İş yapma kültürümüzde ortaklığa pek fazla rağbet etmeyiz. Ancak dünya bize, “işbirliği yap” diyor. Zira ölçek ekonomisi, rekabet avantajı için daha elzem hale gelmekle kalmıyor, güç birliği sayesinde daha büyük projeler gerçekleşebiliyor. Bunu başarabilenlerin açık ara öne geçtiği bir çağdayız. Murat Kalsın başkanlığında İstanbul Ticaret Odası meclis ve komite üyesi 100 iş insanı bir araya gelerek, İstanbul Holding’i kurmuş… Lojistik, teknoloji, gayrimenkul, finans, dış ticaret, sağlık, turizm, enerji ve gıda-tarım alanında, birlikteliğin yatırım gücüyle iş yapmaya karar vermişler.
REKABET YERİNE REKABER KÜLTÜRÜ
Geleneksel tavrımız, rekabet üzerinde yeşermiştir. Öyle ki zamana zaman bu rekabet yıkıcı hale gelmiş, dış pazarlarda dahi birbirinin ayağına basar olmuşuz. Ancak küresel kriz, ardından salgın ve şimdi de resesyon, enflasyon gibi belalar, rakibinle birlikte hareket etme ihtiyacını ortaya çıkardı.
İstanbul Holding, rekabetten ziyade rekaberlik üzerinden yol alacak. Güçlerini birleştirme denemelerini daha önce mobilyacılar arasında görmüştük. Şimdi bu enerji, holding boyutuna varmış bulunuyor. Murat Kalsın; girişimlerinin başka işbirliklerine rol model olacağı kanaatinde…
İKİ SORU İKİ CEVAP
Kümelenme mi, Yığılma mı?
Yığın; çıkar birliği için ikna edilmiş birlikteliklerdir. Harç biter, yapı paydostur. Kümelenme ise ikna edilmişliğin ötesine taşar ve inanmışlarla yola çıkmayı tanımlar. İnegöl; mobilyacı yığınıdır ama Kayseri, mobilya kümesidir. Zira aralarda güç-işbirliği, diri duru iletişim ve güven vardır.
Ekosistem mi, egosistem mi?
Türkiye’de çok sayıda işbirliği denemesi ve ekosistem oluşturma girişimi var. Bunların %80’i başarısız oluyor. Başaranların mucizesi, aynı ufka bakarken egolarını da bir yana bırakmalarından gelir. Egosistem, bileşenlerin arasına kişisel çıkarların girmesiyle yeşerir. Güven kaybolur ve en çok bağıranın diğerlerinin sesini bastırmasıyla işbirliği bozulur.
NOT
BİRLEŞEREK BÜYÜMEK İLE BÜYÜYÜP BİRLEŞMEK FARKI
İşbirliğini, matematik de olumluyor. Elimizde 2 ve 5 büyüklüğünde iki firma olsun. Her biri de kendi başına eşit hızda katlanarak büyüsün. Toplamda 2 firmanın ürettiği değer; 133 birim olur.
Ancak 2 ve 5 büyüklüğündeki bu firmalar daha başlangıçta güç birliği yapar, yine aynı hızda büyürlerse, sinerjiden doğan güçle toplamda üretecekleri değer; 343 olur.
Sinerji derken; bu ortaklığın gücü yanı sıra tehditlerini de yazayım. Eğer ekosistem kurarken egosisteme dönüşürse, umulan başarı sağlanamaz. Sinerji için ikna edilmişlik yetmez, inanmışlık gerekir.
Allah buyuruyor ki: Biri diğerine ihanet etmediği müddetçe, iki ortağın üçüncüsü ben olurum. Biri arkadaşına ihanet etti mi ben aralarından çekilirim.” Ortaklık, ötekine güvenmeyi gerektirir. İstanbul Holding’in yarını, güven çimentosuyla yoğrulmuş, rekaberlikle şekillenecek.