Ece Deniz Yıldırım / Philadelphia
ABD’de 8 Kasım ara seçimlerinde gece boyu tüm ülkenin gözü Pensilvanya Senato seçimlerindeydi. Yakın bir yarış sonunda Türk asıllı Cumhuriyetçi Parti adayı ve televizyon ünlüsü Doktor Mehmet Öz, Demokrat Parti adayı John Fetterman’a seçimi kaybetti. Amerikalılar hala bu sonucu tartışıyor, Cumhuriyetçiler ise sindirmeye çalışıyorlar.
Peki, bu seçim niye bu kadar önemliydi ve Mehmet Öz neden en başta siyasete atılma kararı aldı?
Senato, Amerikan Kongresi’nin en güçlü yasama organı. Amerikan ara seçimlerinde her eyalet Demokrat ve Cumhuriyetçi parti adayları arasından senatoya yollamak için birer senatör seçiyor. Ara seçimler senatodaki partilerin koltuk sayısını belirliyor ve çoğu eyalet parti seçimlerinde genel olarak istikrarlı davranış sergiliyor.
6 salıncak eyalet
Kararı sıkça değişen ve bu sayede partilerin senatodaki gücünü belirleyen çekişmeli ve medyatik seçimlere ev sahipliği yapan eyaletlere ise ‘swing state’ yani ‘salıncak eyalet’ deniyor. Bu seçimdeki önemli salıncak eyaletler ise Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Wisconsin ve Öz-Fetterman yarışının yaşandığı Pensilvanya idi.
Trump’ın onayını almıştı
Pensilvanya ara seçimleri, Kasım 2021’de Mehmet Öz adaylığını koyduğundan beri, Amerikan medyasının siyasi odağı haline geldi. Bunun önemli nedenlerinden biri Mehmet Öz’ün, eski Amerikan Başkanı Donald Trump vari bir kariyer geçmişi ile siyasete atılmasının yarattığı tartışmaydı. Tıpkı Trump gibi, Mehmet Öz de siyasi geçmişi olmadan Cumhuriyetçi Parti ideallerini savunarak bunun aracılığıyla siyasete atılan bir ünlü ‘celebrity’ figür. Bu durum Trump yandaşı Cumhuriyetçi Parti destekçileri tarafından heyecanla karşılansa da, Trump karşıtı Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti üyelerinde Trump benzeri bir popülist siyasetçinin daha güce yükselmesi korkusu yarattı. Bu korku, Mehmet Öz’ün Trump’ın onayını alması ile daha da güçlendi ve özellikle genç Pensilvanyalılar arasında rekor sayıda seçmen katılımına yol açıp Mehmet Öz’ün kampanyasını aslında kötü etkiledi.
Binde 6’lık oy farkı ile rakibine kaybetti
Mehmet Öz, siyasete atılma nedeni olarak pandemiyi gösteriyor. Pandemi boyunca Pensilvanya’da halk sağlığı nedeniyle temel ihtiyaç sağlamayan iş yerlerinin kısıtlı kapasitede çalıştırılmasını ve okulların internet üzerinden online eğitime geçmesini halkın haklarının kısıtlanması olarak tanımlayan Öz, siyasete bunu değiştirmek için atıldığını 2021 Kasım ayında belirtmişti. Trump ve yandaşlarından aldığı destek ile platformunu kampanya sürecinde daha da belirginleştiren Öz, önemli noktalar olarak Pensilvanya çapında kürtaj yasağı, Amerikan-İsrail ilişkilerinin güçlendirilmesi ve silah kullanımı gibi konulara desteğini de belirtti. Göçmen çocuğu olan Öz’ün Trumpvari bir şekilde sıkı göçmen politikalarını savunmasındaki ironi ise sosyal medyada eleştiri konusu oldu.
Sonuç olarak her şeye rağmen Fetterman ve Öz’ün seçimi başa baş geçti ve Fetterman sadece %0.6 oy fark atarak seçimi kazandı. Bunun bir nedeni olarak Fetterman’ın marihuananın yasallaştırılması gibi Cumhuriyetçi Parti ideallerine göre fazla ilerici görülen politikalarından öte kampanya sürecinde geçirdiği beyin kanamasının etkileri gösterilebilir. Mayıs ayında geçirdiği beyin kanaması öncesi anketlerde Mehmet Öz’e çift basamaklı fark atan Fetterman’ın halka yönelik kampanya gezilerindeki ve özellikle de senato adayları müzakeresindeki performansı beyin kanaması sonucunda büyük gerileme yaşadı. Bu performans aksaklığı, seçmenlerin Fetterman’ın siyasi alandaki kabiliyetine olan inancını da etkiledi.
Fakat buna rağmen Fetterman kampanyası Öz’e yönelttiği eleştiriler ile seçim sürecini başarılı bir şekilde devam ettirdi. Öz’ün adaylığındaki büyük bir eleştiri konusu ikametgahı üzerineydi. Pensilvanya’ya adaylığını koymadan sadece 1 yıl önce taşınan Öz hakkında Fetterman tarafından yapılan en büyük eleştirilerden biri gerçek bir Pensilvanyalı olmadığı yönündeydi. Bunun da üzerine, Öz’ün ünlü bir ‘celebrity doktor’ olduğu dönemlerde ünlü televizyon sunucusu Oprah Winfrey gibi ona yardım eden isimler tarafından reddedilmesi ve bu isimlerin sosyal medyada Fetterman’ı savunması Öz’ün seçmenler gözündeki duruşunu etkilemeye devam etti.
Öz-Fetterman yarışı bir örnek vaka olarak ABD’de önümüzdeki aylarda ve hatta yıllarda da konuşulmaya devam edecek gibi görünüyor. Doktor Öz bu yenilgiden sonra pes eder mi? Beklentiler o yönde. Genel kanı Öz’ün siyasi kariyerinin kısa sürdüğü şeklinde.