Sayın DÜNYA okurları Türkiye’de mobilya ve yat ihracatı son dönemlerde artıyor. Buna karşılık Dahilde İşleme Rejimi’nin şartlı muafiyet sistemine istinaden ithal edilen eşyaların ayniyet şartlı ihracı sırasında ayniyat tespitinin yapılması esnasında sorunlar yaşarıyor.
Ticaret/Gümrük Başmüfettişi iken AKD Denetim YGM şirketine bu hafta transfer olan Rüştü Haytaoğlu konuya ilişkin detaylı araştırma yapmış ve önerilerde bulunmuştur.
Şöyle diyor; Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün Ayniyet İşlemleri Hakkında Genelgesinden bahisle,
İhracat gümrük müdürlüğünde, Dahilde İşleme İzin Talep Formu’nun 10 no.lu hanesindeki meşruhat kontrol edilerek, bu meşruhata göre idarece memur görevlendirilmesi, teknik inceleme yaptırılması, ekspertiz raporu hazırlanması, laboratuvar tahlili vb. işlemlerin tekemmül ettirilerek ayniyet tespitini müteakiben eşyanın ihracına izin verileceği belirtilmiş, Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişiler ile Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği'nin (Sıra No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler ayniyet tespitine ilişkin uygulamalardan istisna tutulmuşlardır.
Özellikle 5407 alt tarife pozisyonunda ithal edilen kumaşların ihracı aşamasında ayniyat tespitinin sıkıntıları ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki, 5407 alt tarife pozisyonunda ithal edilen kumaşlardan üretilen ve alt tarife pozisyonu, tarife pozisyonu veya GTİP’li değişen ihraç edilecek eşyadan numune alınması talebi halinde, numune alınmasının mümkün olmadığı durumlarla karşılaşılmaktadır.
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün dağıtımlı 27.07.2018/36140531 tarih ve sayılı yazısında, dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın ihraç edilen mamul bünyesinde kullanıldığına dair hat ve muayene kriterlerine bakılmaksızın gerçekleştirilen ayniyat tespit işleminin, belge/izin kapatmalarında da dikkate alındığı, söz konusu tespit yapılmaksızın gümrük işlemlerinin tekemmülü halinde ise firmalara yönelik cezai yaptırımların olabildiği, ayniyat tespit işlemlerinin unutulmasının önüne geçilmesine teminen, 06.08.2018 tarihi itibarıyla BİLGE sistemi muayene ekranına yalnızca 31, 41, 51 ve 52 rejim kodları kapsamında tescil edilen IM ve EX türü beyannamelerle sınırlı ve zorunlu olmak üzere "ayniyet tespitine tabidir" ve "ayniyet tespitine tabi değildir" şeklinde seçmeli butonlar (Ek-1) ekleneceği, muayene memurunca, dahilde işleme izninde yahut belgesinde eşya için ayniyet öngörülmüş olması halinde tespit yerine getirildikten sonra “ayniyet tespitine tabidir” butonu işaretlenerek açıklama bölümüne yapılan işlem hakkında açıklamanın (fotoğraf eklendi, ekspertiz raporu eklendi, laboratuvar analizine gönderildi vb.) girileceği, eşya için ayniyet öngörülmemesi halinde ise "ayniyet tespitine tabi değildir" butonu işaretlenerek açıklama bölümüne ayniyete tabi olmama nedenine ilişkin açıklamanın (belge özel şartında bulunmamaktadır, Kod-7 ayniyetten muaftır vb.) girileceği hususlarına yer verilmiştir.
Aksi halde, Dahilde İşleme İzin Belgesi’nin alınma aşamasında Kod 3-5-6 kutucuğunun işaretlenmesi halinde ayniyat tespiti yapılamadığından, İhracatçı Birlikleri Dahilde İşleme İzin Belgesi’nin kapatılması aşamasında taahhüde sayacağı eşyaları belirlemekte sorun yaşamaktadır. İhracatçı Gümrük idarelerinden Ayniyat Tespit Raporları istenmekte, rapor ibraz edilememesi durumunda ihracat taahhüdüne sayılmamaktadır. Ayniyet şartı bulunan durumlarda Ayniyat Tespitinin yapılmaması halinde, ihracat konusu eşyaların ithalat gümrükleri de 4458 sayılı Yasa’nın 238’nci maddesinde yer alan Dahilde İşleme Rejimi’ne ilişkin hükümlerin ihlali gerekçesiyle eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı para cezasına hükmetmektedir. Dolayısıyla, gerek firma gerekse gümrük idareleri ve ihracatçı birlikleri hiç istemedikleri durumlarla ve birbirleriyle karşı karşıya gelmektedir.
Sürekli bir ihracat varsa, her ihracatta ayrı bir ekspertiz raporu alınması hem zaman hem de ekonomik açıdan kayba neden olacaktır. Oysa, aynı parti ithal eşyasına ait ihracatlar da, emsal ekspertiz raporunun kullanılmasına Gümrük Yönetmeliği’nin 196/2-b-d maddelerinin cevaz verdiği görülmektedir. Mali müşavir raporlarıyla, ithal edilen kumaşların kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi yoluna gidilebileceği gibi, üretimin yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin denetiminde yapılması ve Ayniyet Şartlı Ayniyat Tespit Raporları düzenlenmesi hususunda yetki verilmesi de düşünülebilir. Daha detaylı bilgi için okuyucularımız arayabilir.