Doğalgaz fiyatlarında son dönemde yaşanan artış, elektrik üreticilerini kömürle çalışan enerji kullanmaya iterken, karbon izinlerine olan talebin de artmasına yol açıyor. Bu gelişme karşısında analistler Avrupa karbon piyasası spot fiyat tahminlerini yükselttiler.
Reuters’ın yedi analist ile gerçekleştirdiği ankete göre; Avrupa Birliği Emisyon Tahsisi (EUA) spot fiyatlarının 2022’de ton başına ortalama 84,14 Euro, 2023’te ise 91,71 Euro olması bekleniyor. Bu oranlar Ekim ayında yapılan tahminlere göre sırasıyla yüzde 27,2 ve yüzde 38.5 düzeyinde artış anlamına geliyor.
Analistler, 2024 yılı için yaptıkları ilk tahminlerinde ise, ortalama olarak ton başına 94,11 Euro öngörüyorlar.
Avrupa Birliği’nin Emisyon Ticareti Sistemi (ETS), üreticileri, enerji şirketlerini ve havayollarını, Avrupa’nın iklim hedeflerine ulaşma çabalarının bir parçası olarak saldıkları her bir ton karbondioksit için ödeme yapmaya zorluyor.
Kuzey Akım 2 muhalefeti
Analistler; Rusya’dan gelen arz konusundaki endişeler, Rusya-Ukrayna sınırında artan gerilimler ve Rusya’dan Almanya’ya uzanan yeni Kuzey Akım 2 boru hattının kaderi nedeniyle yüksek gaz fiyatlarının devam etmesinin karbon izinleri için yükseliş anlamına geldiğini ifade ediyor. Vertis Analisti Bernadett Papp, “Gelecek yıl boyunca yukarı yönlü risk devam edecek. Kuzey Akım 2’nin başlatılmasına yönelik muhalefet, Avrupa gaz fiyatlarının yüksek seviyelerde kalmasına neden olabilir” diyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi durumunda olası yaptırımların bir parçası olarak Almanya, Kuzey Akım 2’yi durdurabileceğini söyledi. Rusya ise, Baltık Denizi’ni Rusya’dan Almanya’ya geçen boru hattındaki arzı artırarak gaz piyasalarını sakinleştirebileceğini açıkladı. Batı, Rusya’yı Avrupa’ya gaz akışını kasten sınırlamakla suçluyor. Rusya ise bunu reddediyor.
Kömür kullanmak iki kat daha fazla karbon emisyonu yaratıyor
Yüksek doğalgaz fiyatları, bazı jeneratörlerin kömür yakmasını daha ekonomik hale getirirken, bu durum gaz santrallerine oranla yaklaşık iki kat daha fazla karbondioksit emisyona neden oluyor.
ClearBlue Karbon Piyasası Analisti Goda Aglinskaite, “Gazdan kömüre geçiş eğrimiz, Aralık 2023’e kadar kömürün gazdan daha uygun maliyetli olacağını ortaya koyuyor ve bu da Avrupa Birliği Emisyon Tahsisi (EUA) spot fiyatları üzerinde potansiyel bir yükseliş etkisine işaret ediyor” diyor.
Analistler, gaz fiyatlarının düşmesi ve kömür kullanımının azalması durumunda karbon fiyatlarının düşebileceğini ifade ediyor.
Karbon fiyatları, Avrupa’nın daha sert iklim önlemleri açıklaması ve gaz fiyatlarının rekor seviyelere ulaşmasının ardından 2021’de neredeyse yüzde 150 oranında artarak ton başına 85 Euro civarında işlem görüyor.