Bir yıldan kastım bu ay başından itibaren olan bir yıl. Yani Mayıs 2024-Nisan 2025 dönemi. Bu bir yıllık dönemdeki resmi enflasyon tahmini, yani Merkez Bankası’nın resmi tahmini yüzde 19.67. Evet, yalnızca yüzde 19.67.
Bu oran tutar, tutmaz; o ayrı bir konu.
Merkez Bankası’nın bugün açıklanacak enflasyon raporunda bu yıl ve önümüzdeki yılın tahminleri değiştirilmezse sözünü ettiğim bir yıllık döneme denk gelen oran bu; yüzde 19.67.
Ben Maliye Bakanı ya da Merkez Bankası Başkanı olacağım; hemen her gün her yerde bu oranı haykırırım.
Peki niye yapmıyorlar?
Yanıtı çok basit!
Bu oranda kalınacağına inanmıyorlar ki!
Ne tuhaf bir çelişki değil mi?
Bir tahmin seti koyuyorsun ortaya, bu tahmine ulaşmak için elinden geleni yaptığını söylüyorsun, yapıyorsun da bir şeyler; ama böylesine dikkat çekici bir oranı üstüne basa basa açıklamıyor, ilan etmiyor, aksine gizliyor gibi davranıyorsun.
“Enflasyon tahmin ya da hedefleri takvim yılı bazında dile getirilir, böyle kırık vade gibi bir dönem olmaz” denilebilir. Niye olmasın! Hedef ve tahminlerin mutlaka takvim yılı bazında yapılması gerektiğini kim söylüyor ki!
Kendine ve ortaya koyduğu oranlara inanan bir ekonomi yönetimi çıkar göğsünü gere gere bu oranı savunur.
Ama bu yönetim savunamaz, savunamıyor da zaten.
Yok eğer ben yanılıyorsam, bugünden itibaren çıkıp savunsunlar!
Yüzde 19.67 nasıl hesaplanıyor?
Mayıs 2024-Nisan 2025 döneminin enflasyon tahmini olan yüzde 19.67’ye ulaşmak çok kolay.
Ama şu gerçeğin altını bir kez daha çizeyim...
Bu oran, Merkez Bankası’nın 2024 için yüzde 36, 2025 için yüzde 14 olan tahminlerinin gerçekleşeceği varsayımına dayanıyor.
Şimdi... Bu yılın ilk dört ayındaki TÜFE artışı yüzde 18.72 oldu. 2024’ün enflasyon tahmini kaç, yüzde 36. Dolayısıyla bu yılın kalan sekiz ayında beklenen artış yüzde 14.55.
Gelelim 2025 yılına... Merkez Bankası’nın 2025 yılı enflasyon tahmini kaç, yüzde 14. Bu orana her ay aynı oranda bir artışla ulaşılacağının öngörüldüğünü varsayalım. Bu durumda 2025’in her ayında yüzde 1.1 artış bekleniyor demektir. Her ay yüzde 1.1 artışla 2025’in ilk dört ayındaki artış kaç olur, yüzde 4.47.
Bu yılın son sekiz ayından yüzde 14.55, gelecek yılın ilk dört ayından yüzde 4.47; birikimli olarak toplayalım, bulacağımız oran yüzde 19.67’dir.
Bir daha söylüyorum, Merkez Bankası bugün açıklanacak enflasyon raporunda bu yılın yüzde 36 ve 2025’in yüzde 14 olan enflasyon tahminlerini değiştirmezse Mayıs 2024-Nisan 2025 döneminin enflasyon tahmini yüzde 19.67’dir.
Şimdi ekonomi yönetimine soralım:
“Madem önümüzdeki bir yılda enflasyonu yüzde 19.67, hadi yuvarlayalım yüzde 20 tahmin ediyorsunuz, kendinize de güveniyorsanız bu oranı niye açıklamıyor, vatandaşı ikna etmeye çalışmıyorsunuz? Yoksa, bu oranda kalınabileceğine inanmıyor musunuz? Sessiz kalmanız sizin de kuşku içinde olduğunuz izlenimi uyandırıyor. Eğer durum öyleyse vatandaş sizin bile pek inanmadığınız bu orana niye inansın?”
Vatandaş bu orana inansa mevduata hücum eder!
Düşünsenize; önümüzdeki bir yılın enflasyonu yüzde 20 olacak ve bu bir yıl için verilen faiz yüzde 50’ye yakın. Yüzde 50 dediğim de, bir yıl vadeli mevduatın faizi, yani faiz indirildiği takdirde etkilenilmeyecek bir oran. Bugün bir yıl vadeli mevduat yaptınız mı, yüzde 50 faiziniz garanti.
Yüzde 50 faiz ve yüzde 20 enflasyon...
Tam yüzde 25 reel faiz var.
Bugün yatırdığınız 100 lira 150 liraya çıkacak; bu dönemdeki enflasyon ise 100’den 120’ye...
“Ben paramı bir yıllığa bağlamam, 32 günlük giderim” derseniz şu günlerde kimi bankalarda yüzde 58’i bulan basit faizin yıllığı yüzde 70’e yaklaşıyor. Zaten 32 gün vadelinin net yüzde 4.5-4.7 dolayındaki dönem faizini dört kez alsanız bir yılda gerçekleşecek(!) yüzde 20 enflasyon kadar faiz cebinize giriyor. Daha sonraki sekiz ay faiz düşük seyretse de olur.
Hesap güzel, hesap şahane ve çok iyi ama işte o ufak(!) eksik ve kaygı yok mu? Önümüzdeki bir yılın enflasyonunun yüzde 20’de kalacağına bir inanabilseniz!
Nasıl inanacaksınız ki!
En başta “Tahminimiz bu” diye ortaya çıkanlar bile bu oranın gerçekleşebileceğine inanmıyorken!