Bugün sizlere 50. yılını kutlayan Türkiye Bilişim Derneği’nin (TBD) kurucularından ve ilk başkanı, yetiştirdiği öğrencilerin yanı sıra ülkemiz bilişim alanında katkıları olan, bilişim duayeni, Prof. Dr. Aydın Köksal’ı tanıtmak istiyorum...
Galatasaray Lisesi’ni birincilikle bitirdikten sonra Fransa'da elektronik yüksek mühendisliği diploması alan Aydın hoca kendi deyimiyle Türkiye’nin ilk bilgisayar mühendisi.
TBD’nin onursal başkanı Köksal hoca bütün ömrünü ismini verdiği bilgisayar ve bilişime adamış.
Aydın hoca, bir dilbilimci olmasının yanı sıra bilgisayar alanında da ülkemizin öncülerinden biri olarak yıllarca isimler türetmiş.
Bilgisayar, bilişim, yazılım, donanım gibi günümüzde kullanılmakta olan 2 bin 500'e yakın sözcüğün de 'isim babası’ kimi hemen kabul görmüş, kiminin yaygın olarak kullanılması ise 'bilgisayar' gibi yıllar almış...
Hocamızla pandemi öncesi bilişim alanında düzenlenen toplantılarda ve Galatasaray’ın genel kurullarında karşılaştığımızda keyifli sohbetimiz olurdu.
Bu kez sohbetimizi telefonla yapabildik.
Öncelikle hocanın yazdığı benimde keyifle okuduğum ve kitapseverlere önereceğim kitaplarını uzun uzun konuştuk.
Hocam, ülkemizdeki bilişim alanında yaşanılanları bilgisayarın öyküsünü örneğin “Elektronik beyin, kompüter hatta gompütür”den bilgisayara geçiş nasıl oldu kısaca anlatır mısınız? soruma;
“Ülkemizde ilk bilgisayar 1960'ta Karayolları'nda karayolları ağının yapılması için kurulmuş,
Polatlı-Sivrihisar Karayolu’nun hesaplama işlemi bilgisayarda yapılmıştı.
Mezun olduktan sonra 1966 yılında bir bilgisayar firmasında işe başladığımda da Türkiye'de 40-50 tane bilgisayar vardı.
O yıllarda bilgisayara elektronik beyin deniyordu.
Kompüter, kompüter hatta gompütür diyenler vardı.
Yabancı kelime kullanma yerine Türkçe deyimler bulmak için yurtseverlik damarım tuttu ve mesleğin öncülerinden biri olma isteği de üzerine bindi günlerce sabahlara kadar çalışmalar yaptım.
Bilgisayar sayısal bilgiyi saklıyor, işliyor, sayışım hesap yapmaktır.
Bilgisayar, memory yerine hafıza, İşletim ve yazılım gibi sözcükleri de ilk kez 1966'da kullandım.
1969 yılında Hacettepe Üniversitesi olarak gazeteye bir ilan verdik ve 'Bilgisayar kiralanacaktır' dedik.
Bilişim, bilginin akışkan hali demektir.
Bilmek sözcüğünden türettim ve ilk kez 1968'de 'Bilişim teknik bilimini Türkiye'nin kalkınması için araç olarak kullanacağız' diyerek kullandım.
Daha sonra IBM kişisel bilgisayar fabrikasının açılmasıyla bütün evlere bilgisayar girdi.
Öyle olunca da yaygınlaştı ve 1980'den sonra bir anda salgın gibi herkes bilgisayar demeye başladı.”
Hocamızın anlattığı bilgisayarın öyküsü kısaca bu kadar…
Aydın hocamla ilgili TBD Genel Başkanlığı’nı üstlenmiş iki isimden kısa görüş rica ettim
İlki, TBD önceki Genel başkanı ve Aydın hocanın öğrencisi, uzun süre mesai arkadaşlığı yapan İlker Tabak diğeri ise şimdiki TBD Genel başkanı Rahmi Aktepe...
İlker bey; “Aydın Köksal denince aklıma bilime, bilişime, eğitime ve Türkçeye adanmış bir yaşam gelir.
Kendisi ile 17 yaşımda Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Mühendisliği öğrencisi olduğumda başlayan tanışıklığım, daha sonra kurucusu ve yöneticisi olduğu, çalışma arkadaşlarımla birlikte aile ortamını aratmayan Bilişim AŞ’de meslektaş olarak sürdü.
