Küresel çip krizi mart sonunda başladı. Sadece otomotiv sektörü değil, akıllı telefon üreticileri de etkilendiler. Volkswagen, Toyota, Apple gibi şirketler üretim faaliyetlerine ara verdiler. Dünyanın en büyük bilgisayar çipi üreticilerinden Intel’in üst yöneticisi o dönemde, ‘‘Kriz birkaç yıl devam edecek’’ tahmininde bulundu. Olumsuz görüşlere rağmen bu piyasa hızla toparlandı. ABD’de Çip Endeksi, mayıstaki seviyesinden yüzde 18 yükselerek rekor kırdı. Nvidia ve Intel gibi şirketler, endeksi yukarı taşıdılar. Philadelphia Yarı İletken Endeksi’nin yılbaşından beri getirisi yüzde 19 oldu. Kıyaslarsak, Nasdaq ve S&P 500 endeksleri sırasıyla yüzde 12 ve yüzde 14 yükseldi.
Yarı iletken endüstrisindeki gelişmelerden daha fazla bahsetmeyeceğim. Haber akışına göre, başka sektörlerdeki iniş çıkışlar da değerlendirilebilir. Ancak realite, dünya piyasalarının yukarıya bakmasıdır. Özellikle gelişmiş ülkelerde aşılamanın belli bir seviyeye gelmesi, ekonomik aktivitenin normalleşmesi, teşviklerin sürmesi gibi faktörler belirtilebilir. Dünyanın merkez bankası Fed’in, tahvil alımlarının azaltımı konusunda sakin davranması önemlidir. ABD’de, piyasanın enflasyon beklentisinin düşmesi kritiktir. Üzücü olan, Türk Lirası (TL) cinsi varlıkların bu ortamdan faydalanamamalarıdır. Borsa İstanbul’da çok düşük işlem hacimleri gözleniyor. USD/TL paritesi 1-2 gün düşse, ‘‘TL pozitif ayrışıyor’’ haberi manşet oluyor. Rus Rublesi, Brezilya Reali, Güney Afrika Randı gibi, TL ile aynı gruptaki para birimlerinin dolar karşısındaki performansları ortadadır. Piyasa algısı çabuk değişebilir. Cuma günü Amerika’da beklenenden güçlü bir istihdam raporu açıklanabilir. Fed’den bir sinyal gelebilir. Hazırlıklı olmalıyız.
Finansal piyasalar açısından kolektif bir umutsuzluk döneminin ortasındayız. Sorunların çözülemediği görüldükçe silikleşme başlıyor. Yerli yatırımcıları negatif psikolojiden kurtarmamız gerekiyor. Yabancı yatırımcıları çekmeliyiz. Eylülde New York’ta yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda, Erdoğan-Biden görüşmesinin olup olmayacağını tartışıyoruz. Turist sayıyoruz.