25 OCAK 2021’de işletme ile ilgili tüm hisseleri Global Ports Holding’ten Katarlı QTerminals’a geçen Antalya Limanı’nı QTerminals Antalya Genel Müdürü KaptanÖzgür Sert ile birlikte gezdim.
Özgür Sert, limanı anlatmak için 1968 yılına uzandı:
- Antalya Limanı 1968 yılında dizayn edilmiş. 1972’de çalışmaya başlamış. 1998 yılında gerçekleşen özelleştirme ile limanın işletmesi 2028 yılına kadar özel sektöre geçmiş.
Sert anlatırken arşive girdim, 1998’deki özelleştirme bilgilerine baktım:
- Antalya Limanı’nın işletme ihalesini 28 milyon dolara Hayyam Garipoğlu aldı.
Arşivi biraz daha taradım:
- 2001 krizi sırasında Sümerbank’a el konulmasının ardından Hayyam Garipoğlu’nun diğer şirketleri ile birlikte Antalya Limanı da Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) geçti.
Limanı Global Ports Holding döneminde de yöneten Sert, anlatmayı sürdürdü:
- 2007 yılında TMSF’nin açtığı ihaleyi 60 milyon dolarlık teklifle Global Ports Holding bünyesindeki Port Akdeniz kazandı. Böylece işletme Port Akdeniz’e devredildi.
Global Ports Holding’in Antalya Limanı’na yaptığı yatırımı merak ettim, kabaca hesapladı:
- Global döneminde yapılan yatırım 60 milyon doları bulmuştur.
QTerminals’in Antalya Limanı’nı Global’den alım bedelini anımsatmasını istedim, paylaştı:
- QTerminals, 140 milyon dolara aldı. 25 Ocak 2021 itibariyle işletme hakkı devri gerçekleşti. İşletmeyi yapan şirkette kamunun yüzde 1 hissesi var. Kamu, yönetim kurulunda da temsil ediliyor.
QTerminals’in Katar dışında bir de Ukrayna’da liman işlettiğini bildirdi:
- QTerminals, uzun süredir Türkiye’de yatırım düşünüyordu. Bu dönemde en uygun fırsat Antalya Limanı’nda çıktı. Grup, bu fırsatı hızlıca değerlendirdi.
QTerminals’in faaliyet alanlarını özetledi:
- QTerminals Holding, konteyner, dökme yük, genel yük, Ro-Ro, hayvancılık ve off-shore tedarik için elleçleme hizmetleri veriyor.
QTerminals Antalya’yı şöyle tanımladı:
- QTerminals Antalya, kruvaziyer, konteyner, genel kargo, dökme yük, proje kargo, sondaj kıyı üssü ve askeri gemi hizmetleri sunan butik bir limanız.
Kapasite verilerini aktardı:
- Limanımız yıllık 1500 gemi, 4 milyon ton genel ve dökme yük kabul, 350 bin TEU konteyner elleçleme kapasitesine sahip.
2021 yılında elde ettikleri sonuçlar üzerinde durdu:
- QTerminals Antalya olarak geçen yıl 116 bin 954 TEU konteyner elleçlemesi gerçekleştirdik. 445 gemiye ev sahipliği yaptık, ihracat hacmimiz ise 4.1 milyon tona ulaştı.
Limandaki blok mermer stoklarını gösterdi:
- Dünya çapında marka olan Burdur’a yakın konumumuz sayesinde Türkiye’den en fazla blok mermer ihracatı limanımızdan gerçekleşiyor. Geçen yıl limanımızdan yüklenen blok mermer 940 bin ton olarak gerçekleşti.
Türkiye’de 2021 yılında yaklaşık 3 milyon TEU konteyner elleçleyen limanlar olduğunun altını çizdi:
- Konteyner elleçleme rakamlarına göre değerlendirirsek, limanımız 9’uncı sırada yer alıyor. İzmir, Mersin, İskenderun gibi daha büyük kapasitelere sahip limanlarla kıyaslanacak durumda değiliz.
Antalya’daki iş dünyası temsilcilerinin liman ücretlerinden şikayetçi olduklarını anımsattım, şu yanıtı verdi:
- Öncelikle ton başına değil, konteyner başına ücretlendirme yapılıyor. Limanımızdaki müşterilerin yüzde 80’ini acenteler oluşturuyor. Liman işletmesi olarak hizmetleri acentelere fatura ediyoruz.
Ardından ekledi:
- İhracatçılara yansıyan fiyatlarda doğrudan bir etkimiz yok.
QTerminals cephesi, “fiyat yüksek” şikayetlerine karşı bu “savunmayı” yapıyor…
Limanın “butik” olması, durumun pek değişemeyeceğini ortaya koyuyor…
Bizim limandaki yükün yüzde 80’i ihracat yöneliktir
QTERMINALS Antalya Genel Müdürü Özgür Sert, COVID-19 kriziyle birlikte dünyada deniz taşımacılığında lojistik sıkıntılar ortaya çıktığını anımsattı:
- Çin’den ABD’ye, ABD’den Avrupa’ya gemilerin limandan ayrılma ve geliş süreleri uzadı. ABD’de 12 gün olan süre 50’li günlere çıktı. Küresel çapta konteyner sorunları yaşandı.
Konteyner ile başlayan sorunların navlun fiyatlarındaki artışla sürdüğünü kaydetti:
- Avrupa-Asya arası konteyner navlunu son bir yılda yüzde 1000’in üzerinde arttı, 18 bin doları aştı. Konteyner fiyatı 3 kata yakın artış gösterdi.
Antalya Limanı’nın “butik” olmasının nedenleri üzerinde durdu:
- Limanımızın fiziki kapasitesi diğer birçok limana göre son derece kısıtlı. Draft, rıhtım uzunlukları ve saha kapasitesi yetersiz. Fiziki kısıtlar nedeniyle ana gemiler yanaşamıyor, navlun ve transit süreleri diğer limanlara göre yüksek seyrediyor.
- Bölgede sanayinin yapısı nedeniyle dış ticaretin yüzde 80’i ihracat, yüzde 20’si ithalat şeklinde gerçekleşiyor. Tek taraflı ticaret konteyner ve navlunda maliyete yansıyor.
- Limanımızdan gerçekleşen ihracatın çoğu yükte ağır, pahada hafif ürünlerden oluşuyor.
- Limanımıza demiryolu bağlantısı olmaması önemli eksiklik oluşturuyor.
İşletme süresinin uzatılması konusunu biz de değerlendiriyoruz
QTERMINALS Antalya Genel Müdürü Özgür Sert’e sordum:
- QTerminals, Antalya Limanı’nın işletme süresinin uzatılacağı işaretini daha önce almış mıydı? Yani, sürenin uzatılacağını bilerek mi bu limanı işletmesini devraldı?
Özgür Sert, gerçekleşen mevzuat değişikliğini anlattı:
- İşletme süresinin uzatılması ülkemizdeki 20 liman için söz konusu. Mevzuat 11 Ocak 2022’de değişti.
İşletme süresi uzatılmasının nasıl işleyeceğini yeni mevzuata göre anlatmaya çalıştı:
- İşletme süresinin uzatılmasını isteyen mevcut işletmeciler devlete, yani ilgili idareye başvuruda bulunacak. Devlet, uzatılacak süre için bir fiyat belirleyecek. O fiyatı kabul edip sözleşme imzalayanın süresi uzayacak.
QTerminals’in tutumunu merak ettim, anlattı:
- QTerminals yönetimi ülkemize ve Antalya’ya pozitif bakıyor. İşletme süresinin uzatılması konusunu biz de değerlendiriyoruz.