Pamuk üretiminin yüzde 90’ını gerçekleştiren illerin ziraat odaları il koordinasyon kurulu başkanları, ticaret borsaları başkanları ve pamuk birlikleri başkanları, Ulusal Pamuk Konseyi ile birlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a 7 maddeden oluşan bir rapor sundu. Raporda, pamuk üretiminin devamı için yapılması gerekenler sıralandı.
Pamuk sektörü yaşanan sorunların çözümü için son çare olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a 7 maddelik bir rapor sundu. Ulusal Pamuk Konseyi’nin koordinasyonunda, Türkiye’de pamuk üretiminin yüzde 90’ını gerçekleştiren ziraat odaları il koordinasyon kurulu başkanları, ticaret borsaları başkanları ve pamuk birlikleri başkanlarının imza koyduğu rapor, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ve Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a da sunuldu.
“Biz aşağıda imzaları bulunan kurumlar olarak pamuk üretiminin devam etmesi ve piyasa koşullarının iyileştirilmesi için alınması gereken tedbirleri dikkatinize arz ederiz” başlığıyla sunulan raporda özetle şu bilgilere yer verildi: “2009 yılında 600 bin tona kadar düşen pamuk üretimimiz, kararlılıkla uygulanan, başarılı destekleme politikaları sayesinde son 10 yılda ortalama 850 bin ton seviyesine yükseldi. Yurtiçi talebi miktar ve kalite olarak, daha büyük oranlarda karşılayabilmek ve böylece sanayicilerimizin küresel rekabet gücünü geliştirmek ve pamuktan sağlamakta olduğumuz katma değeri artırabilmek için bu gelişmeyi sürdürmek zorundayız! Halen yurtiçi pamuk fiyatları, dünya fiyatlarına göre yüzde15-20 daha düşük değerlerde seyretmektedir. Bunun en büyük sebebi, kontrolsüz bir şekilde ihtiyacımızın üzerinde yapılan 400 bin ton lif pamuk ithalatıdır. Bu yüzden iç piyasada talep dip yapmış ve fiyatlar hızla geri gelmiş bulunmaktadır. İplikçi halen elde kalan geçen yılın mahsulü 70 bin ton lif pamuğu daha düşük fiyata almaya çalışmaktadır. İthal pamuğun yarattığı baskı ve halen açıklanmayan 2020 yılı desteklemesi, çiftçilerimizi pamuk tarımından uzaklaştırmaya devam etmektedir. Bu olumsuz havanın yok edilerek çiftçilerimizin pamuk üretimine devam etmelerinin sağlanması ve piyasa koşullarının iyileştirilmesi için acilen alınması gereken önlemleri takdirlerinize arz ederiz.”
Ege’den Güneydoğu’ya, Çukurova’dan Antalya’ya kadar pamuk üretiminin yüzde 90’ını gerçekleştiren illerdeki 24 kurumun imzasıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulan raporda acil olarak yapılması gerekenler şöyle sırlandı:
1- LİF PAMUK İTHALATINA ACİL ÖNLEM ALINMALI
Lif pamuk ithalatına acil önlem alınmalı: Ülkemiz bir yandan pamuk üretirken diğer taraftan iplik sanayimizin ihtiyaç duyduğu pamuklar da ithal edilmektedir. Maalesef, tekstilciler pamuk ithalatında kantarın topuzunu kaçırmış durumdalar! Bugün için ihtiyacımızın çok üzerinde yaklaşık olarak 400 bin tondan fazla lif pamuk hesapsızca ithal edildi ve yerli pamuk fiyatının yurtdışına göre yüzde 15-20 düşmesine sebep oldu. Lif pamuk ithalatının arz fazlası oluşturarak iç piyasa fiyatını düşürme riskini önlemek amacıyla acil olarak “Miktar Bazlı İzleme Sistemi” kurulmalıdır. Ayrıca ülkemizde 2021 yılı pamuk ekim alanları belli olana kadar ithalat durdurulmalı ya da sınırlandırılmalıdır.
2- 2020 DESTEKLERİ HEMEN AÇIKLANMALI
2020 yılı ürünü için fark ödemesi desteği 1,30 TL/kg ve mazot-gübre desteği de 73 TL/dekar olarak hemen açıklanmalı ve ödemesi en geç Mart 2021’de yapılmalıdır. Bunun için 2019 yılında pamuğa ayrılan bütçenin aynı kalması yeterli olacaktır. 2019 yılında kütlü pamuğa ödenen toplam 2 milyar 200 milyon liranın bu sezon beklenen maksimum 1 milyon 700 bin tonluk kütlü pamuk üretimine bölünmesiyle çıkan 1,30 TL, 2020 yılı kütlü pamuk fark ödemesi desteği olarak açıklanmalıdır.
