını, Arap ülkeleri ile Gazze meselesinin çözümünde "ortak bir yol bulmaya" ayırmıştı.
İSRAİL'İN UZLAŞMAZ TAVRI
İsrail'in tüm Gazze'yi kadastro alanlarına bölüp, numaralayıp, burada yaşayan Filistinlilere "yaşadığınız yerin numarasına bakın. İsrail ordusunun açıklamalarını da takip edin. Bombalanacak numara açıklandığında, bulunduğunuz yeri terk edin" dediği bir ortamda, nasıl bir "ortak yol" bulunabilir, en büyük soru işareti elbette.
Bir de buna İsrail hükümetinden gelen "Hamas Gazze'den temizlendiğinde, bölgenin yönetimi Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin yönetimine devredilmeyecek" resmi açıklamasını ekleyin. İsrail'in kısa vadede herhangi bir uzlaşma belirtisi göstermeyecek, belli. Aksine; İsrailli yetkililerinin Gazze'deki tünellere deniz suyu basma planlarını artık açık açık ifade etmeye başlamaları dehşet verici. Uzmanlara göre, tünellere basılacak deniz suyu, Gazze'de İsrail saldırılarının ardından yarı sağlam kalan binaların tümünün zeminlerine zarar verip, çökmelerinin önünü açabilir. Ayrıca tünellerdeki tuzlu deniz suyunun, Gazze'nin kıt yeraltı su kaynaklarına karışıp, yaratacağı ekolojik felaketi de buna eklemek gerek.
Zenginliğini, çevreye en büyük zararı veren fosil yakıt olan petrolden kazanmış Birleşik Arap Emirlikleri'nde " İklim Zirve toplantısı" düzenlendiği bir ortamda, İsrail'in Gazze'de gelecekteki yaşamı yok etme planlarının konuşulması pek de şaşırtıcı değil.
Dubai'deki o "aile fotoğrafının" anlattıkları malum; Dünya giderek daha yaşanmaz hale geliyor.