Maliye ve Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, 2023’te uygulamaya aldıkları TAM Projesi’nin bugün itibarıyla 5 bin 200 ATM ile Türkiye’nin 81 ilinde hizmet veren bir sistem haline geldiğini belirterek, “Proje ile orta vadede 500 milyon dolar tasarruf sağlanmış olacak” diyor. Eh, bir gelişmedir bu.
Ancak ekonominin şu anda içinde bulunduğu sıkıntılı süreçten çıkabilmesi için ATM optimizasyonu yetmez, bize fazlası gerek… Ekonominin kaptanının şu sıra yığınca proje devreye alması gerekirken, sadece bu yıl faiz ödemesi için 230 milyar $ gerekirken, 500 milyonluk tasarruf ile oyalanmak niye ki?
İHRACATÇI TURİZMCİ PROJE BEKLİYOR
Derdimiz şudur ki çifte açıkla giden ekonomide bütçe açığı %6’lara koşarken, cari açık 45 milyar $ civarında dolanırken bizim döviz kazandırıcı adımlar atmamız gerekiyor. Belli oldu ki Merkez’in faiz kararlarıyla bu işler dönmüyor zira enflasyon da zaten Merkez’in kabiliyet alanının dışına taşmış…
İhracatçı diyor ki; “Bana kulak ver, zaten başım kur ile belada, AB’nin resesyonu da cabası, bana destek ver ki ben de sana döviz getireyim.” Turizmci diyor ki; “Hamaseti bırakıp turizmde rekor söyleminin altını doldur, sektörün acil ihtiyaçlarını karşıla ki ben de sana döviz üretebileyim.”
İKİ SORU İKİ CEVAP / Günü kurtarmakla nereye kadar…
Acil alınması gereken kararlar neler?
Tarımda mutlaka fark yaratıcı adım şart. Gıda enflasyonu, ramazanın da etkisiyle vatandaşı zorlayacak. Üretici yavaş yavaş üretimi terk etmeye başladı. Köylerdeki çiftçi yaşı 54’ü aştı, gençler bu işe hevesli ama onlara tarla veremiyoruz. Misal ekilmemiş tarla bırakmayalım, derhal Tarımsal Dönüşüm Projesi yapalım, mülkiyeti sahibinde kalsın ama ekim için bir ofiste toplansın, üretecek olanlara kiralansın. Bir de mazota, elektriğe tarım sübvansiyonu uygulansın yoksa açlığa koşuyoruz.
Sahi, şu tasarruf genelgesinin akıbeti ne oldu?
Vatandaşın, üreticinin, emekli, sabit gelirlinin boğazı sıkılırken kamunun doludizgin harcaması, sosyal barışı zedeler boyuta geldi. Ortalık, altındaki lüks arabalarla dolaşan çakarlı çakal kamu yöneticilerinden geçilmiyor. Şimşek “tasarruf genelgesi” çıkardı ama tam aksi sonuç verdi, daha fazla harcama talebi geldi. Eğer enflasyonla mücadelede samimi ise, öncelikle kamunun kendi israf kalemlerini gözden geçirmesi gerekir. Ele verir talkını, kendi yutar salkımı… Niye güveneyim sana?
NOT / FIRSATLAR GELİRKEN VE ÖNÜ KESİLEREK YAKALANIR, ARDINDAN KOŞULARAK DEĞİL
Geçen hafta Vahap Munyar Yabancı Sermaye Derneği YASED’i yazmıştı; “Ortam iyileşirse 19 milyar dolar dış yatırım hazır.” Başkan Engin Aksoy, dernek uzmanlarının hazırladığı “Uluslararası Doğrudan Yatırım Potansiyeli” ile 40 yıllık dönemde 270 milyar $’lık yatırım geldiğini söylüyordu.
YASED sıradan bir dernek değil, veriye dayalı konuşan ve sözlerinin dikkate alınması gereken bir STK’mız, 33 ülkeden gelen uluslararası devlerin de bulunduğu 274 üyesi var. Üyeleri 1,3 milyon kişi istihdam ediyor. Yani, istihdamın %9’unu yaratıyor. Ayrıca ihracatımızın %30’unu onlar sağlıyor.
Tekraren diyor ki; ortam iyileşirse doğrudan 19 milyar $ dış yatırım hazır. Bunun şartlarını da sıralıyor. Şartlara bakıyorum, Şimşek’in tabiriyle “rasyonel” yani akla yakın, ahlaka uygun, ekonomik mantık dâhilinde… Akla şu soru geliyor; bu fırsatı kullanmak yerine ıskalayıp ardından koşmak niye?