Narenciyede fiyatlar bu yıl üreticiye göre iyi, tüketiciye göre ise biraz pahalı olacak. Bunun birkaç sebebi var. İlk nedeni üretimdeki düşüş. Hatırlanacağı üzere mayıs ayı sonlarında, tam narenciye ağaçlarının çiçek döneminde anormal sıcaklıklar yaşandı ve özellikle limon ile portakalın bazı türlerinde ciddi kayıplar verildi. Bu yetmezmiş gibi bir de eylül ayı başında narenciye üretim merkezi güney illerimizde 50 dereceyi bulan sıcaklıklar meyvenin üzerinde güneş yanıklarına sebep oldu.
Üretimdeki düşüşün tersine talepte de ciddi bir artış var. Sektör temsilcileri, COVID-19’dan dolayı C vitamini kaynağı olarak görülen, özellikle limon ve portakala olan talebin çok yüksek olduğunu vurguluyor. İşte bu noktada ekonominin temel kurallarından biri devreye giriyor. Arz az, talep çok ise fiyat artışı kaçınılmaz.
Yevmiye bedeli 106 TL oldu
Diğer taraftan, girdi maliyetlerinde geçen seneden bu yana en az yüzde 30 bir artıştan söz ediliyor. Sadece işçilik konusunu ele alırsak, narenciye kesim işçisi için geçen sene 88 TL olan yevmiye bedeli bu sene 106 TL olarak belirlendi. Bu da yüzde 20 artış demek.
Peki fiyatlar neydi, ne oldu?
Hasat şu anda en erkenci mayer limonlarda ve bazı mandalina türlerinde başladı, türüne göre nisana kadar da devam edecek. Ancak esas sezon kasımda başlıyor. Kasım, aralık, ocakta tüketim en tepe noktasına geliyor, şubat ile beraber mart, nisanda aşağı doğru iniyor. Bu günlerde büyük marketlerle bağlantılar yapılıyor, siparişler alınıyor. Süpermarketler, hangi üründen ne kadar alacaklarını beyan ediyor.
Adana ve Hatay’da görüştüğüm birkaç büyük üreticiden edindiğim bilgilere göre; portakal şu anda dalında 3-3.5 lira, erkenci mandalinalar 1.5-2 lira arasında. Mayer limon 2-2.5 lira arasındayken, sıcaktan en çok etkilenen enter limon ise 4 lira civarında fiyatlanıyor. Geçen sene mandalina 1 lira, portakal 2 liranın civarındaydı.
Üreticide ve dalında fiyat bu seviyedeyse bunun üzerine toplama, paketleme, nakliye ve kâr marjını koyduğumuz zaman tezgahta fiyatlar hangi seviyelerde olur bilemiyorum. Ama ucuz olmayacağı kesin. Diğer
taraftan, yurt dışından da COVID- 19 kaynaklı olarak narenciyeye ciddi talep var. İhracatçı bu günlerde dış bağlantılarını ve ön alımlarını yapıyor. Geçen yıl 900 milyon dolar civarında gerçekleşen narenciye ihracatının talep artışıyla birlikte 1 milyar dolar bandının üzerine çıkması bekleniyor. Narenciyede ana pazar Rusya. İhracatın yüzde 35’i halen bu ülkeye yapılıyor. Onu Irak, Ukrayna ve Romanya takip ediyor. Alternatif pazarlar arayan ihracatçı, yakın zamanda Uzakdoğu’ya açılmak için çalışmalarını sürdürüyor.