Bodrum’da lüks otellerin sayısının artması yaz ve kış turizmini desteklerken, diğer yandan çevrenin yok edilmesi, hızlı betonlaşma gibi sorunları da beraberinde getiriyor. Bodrum’un altyapısının hızla artmakta olan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamakta ne derece yeterli olabileceği de önemli bir soru işareti. Çağdaş Holding bugüne kadar Bodrum’da 30’un üzerinde farklı projeye imza attı. En büyük farkı, hayata geçirdiği projelerin çevre ve iklim koşulları ile uyum içinde olmasına öncelik vermesi ve yerleşim alanını yaşanılır kılan peyzaj çalışmalarının mimari kadar önemli olduğunu savunması. Çağdaş Holding, Bodrum’un turizmde bir markaya dönüşmesine öncülük eden şirketlerden biri. Çağdaş Holding'in İcra Kurulu Üyesi Dağlarca Çağlar ile pandemi sonrası ve Rusya-Ukrayna savaşının gölgesindeki turizm sektörünü konuştuk:
Bodrum’un önü çok açık
“Son 15 seneyi baz alırsak çok büyük bir inşaat yatırımı yapıldı. Baktığınızda büyük bir kentte arayacağınız her şey artık Bodrum’da var. Bununla beraber, özellikle son 7-8 yılda büyük şehirlerden Ege Bölgesi’ne ciddi bir göç başladı. Pandemiyle birlikte bunun çok ciddi seviyelere çıktığını gördük. Bodrum bu noktada nasibini fazlasıyla aldı. Tabii hala eksikliklerimiz var. Altyapı eksiğimiz aşikar… Bunlar çözüldüğünde ben Bodrum’un geleceğinin çok açık olduğunu düşünüyorum. Bence Bodrum artık marka algısı anlamında geri dönülmeyecek bir yola çıktı. Bu noktada Bodrum’un önü çok açık diye düşünüyorum.”
Yatırımın sadece belediye ve hükümetten beklenmemesi lazım
“200-250 bin yerleşik nüfustan 700 binlere geldik. Ve bu son 1,5-2 yılda oldu. Özellikle 2020 kışı, Bodrum’da yaz gibi geçti. Mobil trafolar kuruluyor, onlar patlıyor. Elektrik ve su altyapısı yetmiyordu. Şu an bir nebze rahatladık diyebilirim. Ama kış nüfusu bakımından yine de yoğunuz. Bununla birlikte rüzgar santrali yatırımları, yeni çöp tesisi projesi konuşuluyor. Bunlarla ilgili çalışmaların devam ettiğini biliyoruz. Burada önemli bir diğer konu da şu: Yatırımın sadece yerel belediye ya da merkezi hükümetten beklenmemesi lazım. Özel sektörün de taşın altına elini koyması gerekiyor. Biz Turgutreis’teki otelimizi yaparken oranın tüm kanalizasyon hatlarına kadar ilgilendik. Çünkü bu yatırım aynı zamanda bölgeye değer katması gereken bir yatırım. Bu anlayışın oturması ve özel sektörde benimsenmesi bence Bodrum’un geleceği için çok önemli.”
İnternet altyapısının artık su ya da elektrikten farkı yok
“35 senedir burada bu işi yapıyoruz. Eskiden çok daha büyük villalar talep edilirdi, büyük metrekareler. Bu biraz İstanbul ve büyük şehirlerde de böyleydi ama son 10 yılda daha minimal bir hale geldik. Talep edilen metrekareler düştü. Müşterinin cebindeki para ne olursa olsun o metrekareyi aramıyor. Pandemiyle beraber insanlar artık ayaklarını bahçeye basmak istiyor. Bodrum hayali zaten hep ‘tek kat, taş ev ve bahçe’ydi. Bu hayal çok daha kalıplaştı. İnsanlar otel kalabalığından uzaklaşıp bir miktar izole olmaya çalışıyor. Biz de bu alanda Çağdaş Villas organizasyonumuzla faaliyet gösteriyoruz. Dijitalleşme bu işin kalbinde. Misafirin hem işini hem tatilini gözeterek, uygun ortamı sağlamanız gerekiyor. İnternet altyapısının artık su ya da elektrikten farkı yok müşteri beklentileri kapsamında.”
