A. LEVENT ALKAN
Savaşta nelerin kullanılıp, nelerin kullanılamayacağını içinde bulunulan koşullar belirler. Komutanlarının öngörüleri, ortaya koydukları yetenekleri şekillendirir. Bizim kurtuluş savaşımızda atların hem de büyük taarruzda kullanılmış olması ya da ikinci dünya savaşını bitirenin iki nükleer bomba olması farklı zamanlarda sonucu belirleyen önemli örneklerdir.
Öncelikle 5. nesil savaş uçağımız Kaan’a değinelim: TUSAŞ Kaan Türkiye’nin 2028’de seri üretimine geçerek ilk partide 20 adet üretmeyi planlamaktadır. Kaan 21 Şubat 2024’te ilk uçuşunu, 6 Mayıs 2024’te de ikinci uçuşunu gerçekleştirmiştir. Saab, BAE Systems, TUSAŞ, Havelsan ile ortaklaşa tasarım geliştiren Kaan hep böyle anılmıyordu. 2023 Mayısı’na kadar Turkish Fighter X olarak tanımlanmaktaydı.
Dönelim Çin’in J-20 Savaş Jetleri ile ABD’nin F-35 savaş jetlerinin karşılaştırmasına. Gerek Çin’in Chengdu J-20 savaş uçağı ve gerekse de, ABD yapımı F-35 uçağı üst teknoloji uçaklarıdır. Ancak yine de bazı farklılıklar taşırlar. J-20’nin iç yakıt yükü, F-35’ten daha büyüktür. Haliyle de, daha büyük bir uçaktır. J-20’nin menzili en fazla F-35 kadar ya da ondan biraz daha kısadır. Öte yandan, F-35’in aksine, J-20 havadan yere olan bombalarını iç kısmında taşımaz. J-20’nin en temel hatları bu şekilde özetlenir. Biz Çin’in 2017’deki tanımlarını dikkate alırsak, J-20, Çin’in beşinci nesil operasyonel hayalet savaş uçaklarıdır. Radar tespitinden kaçınacak şekilde uçak tasarlayıp sahaya süren üçüncü ülkedir. Daha önce ABD ve Rusya’da kendi uçaklarıyla boy göstermişlerdi. Her şey tasarlandığı gibi giderse, tahminler Çin ordusunda hizmet veren yaklaşık 250 jet olabileceği öngörmektedir. Çin’in en uzun menzilli PL-15’dir. Havadan havaya atılan füzelerini taşır. Çok sayıda sensörle kuşatılmış J-20’lerde kontrolleri sağlanan füzeler, bir üst seviye taşınma mücadelesi veriyor ve bunu düzenli aralıklarla da gerçekleştiriyor. Çin şimdiden Hindistan’ın eskiyen savaş uçağı filosu karşısında üstünlük elde etmiştir. Sorunlu bölgeleri olan Himalaya sınırında bu onların işlerine yaramış gibi görünüyor.
WS-10 motoru, J-20’nin ilk prototiplerinin orijinal motoruydu. Ayrıca jet için daha güçlü bir motorun geliştirilebileceği de ilk baştan beri ifade edilmişti. WS-10 motorunun ABD’nin F101 motoruna benzediği belirtilmektedir. Çin jet motorları otonom nitelik gösteriyor. J-20’nin WS-15 motoru güçlü olmasına rağmen, performans açısından hala Amerikan eşleniğinin altındadırlar. 2022’deki test sırasında uçağın bir WS-15 ve eski bir motor modeli ile uçtuğu ifade ediliyor. İki motor birden monte edilmiş olduğu için, ileri teknoloji turbo fanlarla belirli bir olgunluk yakalanmış gibi görünüyor. WS-15, geçici motorlardan daha yüksek itme gücü sağlıyor. Gelecekte olması planlarsa art yakıcılar olmadan süpersonik hız ve sürekli, gerçek süper seyir şeklinde özetlenebilir.
F-35 jetinin motoru, Pratt & Whitney’in F135 motoru ile çalışıyor. F135 motoru, jetin üç versiyonu için geliştirilmiştir. F-35A, geleneksel kalkış ve iniş (CTOL) özelliğine sahiptir. F-35B kısa kalkış, dikey iniş (STOVL) yeteneğiyle ayrışır. F-35C ise uçak gemisi varyantı niteliklerini taşır. Pratt & Whitney’in F135 motoru, 40.000 pound’dan fazla itme gücü üretirler. F-35 savaş uçağına güç verirler. Bu motor, rakipsiz bir alçak görüş yeteneğine, küresel termal yönetim sistemine ve bütünleşik motor kontrol sistemleriyle donatılmış durumdadırlar.
Özetle J-20, F-35’ten daha hızlıdır. Radar kesit alanı daha küçüktür. J-20’nin bir topu yoktur. Bu nedenle it dalaşı uçağı olarak tasarlanmamış olduklarını söyleyebiliriz. F-35 daha hafiftir. Öyleyse gelin önderin “istikbal göklerdedir” sözüyle konunun önemine kocaman bir işaret koyalım.
Kaynak: Newsweek 6 Haziran 2024, “How China’s J-20 Fighter Jets Compare to US F-35s”