Geçen haftaki sohbetimizde “ …her ne kadar yaşanan heyecan ve endişe kısa süreli oldu ise de “Züccaciye dükkânına fillerin girip, etrafta rahatça dolaştığı” gerçeği de ortada.
Uluslararası haber kaynaklarının ortak noktası “Başkan Putin’in gücünün sorgulanabilir seviyeye gelmiş olduğu” ifadesi yer almıştı.
Rus ekonomisi, tahminlerin aksine bir davranış sergileyerek beklenenden çok daha az daralmış olsa da batılı ülkeler tarafından gittikçe daha katı bir şekilde uygulanmaya çalışılan yaptırımlar nedeniyle kırılganlığını koruyor.
Öte yandan bu olayların ilerleyen günlerde nelere gebe olduğu da tartışmaya oldukça açık görünüyor.
Çünkü Başkan Putin’in sert açıklamalarına karşın Wagner kurucusu Prigojin hakkındaki suçlamaların hızla geri çekilmesi ve onun Beyaz Rusya’ya gidişine izin verilmesi, Rusya iç politikasında olduğu kadar dış ilişkilerinde de farklı gelişmelerin olabileceği beklentilerine yol açtı.
Çin, Rus dış ticaretinin en önemli ortağı olma yolunda.
Zira, batılı kaynaklardan istediklerini alamayan Rus şirketlerinin en önemli tedarik kaynağı Çinli şirketler olmaya başladı.
Ayrıca Çin, Hindistan’ın yanı sıra Rus petrolünün en önemli alıcılarından birisi.
Ancak, Covid19 sonrasında Çin ekonomisinin istenilen seviyede gelişme gösteremediği gerçeğini de ihmal etmemek gerek.
Bu açıdan bakıldığında da Rus dış ticaretinin, yaptırımlar nedeniyle Çin ekonomisine olan bağımlılığının her geçen gün daha da artmasının doğuracağı riskleri de akılda tutmak gerekir.
Çünkü gerek düşmekte olan petrol fiyatları gerekse değer kaybeden ruble, Rusya’nın elini zayıflatacaktır.
Gelelim bütün bu anlattıklarımızın dış ticaretimize olabilecek olası etkilerine…
Öncelikle Türk-Rus dış ticaret hacminin artmaya devam edeceği büyük bir olasılık.
Bununla ve yaptırımlarla bağlantılı olarak ihracatçılarımızın Rus tarafının taleplerine kulak açmaları kadar, gerekli araştırmaları yaparak ve Rusya tarafının taleplerini beklemeden, onlara teklif götürmelerinin ihracatlarının önünü açacağını düşünüyorum.
Bu aşamada ihracatçılarımıza, Rus iç politikasını dikkatle izlemelerinin ve yapacakları bağlantılarda olası riskleri düşünerek kendilerini sağlama almalarının önemli olduğunu belirtmek isterim.
Çünkü Wagner kalkışması yenilir yutulur bir olay değildir.
Bu olay, şimdilik üstü örtülmüş ve güncel sarsıntıları engellenmiş bir olaydır.
Ancak ilerleyen günlerde gelişmelerin neler olabileceğini en uzman yorumcuların bile tahmin edemeyeceğini ifade etmek isterim.
Zira Wagner sadece Rusya ve Ukrayna çerçevesinde faaliyette olan bir kuruluş değildir.
Birçok coğrafyada ve özellikle Afrika ülkelerinde değişik görevler yapmaktadır.
Gerek bu görevlerin önemi ve gerekse buralardan kaynaklanan gelirin paylaşımının doğuracağı rahatsızlıklar, Rusya içerisinde de politik ve ekonomik sonuçlar doğuracaktır.
Özet olarak, Rusya pazarının cazibesi ve riskleri artarak devam edecektir.
Türk ihracatçılarının da bu riskleri yönetmeye çalışarak, sıkıntılı günler yaşayan Rus ithalatçılarının elini rahatlatmaları halinde, pastadan alabilecekleri payı arttırabilecekleri de çok açık bir gerçektir.