1 Ekim 2022 cumartesi günü TBMM’nin açılmasıyla birlikte torbalar da açılmaya başladı.
Artık bu Hükümetin gelenek haline getirdiği yasa yapma tekniği torbalara dönüştü. Şöyle ki konusu, içeriği ve düzenlemeleriyle bütün halinde özel bir kanun yapma yerine torba kanunlar geçti. Bu torbalarda bazen onlarca kanunu ve yine onlarca maddeyi içeren düzenlemeler söz konusu.
Yeni düzenlenen kanunların dilini, sistematiğini, içeriğini söylemeye gerek yok. Zira iki satırlık kanun maddesini bile okuyanların farklı anladığı hukuk dilinden yoksun metinler. Gerçekten hukuk adına bir garabet!...
Neyse gelelim bu torba kanun teklifinin içeriğine…
Torbada olanlardan bazıları…
- Kanun teklifi ile 15 Ağustos 2022'den önce icra takibi başlatılan 2 bin lira ve altındaki alacakların da tasfiyesi amaçlanıyor.
GSM kuruluşları, doğal gaz ve elektrik dağıtım şirketleri, asıl alacak ve ferilerinin 2 bin liranın altında olan kısımlarını sildikleri takdirde doğrudan doğruya değersiz alacak yazacaklar, vergiden indirilecekler.
Burada yapılan şu: Vergi Usul Kanunu’nda yer alan alacakların değerlemesine ilişkin düzenlemelerden biri olan “Değersiz Alacaklar” ile ilgili düzenleme için gerekli olan koşullar hızlandırılıyor. Süreç sadeleştirilip yukarıda belirtilen alacakların bu kapsama alınmasının ve böylece gider yazılmasının önü açılıyor.
Sakın yanlış anlaşılmasın, söz konusu GSM kuruluşları, doğal gaz ve elektrik dağıtım şirketleri dilerse bu yolu seçebilecekler; yani bu alacaklarını “Değersiz Alacak” haline getirme zorunlulukları yok. Dolayısıyla vatandaşın 2 bin liranın altındaki borç asıllarının ve ferilerinin otomatik olarak silinmesi söz konusu değil.
Bu düzenleme ile ilgili bir başka önemli ve fakat belirsiz konu da şu: Vatandaşların tüm borçlarının asıllarının ve ferilerinin toplamının 2 bin liraya kadar olması halinde mi silinmesi söz konusu olacak; yoksa borç asıllarının ve ferilerinin tutarı ne olursa olsun 2 bin liraya kadar kısmı otomatik olarak silinmiş olacak? Bu alacağın otomatik olarak gider kaydına alınması ve vatandaşın borçtan kurtarılması söz konusu olamayacak.
- Varlık yönetim şirketlerine devredilen alacakların 2 bin 500 liraya kadar olan kısmını ödememe imkanı getiriliyor.
Bankaların ihale yoluyla ve rekabete açık olarak varlık yönetimi şirketlerine devrettikleri alacakların 2 bin 500 liralık kısmı galiba siliniyor. Galiba diyorum, zira düzenleme hakkında kamuoyuna yansımış doğru ve sağlıklı bir bilgi yok.
Ancak şunu söylemek gerekiyor. Varlık yönetim şirketlerinin işleyişi tam bilinmiyor ki iktidarı ve muhalefeti konuya sazan gibi saldırmış görünüyor. Konu kısaca şu: vatandaşların ve zor duruma düşen şirketlerin bankalara veya GSM şirketlerine olan borçlarını ihale ile varlık yönetim şirketleri indirimli olarak satın alıyorlar ve avukatlar aracılığıyla yine bu alacakların aslından daha düşük tutarda tahsiline yöneliyor. Örneğin bankaya 100 lira kredi anapara ve faiz borcu veya kredi kartı borcu olan binlerce borçlunun borçlarını varlık yönetim şirketleri ciddi bir yüzde indirimle satın alıyor. Böylece borçlu karşısında varlık yönetim şirketi alacaklı hale gelip avukatlar aracılığıyla tahsil ediyor veya etmeye çalışıyor. Dolayısıyla 100 lira kredi anapara ve faiz borcu bunun altında örneğin 40 liraya tahsil ediliyor. Dolayısıyla banka perakende ve uğraştırıcı işten kurtuluyor, vatandaş ve şirket birikmiş borçlarında indirim elde ediyor, varlık yönetim şirketi de hizmet veriyor ve karşılığında para kazanıyor.
Burada galiba büyük sıkıntı, avukatların icra ve cebir yolunu acımasız olarak kullanmaları olarak görülüyor.
- İşverenlerin çalışanlarına elektrik ve doğalgaz desteklerinin bin liralık kısmı gelir vergisinden ve sigorta prim kesintisinden muaf tutuluyor.
Ücreti parçalara ayırarak vergi erozyonu yaratmaktan başka bir şey değil. Yani devletin vergi gelirinden ve sigorta priminden vazgeçiliyor. Çalışana hiçbir faydası yok.
- İşverenlerin çalışanlarına yemek yardımını nakit olarak verdikleri zaman bu ücret gelir vergisinden istisna ediliyor.
2022 yılı ikinci yarısında yemek istisnası indirimi 51 lira olduğuna göre bu çalışana aylık yaklaşık bin 200 lira kadar nakit para verilmiş oluyor. Aslında çalışanın işyerinde veya ticket karşılığı dışarıda yemek yemesi ve asgari beslenmesi engelleniyor. Sosyal devlet anlayışına aykırı ucuz bir düzenleme.
- Kredi Yurtlar Kurumuna borcu olan gençlerin borçlarının faizi siliniyor.
Zaten uzun bir süredir iktidarın ve muhalefetin gündeminde olan bir konu. Sadece seçim yatırımı olarak bakmak gerekiyor.
Yeni torbalarda beklenenler…
Yazımızın başlığında da belirttiğimiz gibi bu yapılanlar öncül bonuslar ve çerez niteliğinde. Asıl bundan sonraki torbaları takip etmek gerekiyor.
Beklenenler…
- Geçen hafta basına da yansıyan ve CHP’nin öncülük ettiği genel af
- Yeni yılın Ocak ayında devreye girecek çok yüksek oranda asgari ücret zammı
- Kangren haline gelen ve kapsamı genişletilen emeklilikte yaşa takılanlar
- İmar affı
- Vergide matrah artırımı ve stok affı
Aslında bu yapılanlar ve yapılacak olanlar keşke vatandaşla devletin barışması eksenli olsa; ama tam anlamıyla seçim yatırımı. Seçim sonrası gelen iktidarın vay haline!...