Global piyasalarla ilgili yorum yapılırken, her piyasanın farklı dinamiklerinin olduğu çoğu zaman unutuluyor. Yorumcu bir finansal varlığı değerlendirirken tek gösterge üzerinden gidiyor. Örneğin sadece teknik analiz yapıyor. Grafiksel bakış açısının yeterli olacağını düşünüyor. Teknik analize itibar etmeyenler, temel analizi tercih ediyor. Bunların dışında, yatırımcının, yorumcunun, her piyasayı takip etmesi gerçekten güçtür. İnternet sitelerinde, farklı mesleklerden insanların döviz piyasalarında kolayca para kazandıklarına dair reklamlar görürüz. Bir yanılsamadır. Medyada parite uzmanı da boldur. Bir yayına katılan, sorulan herhangi bir çapraz kurla ilgili detaylı tahlil yapar.
EUR/USD paritesinde işlem yapan bir piyasa profesyonelini ele alalım. Kadının işi budur. Mesleğini soranlara, ‘‘Foreks profesyoneliyim. Uzmanlığım EUR/USD paritesidir’’ yanıtını verir. Sabah masasına oturduktan sonra tüm gün buna odaklanır. Verileri, açıklamaları izler. Pariteyi etkileyen günlük, haftalık, türlü çeşit etken vardır. Her hafta yayımlanan spekülatör pozisyonları önemlidir. Hem kısa, hem de orta vadeli grafiklere bakmak elzemdir. Merkez bankalarının para politikaları içselleştirilir. Bunlar da yetmez. EUR/USD paritesi son üç haftada 1,17’den 1,21’e yükselirken, foreks piyasasının en büyük oyuncusu İsviçre Merkez Bankası’nın (İMB) euro alımı yapıp yapmadığını kontrol etmek gerekir. Yılın ilk üç ayında sessiz olan kurumun, 15 günde yüklü miktarda euro aldığını belirteyim. Deflasyon korkusu nedeniyle para biriminin değerlenmesini istemeyen İMB, 2020’nin sadece mart-ağustos döneminde 110 milyar euro aldı.
Bizde doğumdan sonra bebeğe altın takılır. Bu nedenle herkes doğuştan altın uzmanıdır. Öte yandan, vadeli işlem piyasalarında, büyük fonların spekülasyon, altın üreticilerinin risk yönetimi amacıyla aldıkları pozisyonlar bilinmez. Fiziki altın alım-satımları takip edilmez. Ama baş ekonomist unvanına sahip birisi; altın, petrol, bakır gibi önemli emtiaların fiyatlarıyla ilgili çözümleme yapabilir. Oysa bu emtialar için dinamik analiz yapılmalıdır. Fiyat denkleminde birçok değişken vardır. Özetle; bizde kompetan bolcadır.