Yönetemediğimiz riskler bize enflasyon olarak geri döner. Nitekim Mayıs’taki mini gerileme ardından Haziran’da yeniden tırmanma şeridinde… Tüketici rakamları beklentiyi de aşarak aylıkta %1,94 yıllıkta %17,53 oluverdi. Üretici tarafı daha da ilginç; aylık %4,01, yıllık %42,89.
Hiperenflasyonun ayak sesleri
Enflasyon giderek daha fazla katılaşıyor. Zira kur yüksek seyrini koruyor. Maliyetler artıyor. Fiyatların daha da yükseleceği endişesi, harcamaları erkene çekiyor. Üstelik daha bunlar iyi günlerimiz. Normal hayata geçiş, maliyet enflasyonu yetmezmiş gibi talep enflasyonunu da yanına alacak gibi görünüyor.
Yüksek kur yüksek enflasyonda yatırım tercihleri
Son 1 yıla bakalım; TÜFE %12,62’den %17,53’e yükseldi. ÜFE ise % 6,17’den %42,89’a fırladı. Aynı sürede politika faizi %9,75’ten %19’a çıktı. Enflasyon ve faizdeki tırmanış, döviz ve döviz bazlı enstrümanların önem çıkmasına yol açıyor.
Dolar kıpraşır da altın yerinde durur mu? Neticede Ons’un fiyatı dolar cinsinden; 1,792 $… Peki, bundan sonra ne olur? ÜFE ve TÜFE yakınsayıncaya kadar bu seyir sürer gider. Makas; geç %20’ler, erken %30’larda bir yerde kesişir.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Kredi alınarak ev alınır mı bu dönemde?
Kredi kullanarak ev almak bu dönemde faizler yüksek olduğu için uygun değil. Yüksek faizin geri ödemesi olduğu unutulmamalı.
Döviz bazlı enstrümanlar şimdiye kadar iyi getiri sağladı. Bu enflasyonla yine dövize yönelim olur mu?
Fiyatı yükselen her şey, insana cazip geliyor. Enflasyonun yüksek seyri de kurun atarlanmasını sağlıyor ve bu artışın çift yönlü etkisi var. Bir yandan dövizde olanların parasının üzerine yeni değer artışları gibi gözükse de diğer yanda ülke ekonomisi her geçen gün fakirleşiyor.
1000 DEDİĞİMİZDE NE ANLIYORUZ?
Bin (rakamla 1000) kelimesi yanına TL geldiğinde; 97 Euro veya 155 dolar oluyor. Ancak “Bin” kelimesine “dolar” sıfatı takınca, değeri 8 bin 676 lira oluveriyor. Euro lakabıyla 10 bin 304 lira demek isteniyor.
Kurun, faizin, enflasyonun eşanlı tırmandığı bu ortamda; “bin” derken, 1000 Lira mı, 1000 Dolar mı, 1000 Euro mu anlamak isterdiniz? Para; çoğaldığı yere kayıyor ve yüksek enflasyon, dilimizdeki “bin” kavramının içeriğini değiştiriyor. Tıpkı 90’lardaki 1 lirayı kastederken 6 sıfır ilavesiyle “milyoncu” dediğimiz gibi…
Bu enflasyonu hak etmediğimiz gibi dilimizi de bozmasına göz yumamayız. Kayıp yıllar 90’lar gibi kayıp yıllar 20’ler diye tarihe kayıt düşmeyelim.