Merkez Bankası’nın kuruluş yasası 4’ncü maddesi şöyle; “Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Bununla çelişmemek kaydıyla Hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler.” Enflasyon benim “birincil odağım” diyor yani.
Guvernör yani Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal dünkü enflasyon raporu sunumunda; “reel açıdan TL aşırı değersiz, kurla ilgili hedefimiz yok” diyor. Kısaca o da kura bakmıyormuş. Zaten bakılası da değil. Kendinizi Guvernörün yerine koyun; freni patlamış kamyon gibi 9 liraya koşan dolar, bakılası değil. İnsanın içini karartıyor.
Anladık ki Guvernör, sadece enflasyona bakıyor. Zaten yasası gereği oraya bakması lâzım. İyi de enflasyona gözünü dikenin ilk fark edeceği, arkadan elini sallayıp duran dolar; “ben buradayım ve zıplıyorum.”
Bakmak, görmek değildir. Enflasyona bakmak yetmez, onu besleyen dinamikleri de görmek gerekir. Döviz bunların başında geliyor. Döviz dolarken cepler boşalıyorsa talep azalır sananlar yanılıyor zira maliyet enflasyonu arka fonda santim santim ilerliyor.
Döviz kurunun yanında yanacak yaşlar neler? Çok basit bir cevabı var; TÜİK’in sepete giren 418 kalem maldan neredeyse tamamı… Mesela sepetin çeyreğini kaplayan gıda… Tarımda tarla ürünü bitti şimdi örtü altına giriyor; gıdada enflasyon beklentisi 3 puan artmış bile.
Döviz kurunun yanında yanacak yaşlar listesi uzun… Dolarını maaşla almıyor olsan da maaşıyla dolar almaya koşanların gerekçelerini dinlemezsen, doların rekor denemelerini izlemek zorunda kalırsın.
BAKARSAN BAĞ OLUR BAKMAZSAN DAĞ OLUR
Lokman Hekim’in sözü; “hekimin birincil görevi, tedaviden önce hastayı rahatlatıp onda güven oluşturmaktır.” Merkez’in de görevi, doları tutamasa da piyasaya güven vermektir. Bu da ancak yansız, ziyansız, umut verici iletişimle olur.
Eğer o da yoksa bakmadığın dolar, dağ olur, yanardağ olur, indifa eder, ekonomi lavların altında kalır.