3- EMANET USULÜ LİF PAMUK SATIŞI YASAKLANMALI
İplikçilerin ileriki bir tarihte fiyatlandırmak üzere çırçır fabrikalarından emanet şeklinde aldıkları pamuklar, piyasada talebi azaltmaktadır. Bu da hasat zamanı ve sonrasında fiyatın düşmesine neden olmaktadır. Serbest piyasanın ve pamuk borsalarının sağlıklı işlemesine engel olan böyle bir uygulamanın ivedilikle yasaklanması gerekmektedir.
4- BİRLİKLERE FİNANSMAN VE LİSANSLI DEPO DESTEĞİ SAĞLANMALI
Tariş, Çukobirlik ve Antbirlik’in elinde, kütlü pamukları depolamak ve çırçırlamak üzere atıl vaziyette çok büyük bir kapasite bulunmaktadır. Birliklerin ortak harici kütlü pamuk almalarını sağlamak üzere finansman desteği verilmelidir. Ayrıca Birliklerin lisanslı depoculuk desteklerinden faydalanmaları sağlanmalıdır.
5- İPLİK FABRİKALARINA YERLİ PAMUK KULLANMA MECBURİYETİ GETİRİLMELİ
Özellikle işletmesinde yüzde 100 ithal pamuk kullanan iplik fabrikaları için, tüketim durumuna göre her bir iplik fabrikasına en az yüzde 20 oranında yerli pamuk kullanma mecburiyeti getirilmelidir. İşletmesinde yüzde 60’nin üzerinde yerli pamuk kullanan sanayicilere istihdam desteği sağlanmalıdır.
6- LİF PAMUKTA MÜDAHALE ALIMI İÇİN TMO DEVREYE GİRMELİ
Piyasayı regüle etmek amacıyla, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 1 Ekim’den itibaren dünya fiyatlarından piyasaya girerek 200 bin ton lif pamuk alımı yapması sağlanmalıdır. Bunun organizasyonu için Ticaret Borsalarının, Pamuk Birliklerinin ve Lisanslı Depoların altyapı imkanları devreye sokulmalıdır. Bugün için GAP ve Çukurova Bölgeleri lif pamuklarının dünya fiyatı karşılığı ortalama 1,56 dolar, Ege Bölgesi için bu rakam ortalama 1,63 dolar civarındadır. (Lif pamuk alımı için 41 renk, 1-5/32 elyaf, 3.5-4,9 mikroner, 31 ve üstü mukavemet, ortalama 5 derece çepel kriterleri baz alınabilir)
7- ÇIRÇIR FABRİKALARINA DA LİSANSLI DEPOCULUK DESTEKLERİ SAĞLANMALI
Mevcut sistemde küçük çiftçilerin lif pamuklarını lisanslı depolarda saklama şansı bulunmamaktadır. Hiç olmazsa çırçır fabrikalarına bazı destekler verilerek (kira, nakliye, analiz desteği gibi), küçük çiftçiler adına depolara lif pamuk koymaları sağlanabilir. Çırçır fabrikaları Elektronik Ürün Senetleri(ELÜS) üreticilere yeni kurulan “Özel Virman Seansı” ile devredebilir. Küçük üreticilerin ucuz finansmana erişebilmeleri için bu uygulamanın hayata geçirilmesi son derece önem arz etmektedir.
Curnhurbaşkanı talepleri inceliyor
Edindiğimiz bilgilere göre, 26 Eylül’de hazırlanarak imzalanan bu rapor Adalet ve Kalkınma Partisi Aydın Milletvekili ve Merkez Karar ve Yönetim Kurulu Üyesi Metin Yavuz tarafından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunuldu. Erdoğan raporu aldıktan sonra konuyla ilgilenilmesi için talimat verdiği ve ilk olarak pamuk üretimine ilişkin maliyet hesabının çıkarılmasını istedi. Maliyet hesabı, piyasada oluşan fiyat ve dünya piyasaları dikkate alınarak öncelikle 2020 yılı kütlü pamuk destekleme priminin belirlenerek açıklanması bekleniyor.