FUZUL Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Eyüp Akbal, Yönetim Kurulu Başkanı olduğu FuzulEv’in bulunduğu sektörler ilgili yasal düzenleme ve BDDK sürecinin tamamlanmasının ardından “Fuzul Tasarruf Finansman A.Ş.”ye dönüştüklerinde modelin ilk günlerini anımsadı:
- “Altın Günü” gibi “dayanışma” mantığı ile çalışan modelimizin temelleri 1992’de “FuzulOto” ile atılmıştı. Zamanla “FuzulEv” ile vatandaşın ev sahibi olma çabasını kolaylaştırdığını düşündüğümüz modele de geçtik.
Konut işinde de aynı otomobildeki gibi önce kura ile yola çıktıklarını irdeledi:
- Talep arttıkça “vade ortası” ve “peşinat” modellerimiz de devreye girdi.
Modeli merak edenlere anlatmaya çalıştı:
- Ev ya da araba satmıyoruz. Vatandaşın ev veya araba alabilmesi için parayı toparlamasını organize ediyoruz. Girilen model “kura”, “vade ortası”,“peşinat”, hangisi ise günü gelince vatandaş planladığı yerde evi bulur, biriken parasıyla birlikte ek kaynak kullandırırız.
Derken bu modelle ev ve otomobil organizasyonu yapan firma sayısı 50’ye yaklaştı. Kayıt dışı iş yapanlarla birlikte sayının 100’e yaklaştığı dikkati çekti. Hükümet modelin“saadet zinciri”ne dönüşüp vatandaşa para kaybettirecek şekle dönüşmemesi için yasal düzenlemeyi gündeme getirdi.
- Vatandaş bankadan konut kredisi aldığında, geri ödemesi faiz yüküyle ikiye katlanıyor. Oysa bizim modelde vatandaş sadece organizasyon bedeli ödüyor. O da 100 bin lirayı geçmiyor. Yani, düzenlemeyi, denetlemeyi sağlayın ama modeli öldürmeyin.
“Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu” çıktı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) lisans alabilen firma sayısı şimdilik 6 ile sınırlı kaldı. “FuzulEv” de BDDK’dan lisansı aldıktan sonra adını “Fuzul Tasarruf Finansman A.Ş.”ye dönüştürdü.
Hakan Güldağ ile birlikte Eyüp Akbal ve Fuzul Marka-Strateji Geliştirme Grup BaşkanıMustafa Daldal’la buluştuk, “Tasarruf Finansman Şirketleri modelini” konuştuk.
Akbal, yasanın ve BDDK lisansının modeli uyguladıkları alanları sınırladığını belirtti:
- BDDK bize ve sektördeki diğer 5 kuruluşa lisansı verirken, “Vatandaşın ev, araba ve çatılı iş yeri edinmesinin organizasyonuna girebilirsiniz” dedi. Örneğin, arsa işine girmemize fren konuldu. Arsada suiistimal riski olabileceğini düşündüler.
Kendi şirketi üzerinden şu mesajı verdi:
- Bizimki aslında bir finansman modeli. Zaten o nedenle kanunla adımız değişti. 30 yıldır bu modeli uyguluyoruz. Yaşanan krizlere rağmen çok şükür sistemi sağlıklı yürüttük. Bize güvenen vatandaşa zarar vermedik.
Yasanın ve BDDK’nın “Tasarruf Finansman Şirketleri” için asgari 100 milyon lira sermaye şartı koyduğunu vurguladı:
- Ev, araba veya çatılı iş yeri alabilecek parayı toparlamak üzere gelen vatandaştan bir defaya mahsus yüzde 8-12 organizasyon bedeli alıyoruz. Vatandaşın bizde biriken parasını katılım bankalarında değerlendirip, sağlanan geliri onların kullanımı için “havuz”a koyuyoruz.
Yükselen enflasyonla birlikte uyguladıkları modelde “ev-otomobil dengesi”nin değiştiğini kaydetti:
- Aralık 2021 öncesi 400-500 bin lira ile ev, 50-200 bin lira ile araba organizasyonuna girilebiliyordu. O dönemde organizasyona girenlerin yüzde 75’i ev, yüzde 25’i araba alıyordu. Yükselen enflasyonla durum değişti.
BDDK’nın organizasyona giriş üst sınırını 1 milyon lira olarak belirlediğine işaret etti:
- Yükselen enflasyonla birlikte 1 milyon lira, konut organizasyonu için çok düşük kaldı. Şu anda vatandaşın yüzde 75’i otomobil, yüzde 25’i ev organizasyonuna girebiliyor.
Ardından beklentisini paylaştı:
- BDDK’nın bizim organizasyonlara giriş üst sınırını minimum 5 milyon liraya çıkarmasında fayda var. Aslında İstanbul dikkate alınırsa ev organizasyonu için üst sınırın 10 milyon liraya çıkması gerektiği görülür.
Akbal, modeli anlatırken şu verinin altını özellikle çizdi:
- Bizim modelde vatandaşın borcunu ödememe oranı binde 3 düzeyinde bulunuyor. Yani, vatandaş borcuna çok sadık.
Faizlerin yüksek seyrettiği bu dönemde vatandaş konut, otomobil kredisi kullanmakta zorlanıyor.
Böyle bir ortamda “Tasarruf Finansman Modeli” vatandaş için önemli seçenek oluşturuyor.
Yasa güvencesi ve BDDK disiplini de modelle ilgili riski ortadan kaldırmış görünüyor…
FUZUL Tasarruf Finansman A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal’a “Tasarruf Finansman Modeli” ile ev-otomobil sahibi olma planı yapanların sayısını sorduk, yanıtladı:
- Çoğu, Emin ve bizde olmak üzere 6 kuruluşun organizasyonunda 230 bin aktif ödeme yapan vatandaş var.
Fuzul Tasarruf Finansman A.Ş.’nin 60 ilde 109 şube ile hizmet verdiğini belirtip, bazı verilerini paylaştı:
Şirket sermayesini 100 milyon liradan 350 milyon liraya çıkardıklarını bildirdi:
- Şirketimizde 1500’e yakın kişi çalışıyor. Çalışanların yüzde 46’sını kadınlar oluşturuyor.
Sektörler ilgili verilere döndü:
FUZUL Tasarruf Finansman A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal, sektörün kampanyalarıyla ilgili şu öneriyi ortaya koydu:
- Altın, enflasyon veya konut endeksli kampanya modellerinin de önü açılabilir. Ayrıca tasarruf fon havuzunun altın veya kur korumalı hesaplarda tutulması alternatifleri de sağlanabilmelidir.
Yönetmelikte yer alan vadeler üzerinde durdu:
- Konut ve çatılı iş yeri finansman dönemi 120 aydan 180 aya, araç finansmanı ise 60 aydan 100 aya çıkarılırsa tasarruf tabanı artar.
Modelin yaygınlaşmasına dönük şu noktanın altını çizdi:
- Konut, araç, çatılı iş yeri gibi ürünlere arsa ve BDDK’nın uygun göreceği mal veya hizmetlerin ediniminin de eklenmesinin kanun değişikliği gerektirdiğini biliyoruz.
Modele yeni ürün paketleri konusunda şu örnekleri verdi:
- Küçük çaplı birikimlerin ekonomiye kazandırılmasına yönelik çeyiz, tatil, eğitim ve hac-umre paketleri de hazırlanabilir.