Hızla artan borsa yatırımcısı bazı temel kavramları da yeniden gündeme getirmemize neden oluyor. Toplamda 505 şirket var ve bu şirketlerin piyasa değeri 294 milyar $. Borsa yatırımcısı bu 505 şirket içerisinden alım yaparken en fazla kazanacağı şirkete odaklanıyor.
Yetmiyor; bazen şirketlerin gönüllü savunucuları haline geliyor. Hiçbir şirket devamlı yükselemez, devamlı düşemez. Borsada gerçekleşmeler satılır ve beklentiler alınır. Krizin olduğu sektörler daha fazla inceleme alanındadır. Zira krizdeki şirketlerin fiyatları çoğu kez dip yapmıştır.
ALGILAR VE HIRSLAR ÇAPRAZINDA KALMAK
Algı; oluşturulabilen, yönetilebilen bir şeydir. Beklenti yönetimi ile bir kesim üzerinde dilediğin algıyı oluşturabilirsin. Eğer beklentin abartılmışsa, “aşırı beklentiler zirvesi” seni, tehlikeli noktalara taşıyabilir. Unutma ki aşırı beklentiler zirvesinin bir sonrasında, “hayal kırıklığı çukuru” yer alacaktır.
Hırs; beklentinin ötesine varmak ve gerçeği, aklın kapsama alanı dışına taşımaktır. İhtiraslı olmak iyidir de akıl süzgecinden geçmeyen her hırs şurubu, bünyeyi zehirler, vücut bütünlüğünü bozar. Borsada hırsla kalkanın zararla oturduğu öyküler öylesine yaygındır ki… Nitekim bunlar için; “Keriz Silkeleme” ibaresi üretilmiştir.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Borsada alım ve satımın ana kuralı nedir?
YÜKSELİŞ VE COŞKUDA SATIŞ, KARAMSARLIKTA ALIM: Hatırlayın, pandemi sürecinde havayolu ve turizm şirketlerinin hisseleri bir anda üst üste taban taban fiyatlar gördüğünde kimse yüzüne bakmıyordu. Tüm kurumlar beklentilerini aşağı yönlü revize ediyordu. Peki, ya şimdi? Şimdi herkes yeni yüksek hedef fiyatlar veriyor. Uçuşların daha da yükseleceğinden bahsediyor. Yatırımcının şimdi dipteki sektörlere ve hisselere yönelme zamanı…
Borsada hisse senedi almak risk midir?
Elbette risktir. Ancak yönetebileceğiniz risk; risk olmaktan çıkar. Sorun, yönetemeyeceğin riskleri almakta… Yüksek kazanç; yüksek risk demektir. Hem kazancım yüksek olsun hem de risk olmasın demek, akıldışılıktır, hayalciliktir, kendini kandırmaktır.
NOT
MAĞDURİYETLER NEDEN OLUR?
Büyük ve yüksek getiriler, mağduriyetleri çağırır. Üst üste gelen yüksek getiriler sonrasında sokaktan, tarladan, apartmandan, çaycıdan hisse önerileri duymaya başlarsınız. İşte böyle bir ortamda mağduriyetlerin zemini oluşur.
İbni Haldun der ki; “fazla tevazunun sonu, vasat insandan nasihat dinlemektir.” Bir şirketi değerinde satın almak için aklını devre dışı bırakma tevazuu gösterirsen, berberin dahi senin yatırımcı danışmanın olur, kasabından öğüt dinler, çaycından hisse tüyosu edinirsin. Aman dikkat!
Yıllarca borsa mağduriyetlerini yazdık. Yeni mağdurlar olmaması için aşırı değerlenen hisselerin arkasından gidilmemeli. Dolar bazında zirve üstüne zirve yapan hisselerin daha büyük zirveler yapacağına odaklanılmamalı...