İstakoz tencereleri kapaksız satılır. Zira içine haşlanmak için atılan canlı ıstakozlardan tırmanıp yukarı çıkmaya çalışan olursa, diğerleri onu aşağı çeker, yükselmesine izin vermez. Bu yüzden şef, tencereye kapak alma gereği duymaz. Tıpkı birbirini alaşağı çeken toplumların dış düşmana ihtiyaç duymadığı gibi…
Salgınla birlikte dünyada ve bizde tırmanan sektörlerin başında e-ticaret gelir. Yasaklardan dolayı iş yapamayan işletmeler e-ticarete yöneldi ve bu sektörde dünya devi oyuncular çıkarır olduk. Misal; Trendyol… Bu ağustos aldığı 1,5 milyar $ yatırım ve ulaştığı 16,5 milyar $ değerlemeyle decacorn oldu.
Decacorn nedir, neden önemli?
Decacorn, yeni bir terim. Değeri 1 milyar $’a ulaşan şirketlere bunda 8 yıl önce Cowboy Ventures’in kurucusu Aileen Lee; “unicorn” adını takmıştı. Yani boynuzlu at. Ben de dilimiz için “Burak” kelimesini önermiştim. Decacorn; değeri 10 milyar $’ı aşan şirket demek. Yani on boynuzlu at.
Trendyol, 30 milyon müşteri ve 200 bin satıcı ile parıltılı yatırımcılar yörüngesindeki şirketimiz. Alibaba’yı stratejik yatırımcı alarak 4 kıtadan yatırım fonları akan yükselen yıldızımız. Ancak sorun şu ki on boynuzlu atı, paçasından çekmeye başladık bile…
İKİ SORU İKİ CEVAP
Şirketler acımasız rekabet ortamında en çok hangi sorunla karşılaşıyor, Trendyol örneği neyi anlatıyor?
Kuruluşunda ona ortak olan ama sonra hisselerini yüksek kârla satıp çıkan bazı rakipleri, 16,5 milyar $’lık parıltılı başarıdan “daha fazla pay” kapabilmek için yıpratmaya başladılar ve Trendyol’un Alibaba’nın atlama tahtası olacağını, Çin’in Avrupa’ya giriş kapısı olduğunu iddia ettiler.
Pazaryeri nedir, şirketler nasıl güçleniyor?
Bundan 25 yıl önce Alibaba henüz az bilinirken ülkemize gelmiş ve bir holdinge ortaklık önermişti. Pazaryeri kavramını henüz kavrayamadığımızdan kurucusu Jack Ma’yı Çin’e geri sepetlemiştir. Şimdi Trendyol’un Alibaba ile güçlenip on kat yörüngeye çıkması, “kaçan fırsattan etik olmayan pay” alma uğraşına dönüştü.
NOT
DEDİKODU KAZANINDAN YÖRÜNGEYE ÇIKAMAYANLAR
Gönlümden geçen; Türkiye’den de yığınca unicorn, Trendyol gibi decacorn hatta ileride belki de hectacon (100 boynuz) şirketlerimin çıkmasıdır. Ancak istakoz tenceresinde tırmananı aşağı çekmeye çalışanlar, bunu engelleyebiliyor, yavaşlatabiliyor.
Trendyol’un ödeme aracı Cüzdan’ın yasadışı iddiasından, Çinli çalıştırdıklarına dek karalamalar… Önerim, başarıya susamış toplumun, daha nice Trendyol’lara ihtiyacı varken, bu kifayetsiz muhteris istakozlara kulak tıkanmasıdır.
Hızır; başarı duası yapan bir muhterise görünür; “dilediğini vereceğim ancak sen ne dilersen komşuna iki katını vermek şartıyla…” Muhteris istakozun cevabı; “bir gözümü çıkar…”