Merkez Bankası 2024 yılının enflasyon tahminini yüzde 36’dan yüzde 38’e yükseltti ya... Gel de şimdi Neil Armstrong’un Ay’a ilk ayak bastığında söylediği “Benim için küçük ama insanlık için büyük bir adım” sözünü hatırlama!
Enflasyon tahmininde iki puanlık revizyon bizim için ne ki; ama bu revizyonu yıllık enflasyonu zaten yüzde 3-4 dolayında olan bir ülke için düşünün...
Yüzdenin yüzdesini almak pek doğru değilse de bizim yüzde 36’yı yüzde 38’e çıkarmamızın oransal karşılığı yalnızca yüzde 5.5. Ama yüzde 4’lük bir tahmin yüzde 6’ya çıkarılsa, sapma tam yüzde 50!
Marj daraltıldı
2024 yılı enflasyon tahmini yukarı çekilirken marj daraltıldı. Tahminin yüzde 36 olduğu dönemde alt ve üst sınır yüzde 30 ve 42 olarak öngörülmüştü. Üst sınır sabit tutuldu, ancak alt sınır yüzde 34’e çıkarıldı ve böylece yüzde 34-42’nin orta noktası olan yüzde 38 yeni enflasyon tahmini olarak belirlendi.
Yılın ikinci enflasyon raporunu açıklayan ve bu çerçevede 2024’ün tahmininin yüzde 36’dan yüzde 38’e yükseltildiğini belirten Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 2025 ve 2026’nın yüzde 14 ve yüzde 9’luk tahminlerinde ise bir değişikliğe gidilmediğini söyledi.
Niye yükseltildi?
Merkez Bankası Başkanı Karahan’ın yaptığı açıklamaya göre enflasyon tahmininin yukarı çekilmesinde rol oynayan etkenlerin başında ham petrol ve ithalat fiyatlarının yukarı yönlü güncellenmesi ile gıda fiyatlarının daha yüksek gerçekleşeceği beklentisi geliyor.
Merkez Bankası, şubatta açıklanan ilk enflasyon raporunda 83.6 dolar olarak tahmin ettiği ham petrol fiyatları için bu kez 86.4 dolarlık bir tahminde bulundu.
Yine şubat raporunda yüzde 34.6 olarak yer alan gıda maddelerindeki fiyat artışı tahmini bu kez yüzde 35.5’e çıkarıldı.
“Arındırılmış oranlar açıklanabilir”
Başkan Fatih Karahan, Merkez Bankası'nın aylık enflasyon olarak sürekli mevsimsellikten arındırılmış oranlara vurgu yaptığının, ancak bu oranın hangi yöntemle hesaplandığına ilişkin bir açıklık bulunmadığının hatırlatılması üzerine aylık olarak yayımladıkları fiyat gelişmeleri raporlarında bu oranlara yer verebileceklerini belirtti.
Karahan daha önce de dile getirildiği gibi üçüncü çeyrekte mevsimsellikten arındırılmış aylık artışı yüzde 2.5, son çeyrekte ise yüzde 1.5’in biraz altında beklediklerini söyledi.
Mayısta doğalgazdan 0.7 puan
Merkez Bankası’nın şubat ayında açıkladığı enflasyon raporunda dikkat çektiği ve bu köşede 6 Mayıs’ta yer verdiğim mayıs enflasyonuna ilişkin önemli bir ayrıntı var. Doğalgazda 25 metreküplük avantajın bitmesi mayıs ayında TÜFE’yi 0.72 puan yukarı itecek. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan da enflasyon raporunu açıklarken bunu bir kez daha vurguladı.
Karahan yıllık enflasyonun mayısta zirve yapacağı yolundaki görüşü tekrarladı ve bir soru üzerine yıllık oranı yüzde 75-76 dolayında tahmin ettiklerini söyledi. Bu iyimser bir tahmin. Doğalgazdan gelecek 0.72’den kaçış yok. Ayrıca yine 6 Mayıs’ta dile getirdiğim gibi TÜİK’in giyim grubunda yeni sezon fiyatlarını mayıs ayında dikkate almasından ve giyimde yüzde 10-15 arasında bir aylık artış beklenmesinden dolayı buradan gelecek etki de 0.8 puan dolayında. Böylece doğalgaz ve giyimin etkisi 1.5 puanı buluyor.
Yıllık oranın yüzde 75’te kalması mayıstaki artışın yüzde 3.11’de tutulmasına bağlı. Bu, ilk dört aydan da düşük bir oran demek ve hiç mümkün görünmüyor.
Mayıs artışı yüzde 3.69 olursa yıllık yüzde 76’ya, mayıs artışı yüzde 4.28 olursa bu kez yıllık oran yüzde 77’ye çıkacak. Mayıstaki oranın yüzde 4.87 düzeyinde gerçekleşmesi durumunda ise yıllık yüzde 78’i bulacak. Doğalgaz ve giyimi gözeterek şu anki gidişe göre aylık yüzde 3.5-4.0 arası bir oran makul görünüyor. Bu da mayıs sonundaki zirvenin yüzde 76-77 dolayında olabileceğine işaret ediyor.
Mayıs 2024-Nisan 2025 döneminin tahmini değişti
Bu köşede dün Mayıs 2024-Nisan 2025 dönemi için yüzde 19.67’lik resmi bir tahmin olduğunu, ancak bu oranın 2024 ve 2025'e ilişkin yıllık tahminlerin yukarı çekilmesi halinde değişebileceğini vurgulamıştım.
Nitekim 2024 tahmini yüzde 36’dan yüzde 38’e çıkarılınca yüzde 19.67’yi de revize etmek gerekti. Buna göre bu yılın kalan sekiz ayı için beklenen enflasyon (1,38/1,1872-1) yüzde 16.24.
2025’in enflasyon tahmini yüzde 14 olarak korundu. Buna göre aylık ortalama yüzde 1.1’den dört ayın toplamındaki artış yüzde 4.47.
Bu iki orana göre de Mayıs 2024-Nisan 2025 döneminin toplam artış tahmini (1,1624*1,0447-1) yüzde 21.44.
Önümüzdeki bir yıl için bu oran çok ama çok düşük. Bu düzeyde bir enflasyon müthiş! Ama hep diyorum ya, ufak(!) bir sorun var. Bu orana kimse inanmıyor, kimse gerçekleşebilir bulmuyor ki.
Merkez Bankası yetkilileri de enflasyon raporunu açıklarken bu oranı dile getirmeyi unutmuş olmalı! Madem elde böylesine düşük bir oran var, yüzde 38’in yanına niye “Önümüzdeki bir yılın oranı da yüzde 21’lere inecek” diye eklenmedi ki!