Dünya liderleri her Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun yıllık oturumuna katılmak üzere New York›a gidiyor. İklim etkilerinin yoğunlaştığı, jeopolitik gerginliklerin ve seçim belirsizliğinin arttığı bir yılın ardından BM 79. Genel Kurulu 22 Eylül›de «Geleceğin Zirvesi » ile açılacak.
Yüksek düzeyli hafta olarak bilinen ve liderlerin konuşmalarına ev sahipliği yapılan oturum ise 24 Eylül›de başlayacak. Genel Kurula 190 ülkeden üst düzey katılım sağlanması bekleniyor.
BM Genel Kurulu (UNGA), COP29 öncesinde liderlerin ülkelerinin önceliklerini açıklamak üzere kürsüye çıktıkları önemli bir diplomatik an. Bu sene iklim gündemi yoğun olacak. Öne çıkan konular arasında yeni bir iklim finansmanı hedefi (NCQG) üzerinde anlaşma, Şubat 2025’te yapılması gereken bir sonraki Ulusal Katkı Beyanları (NDC’ler) turu ve Azerbaycan’ın COP29 Dönem Başkanlığı liderliğinin güvenilirliği yer alıyor. Arka planda ise tabi ki 5 Kasım’da gerçekleçecek ABD başkanlık seçimleri var.
COP29’da bir iklim finansmanı anlaşmasına varılması gerekiyor ancak kilit konular takılıp kalmış durumda. Yeni finansman bütçesi ve donör tabanı konusundaki anlaşmazlıklar göz önüne alındığında, BM Genel Kurulu’nun oturum aralarında yapılacak ikili görüşmeler Bakü’den önce ilerleme kaydedilmesi açısından kritik önem taşıyor.
Tahminlere göre Paris Anlaşması’nın hayata geçirilmesi için Çin hariç, gelişmekte olan ülkelerin uluslararası kaynaklardan 1 trilyon dolar almaya ihtiyacı var. Gelişmekte olan ve iklime duyarlı ülkeler, finansmanın, borç ve borçlanma maliyetinin gerçeklerini kabul eden hibe ve imtiyazlı fonlardan oluşması çağrısında bulunuyor.
Başta G7 liderleri olmak üzere gelişmiş ülkelerden, bir finansman anlaşmasına varma konusundaki kararlılıklarını göstermelerini istiyor. COP28›de ülkeler fosil yakıtlardan ‹uzaklaşmayı›, yenilenebilir enerjiyi üç katına çıkarmayı ve enerji verimliliğini iki katına çıkarmayı kabul etmişti. Bu taahhütleri ne kadar güçlü bir şekilde uyguladıkları, yaklaşan NDC’lerine yansıyacak. Bu konuda izlenmesi gereken bazı kilit ülke konuşmaları Brezilya, Kolombiya, Meksika, Güney Afrika ve Avustralya olarak öne çıkıyor. Ayrıca, Azerbaycan, BAE ve Brezilya, NDC’ler konusunda ilk hareket edenler olacaklarını ifade ettiler.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, artan insan hakları ihlalleri ve ülkesinin bir yıl önce Dağlık Karabağ’a yaptığı askeri müdahalenin yansımalarına rağmen ülkesinin Bakü COP’unu ‘barış için COP’ olarak tanıttığı yönündeki eleştirilerin ortasında New York’a geliyor.
Azerbaycan, fosil yakıt üreten ülkelerin iklim finansmanına katkıda bulunmaları için gönüllü 1 milyar dolarlık bir fon da dahil olmak üzere yaklaşık 14 girişimi destekliyor, ancak ihtiyaç duyulan nakdin sağlanmasının gündemin üst sıralarında kalmasını sağlamak için hangi taktikleri uygulayacakları belli değil.
■ Germanwatch Geleceğe Dönük Finans Başkanı David Ryfisch:
“Taraflar yeni iklim finansmanı hedefi üzerinde bir anlaşmaya varma yolundan çok uzaktalar. İklim etkileri her geçen gün artarken başarısızlık bir seçenek değil. COP29 Dönem Başkanlığı, BM Genel Kurulu’nu bazı çıkmazları aşmak ve siyasi düzeyde ortak bir zemin bulmak için bir fırsat olarak kullanmalı. Yeni iklim finansmanı hedefi günümüzün gerçeklerini yansıtmalı ve gelişmekte olan ülkeler geçiş sürecinde desteklenmeli. Bunu yapabilecek ekonomik kapasiteye ve iklim değişikliği konusunda tarihi sorumluluğa sahip tüm ülkeler mazeret ileri sürmeksizin hedefe katkıda bulunmalı.”
■ Oil Change International Küresel Politika sorumlusu Romain Ioulalen:
“Ülkeler COP28’de fosil yakıtları aşamalı olarak ortadan kaldırmayı kabul ettiler ve fosil yakıtların adil bir şekilde ortadan kaldırılması için adil finansman gerekiyor. Bu dönüm noktası niteliğindeki enerji anlaşmasını hayata geçirmek için bir sonraki adım, zengin ülkelerin COP29’da hibe ve hibeye eşdeğer finansman olarak yılda en az 1 trilyon dolarlık yeni bir iklim finansmanı hedefini kabul etmeleri olacak. Zengin ülkelerin adil şartlarda kendi paylarına düşeni ödemeleri için mevcut kamu parası sıkıntısı yok. Bu finansmanın kilidini açmak, ülkelerin önümüzdeki yıl güçlü ulusal iklim planları sunmalarına yardımcı olacak ve ölümcül sıcaklık sınırlarının aşılmasını önlemek için son bir şans niteliğinde. COP Troykası, en azından yeni fosil yakıt genişlemesini derhal sona erdirmesi gereken 1.5 derece uyumlu NDC’lerle örnek teşkil etme sözü verdi. Liderler New York’ta boy gösterirken fosil yakıtların kullanımdan kaldırılmasına ilişkin planları merakla bekliyor olacağız.”
■ Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü (OIES) Kıdemli Araştırma Görevlisi Gulmira Rzayeva:
“COP29’a ev sahipliği yapan Azerbaycan, Kasım ayında Bakü’de yapılacak kritik BM iklim görüşmeleri öncesinde liderlere iklim konusundaki kararlılıklarını arttırmaları için baskı yapmak amacıyla New York’a gelmeli. Azerbaycan örnek teşkil etme fırsatına sahip. Büyük bir fosil yakıt ihracatçısı olarak, kendi temiz enerjiye geçişini hızlandıran sağlam ve ileriye dönük bir NDC sunmak için çalışabilir. Kapsayıcı ve etkin bir süreci benimseyerek ve cesur adımlar atarak Azerbaycan gerçek bir liderlik sergileyebilir.”
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında taraf ülkelerin her senenin sonunda toplanıp bu alanda neler yapıldığını ve neler yapılması gerektiğini görüştükleri Taraflar Konferansı COP’un 29’uncu edisyonu bu yıl Azerbaycan’ın başkenti Bakü ev sahipliğinde 11-24 Kasım 2024 tarihlerinde gerçekleşecek.
Türkiye’den katılacak olan Sürdürülebilir Gelecek Platformu, tek sivil platform olma özelliği taşıyor. Platform, bu kapsamda Effect Burson iletişim partnerliği, İyi Gelecek Stratejik işbirliği ve Goodspaces ev sahipliğinde COP29’a dair tespitlerini ve çözümlerini paylaştığı toplantı düzenledi.
Agriconnect Türkiye CMO’su Havva Olçum çalışmalara dair şunları söyledi: “Bu konunun her geçen gün daha önemli olacağının altını çiziyor ve iklim iletişiminin önemini vurguluyoruz. Türkiye ve Azerbaycan’ın alanında öncü isimleri tarafından oluşturduğumuz Sürdürülebilir Gelecek Danışma Kurulumuz ile yıl boyu sürecek etkinlikler ve konferanslar gerçekleştirecek ve hazırlanan raporları kamuoyu ile paylaşacağız. 11 gün boyunca 11 ana temada uzman konuşmacılar ve STK’ların da aralarında bulunduğu paydaşlarımız ile beraber sürdürülebilirlik konusunu kamuoyunun dikkatine sunacağız. Trendyol, ana sponsorluğumuzu üstlenerek bu yolculukta baştan sona bizimle birlikte yürüyor. Su konusunu sponsorluğunu üstlenen ARC Water Energy ile su temasında önemli konular ve içerikler için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
Trendyol Grubu Kurumsal İletişim Direktörü İrem Poyraz ise “Trendyol olarak sürdürülebilir bir geleceğe ancak birlikte atılacak adımlarla ulaşabiliriz. Bu nedenle, geniş ekosistemimizde ‘Birlikte Dönüşüm’ hedefimizi ortaya koyuyor ve bu dönüşüm yolculuğunu herkes için hızlandırmaya çalışıyoruz. COP29 yolculuğu da bizim için bu ‘Birlikte Dönüşme’ hedefine hizmet ediyor. COP29’un Azerbaycan ayağındaki çalışmalarımızı da geçtiğimiz günlerde Bakü’de COP29 Başkanlığı ve Birleşmiş Milletler işbirliği ile düzenlediğimiz geniş katılımlı çalıştayla yaptık. Bugünkü paydaş buluşmamızla da Türkiye’deki çalışmalarımızı başlatmış oluyoruz. COP29’da Sürdürülebilirlik bakış açımızı, attığımız adımları, hedeflerimizi, projelerimizi ve tüm ekosistemimizde dönüşümü hızlandıran çalışmalarımızı katılımcılara aktaracağız” açıklamasında bulundu.
Sürdürülebilir Gelecek Platformu Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Levent Kurnaz da “Senelerdir bu toplantılara gerek devlet gerek iş dünyası ve sivil toplum olarak katılım göstermemize rağmen çoğunlukla önemli bir verim alamadığımız söylenebilir. Bu sorunu çözmek amacıyla yola koyulan Sürdürülebilir Gelecek Platformu bu sene COP29’da hepimizi buluşturacak bir pavilyon almayı başardı. Bu pavilyonda amaç resmi ülke pavilyonu ile kısıtlı kalmadan iş dünyasının ve sivil toplumun iklim değişikliği alanında yaptıklarını tüm dünya ile paylaşmanın yanı sıra tüm bu bilgilerin ilgilenen tüm paydaşlara tüm sene boyunca ulaştırılmasını sağlayacak bir sistem oluşturmak. Bu yolculukta herkesi birlikte yürümeye davet ediyoruz” dedi.