Bodrum’un doğasını, tarihini ve kültürel dokusunu korumak iş süreçlerimizin temelinde yer alıyor
“Bodrum’un doğasını, tarihini ve kültürel dokusunu korumak iş süreçlerimizin temelinde yer alan öncelikli ilke. Bodrum’un bir mimarisi var ve bunu bozmamak lazım. Biz, bize verilen imar hakkını sonuna kadar hiçbir zaman kullanmıyoruz. Dış cephede doğal malzemelerle iş yapıyoruz. Projelerimizin peyzajını yaparken doğal dengeyi de her zaman gözetiyoruz. Son dönemde projelerde, deniz suyunu arıtıp evlere suyu öyle sağlıyoruz. Su artıma tesislerini artık her projemizde kullanmaya başladık. Güneş panel sistemleriyle ilgili mimar ekibimiz çalışmaya başladı. Burada hem estetik mimariyi bozmayacak hem de doğaya katkı sağlayacak bir dengede güneş panel sistemlerini de projelere entegre etmeye başlıyoruz. Ama tüm bunların ötesinde bizim yıllardır üzerinde durduğumuz çok önemli bir konu var. O da Estetik Kurulu. Bodrum’da bir Estetik Kurulu kurulmalı. Türkiye’nin en iyi mimarları burada, hepsi Bodrum sevdalısı. Bu insanlara rica etseniz hepsi keyifl e burada olurlar. Sahillerimizi, mimarileri planlarlar. Sonuçta bizim elimizdeki en büyük değerlerden biri Bodrum. Buna da hep birlikte sahip çıkmamız gerekiyor.
Rus turist sayısında bir artış olabilir
“Savaş çok üzücü bir durum… En yakın zamanda sorunların çözülmesini, savaşın bitmesini ümit ediyoruz. Turizm tarafında bakarsak, dünyanın ve Türkiye’nin geneliyle Bodrum arasında farklar olabiliyor. Biz bunu 2020 pandemi yılında da gördük. Tüm dünyada turizmde sıkıntı yaşanırken Bodrum’daki turizm gayet iyi seyretti. Özellikle lüks turizmde… Bu yaşananların ışığında, bu yılın Rusya için zor geçeceği kesin. Avrupa’da çok sayıda ülkenin Ruslara kapılarını kapattığını görüyoruz. Burada bizim ülke olarak biraz daha farklı bir siyasetimiz var ve bir arabuluculuk pozisyonundayız. Özellikle varlıklı Rus turistlerin bu sezon, ciddi anlamda Türkiye’ye ve özellikle Bodrum’a ilgi gösterebileceğini düşünüyoruz. Türkiye’nin dış politikada sergilediği duruş göz önünde bulundurulduğunda, Rus turist sayısında bir artış öngörebiliriz.”
En temel sorunlarımızdan biri insan kaynağı
“En temel sorunlarımızdan biri insan kaynağı. Her branşta ciddi personel eksiğimiz var. Mesela turizm noktasında, İstanbul’daki tüm iyi restoranlar Bodrum’da şube açıyor. En büyük problemleri lojman. Personelin yatacağı yer bile büyük problem. Bu noktada aslında birkaç projemiz var. Turizmciler, restorancılar ortak hareket edip ortak bir kompleks kuralım. Üniversiteler bizim için çok önemli. Çağdaş Holding olarak bu alanda uzun süredir ilişkimizin olduğu üniversitelerimiz var ülke çapında. Üniversitelerde bu öğrencileri stajlarda başlatıp hem o aidiyet duygusunu hem de o eğitimi vermemiz lazım.”