2020 yılı Ocak ayı sonlarında Çin’de başlayan Corona virüs salgını bir aydan kısa bir sürede tüm dünyayı etkileyen en önemli gündem haline geldi. Ağırlıklı Çin ve komşu ülkelerinde görülüyor derken İtalya’da ortaya çıkması tüm dikkatleri virüse toplarken, Asya, Avrupa ve Amerika piyasalarında önemli bir panik ve kayıp dalgası ile karşı karşıya kaldık. Daha şimdiden bu salgının dünya büyümesine olan etkisi üzerine tahminler yapılmaya başlandı ve durum çok iç açıcı değil. Çin’den ilk gelen rakamlara bakıldığında, imalat PMI endeksi beklenenin üzerinde azalarak virüsün büyüme üzerinde negatif etki yapacağının sinyalini verdi.
Bunun değerlendirmesi tabii ki ekonomistlerin işi ama Çin’in dijitalleşme konusunda öncü konumu bu virüsün ekonomik etkisinin çok daha yüksek olmamasında bir etken olabilir. Bu kapsamda başta Çin’in büyük teknoloji firmaları olmak üzere bankalar ve sigorta şirketleri yapay zeka, blok zincir ve robot teknolojilerini ön plana çıkarıyor. Bu eforlar salgının kontrol altına alınmasında çok etkili olmasa da hayatın olağan akışının sağlanmasında önemli bir etki sağlayabilir. Bu çalışmalara yakından bir bakalım.
Corona virüsü nedeniyle Çin’in birçok kentindeki kısıtlamalar, dijital platformlardan yapılan ürün/hizmet alımlarını arttırmış durumda. Araştırma şirketi Questmobile’ın analizine göre Çin’de ortalama günlük internet kullanımının 6,1 saatten, 7,3 saate çıktığını görüyoruz. Sokağa çıkmamanın doğal sonucu olarak internet üzerinden iletişim, alışveriş ve çalışma sağlayan uygulamalara yoğun bir talep var. Bunun genel sonucu olarak uygulama indirme sayılarında rekor bir artış görmek mümkün. Örneğin, evden çalışma imkanı sağlayan Alibaba’nın DingTalk, Tencent’in WeChat Work gibi uygulamaların indirme sayıları virüsün başlangıcından itibaren 10 katı artmış görünüyor. Evden çalışma imkanı ve bunun uygulamalar üzerinden yapılabilir olması ekonomik aktivitenin sürdürülebilmesi için önemli.
İnternet üzerinden alışveriş tarafında da Çin’de büyük bir artış söz konusu. Özellikle salgının ilk başladığı günlerde medikal ihtiyaçlar ve maskeler için önemli bir talep görülürken, sokağa çıkma ve alışveriş konusundaki kısıtlamalar sonucunda sebze, meyve ve yemek siparişlerinde de artış görülüyor. Bazı restoranlar el değmeden hazırlanmış ve robotlar tarafından yemek servisi hizmetini başlattı. Alibaba’dan sonra en büyük internet mağazası JD.com virüsün çıktığı Wuhan’da robotlarla ilaç teslimatı hizmetini veriyor. Yapay zeka, sürücüsüz araçlar ve dijitalleşmenin ne denli önemli olduğunun kanıtı.
Blok zincir teknolojisi de Çin’de salgından zarar görenler ve yakınlarının sigorta tazminat taleplerinin işlenmesi ve ödenmesi sürecinde etkin olarak kullanılmaya başlandı. Ödemeler için gerekli belgeler tazminat talep eden sigortalılar tarafından blok zincir temelli sigorta şirketi sistemine yüklendiğinde tüm taraflar aynı anda talebi görüp hızlıca işlemin tamamlanması sağlanabiliyor. Böylece yüz yüze herhangi bir temas olmadan işlemler gerçekleştirilebiliyor.
Bankacılık tarafında da önlemler ve çözümler gelmeye başladı. Singapur Bankası DBS, geçtiğimiz cuma günü salgına önlem olarak “temassız bankacılık” hizmetlerini devreye aldığını duyurdu. Buna göre bankanın şirket müşterileri dış ticaret işlemlerini dijital platformlar üzerinden herhangi bir nakit işlem olmadan gerçekleştirebilecek ve çek tahsilatlarını mobil telefonlarından fotoğraflarını çekerek yapabilecekler. Buna ek olarak banka dijitalleşme ve uzaktan yapılabilecek işlemler ile ilgili eğtimler de vereceğini duyurdu.
2002 yılındaki SARS virüs salgını Çin’de internet alışverişinin artmasını ve Alibaba’nın güçlenmesini sağlayan olay olarak nitelendiriliyor. Alibaba ve diğer büyük teknoloji şirketleri SARS salgınından bu yana çok daha kuvvetli ve etkili hale geldi. Umarız Corona virüs salgını da mevcut dijital uygulamaların da yardımıyla etkileri sınırlanarak hızlı bir şekilde kontrol altına alınır.