AB taksonomisi, çevresel açıdan sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin listelendiği bir sınıfl andırma sistemi olarak tanımlanıyor. Şirketlere, finans kurumlarına, politika yapıcılara ve vatandaşlara yatırımların hangi durumlarda “yeşil” sayılacağına dair tanımlar sağlıyor. Taksonominin temel amacı, finans sisteminde “yeşil yıkama” önlemek.
Avrupa Komisyonu, yatırım amaçlı sürdürülebilir ekonomik faaliyetler listesi olan AB Taksonomisi’ne doğalgazı dahil etme önerisini açıkladı. 2021’in sonunda gündeme getirilen bu öneri, yatırımcılar, bilim insanları, finans uzmanları ve çevre aktivistleri tarafından büyük tepki görüyor.
Komisyonun bu konuyla ilgili başlıca danışma organı olan Sürdürülebilir Finans Platformu, en iyi performans gösteren doğalgaz santrallerinin bile “yeşil” veya “geçiş dönemi” yatırımları olarak etiketlenemeyeceği konusunda uyarıyor. Avrupa Birliği üye devletleri arasında da öneriye karşı olanlar var. Uzmanlar, Avrupa Komisyonu’nun bu girişiminin karbonsuzlaşmayı hızlandırma çabalarını desteklemek yerine, küresel "altın standart" olarak görülen taksonomiyi lekeleyeceği görüşünde. Sektör uzmanlarına göre, doğalgazı yeşil bir kaynak olarak değerlendirmek, etkisi CO2’den 84 kat daha fazla olan metan gazının verdiği zararı yok saymak anlamına geliyor.
Söz konusu karar, uluslararası iklim finansmanı düzenlemelerini etkileyen bir süreç başlatacak ve girişimlerini AB Taksonomisi’ni örnek alarak modelleyen ekonomiler için tehlikeli bir emsal teşkil edecek. AB tarafından geliştirilecek standardı örnek alarak benzer girişimler geliştiren yasal sistemler arasında arasında Rusya, Çin, Güney Kore ve İngiltere yer alıyor. Önerinin, Avrupa Parlamentosu ve AB üye ülkelerinin inceleme ve denetiminden geçmesi gerekiyor. Üye devletlerin öneriyi veto etmek için dört ila altı aylık bir süresi var. AB Komisyonu’nun önerisi ancak bu süre zarfında herhangi bir değişikliğe maruz kalmazsa AB yasası haline gelecek.
Bu öneri hayata geçirildiği takdirde, standartları uyumlaştırmaya yönelik ilk başta belirlenen hedefin aksine, amacından sapmış bir AB taksonomisi birçok “yeşil yıkama” aracından biri haline gelecek. Yeni doğalgaz altyapısına yatırım yapmak ise, yatırımları mevcut yenilenebilir enerji projelerinden uzaklaştıracak…
Finans sektörü bindiği dalı kesmesin
Chatham House Sürdürülebilirlik Danışma Kurulu Başkanı Bernice Lee, “Avrupa Komisyonu’nun doğalgaza yeşil etiket verme kararı, dünyanın geri kalanının AB Taksonomisi’ni temel alarak sistemler geliştirdiği bir dönemde piyasada kafa karışıklığına neden olacaktır. Daha uyumlu sürdürülebilir finans standartları oluşturmak herkesin çıkarına olacak. Standartlar bir rekabet kaynağı haline gelirse, piyasaları parçalayabilir ve sınır ötesi işlem maliyetlerini artırır” diyor.
Avrupa Yatırım Bankası Başkanı Werner Hoyer’in yorumları ise şöyle: “Bankacılık kurumu için taksonomi demek, yatırımcısına etikette yazanı aldıklarına dair güvence vermek demektir. Yeşil bir proje olarak satılan bir şey tam tersi çıkıp da yatırımcıların güvenini kaybedersek, bankanın faaliyetlerinin finansmanı söz konusu olduğunda bindiğimiz dalı kesmiş oluruz.”