2017 yılına kadar 22 yıl Aydın Köksal ile birlikte çalışmanın yaşamıma kattığı olumlu değerleri saymakla bitiremem.
Kendisini yakından tanıma olanağı bulduğum için mutluyum.
Aydın Köksal’ın dostluğunu, yol göstericiliğini, öğretmenliğini, babacan yaklaşımı ile bilişim mesleğine, eğitime ve özellikle de Türkçe’ye olan katkılarını yakından gözlemiş şanslı kişilerden biriyim.
Aydın Köksal’ın yaşama ilişkin saygılı olmak, sevgi göstermek, öğretmekten yılmamak, ayrıntılara önem vermek, çalışkanlık, ekinsel birikimini paylaşmak; müzik, sanat ve sporla ilgilenmek, yardımlaşma ve imece kültürüne sahip olmak gibi ilkelerini uygulayan biri oldum.
TBD’nin kuruluşunun 50. yılında ülkemizin kalkınmasının bilişimle olacağını 1968 yılında öngörmüş vizyoner biri olduğunu bir kez daha anımsatmakta yarar var.
İsim babası olduğu yazılım, bilgisayar, bilişim, iletişim gibi 2 bin 500’den fazla sözcükle toplumun bilişim ve bilime yakınsamasını sağlamış, aydınlanmasına katkı vermiştir; vermektedir.
Yazdığı yüzlerce makalesi ve onlarca kitabı ile bilgi, birikim ve deneyimlerini gelecek kuşaklara aktarmakta olan Aydın Köksal’a saygılarımı bir kez daha iletiyorum.
TBD Genel Başkanı Rahmi Aktepe’nin hocayla ilgili görüşü şöyle;
“ Akademisyenliği kadar yazarlığı, öncülüğü, toplum için kullanmaya çalıştığı engin bilgisi ile vatansever bir kişilik örneği olan Prof. Dr. Aydın Köksal, ufkun ötesini görebilen bir “aydın” olarak, TBD’nin Kurucu Başkanı ve şu anda Onursal Başkanıdır.
Sayın Köksal ve çevresindeki değerli arkadaşları TBD’yi öylesine güçlü bir vizyonla kurmuş ve sebatla geliştirmişlerdir ki, kendilerinden sonra gelen kuşaklar, bu güçlü vizyonu aynı şekilde bu güne kadar taşıyabilmişlerdir.
Bu güçlü başlangıç, bugün aynı heyecanla sürdürülen çok sayıda başarılı çalışma ve girişimleri ardından getirebilmiştir.
TBD 50. yılına bu değerli başarılarla ulaştıysa, bu ilk günlerde atılan sağlam temel sayesindedir.
Ülkemizde teknolojinin Türkçe terimlerle ifade edilebilirliğini sağlayanların başında gelen Köksal, Bilişim teknik biliminin dünya ile aynı paralelde gelişmesinde öncülük yapmış ve sürdürülebilirliğini “emek yoğun” bir süreç ile gözler önüne sermiştir.
Ülkemizde kullanılmaya başlandığı ilk yıllarda “bilgisayar” sözcüğünü ve bu konudaki yüksek sayıda teknik terimi dilimize kazandırarak çok kişinin ufkunu açan bir altyapı sağlamış, bilişim, donanım, yazılım, veritabanı gibi 2500 bilişim terimini Türkçe ’ye kazandırmıştır.
Attığı bu tohumlar yeşermiş, TBD gönüllü uzmanlarının devam ettirdiği bayrak yarışı sonucunda bugün TBD Terimler Sözlüğü 35000 kelimeyi aşmıştır.
Uzun yıllar boyunca hem Türkiye Bilişim Derneğinin gelişiminde, hem de ülkemizdeki bilişim/yazılım uygulamalarının yayılması ve sektörel oluşumunun tutundurulmasında büyük rol oynamış bir vizyoner olduğu muhakkaktır.
İlerlemeyi sonsuz olarak gören Köksal’ın bu konudaki sözleri şöyledir:
“Kırk yıllık bilişim düşlerimizin hepsi gerçekleşti; o dündü, şimdi bize yeni düşler gerek!”
TBD olarak kendisine daima müteşekkir olacağız, yaşamından feyz alacağız…” diyor Rahmi Aktepe.
İki ismin görüşleri özetle bunlar.
Cumhuriyete ve onun değerlerine inan, bilişime bir ömür adamış kendisini tanımaktan onur duyduğum değerli bilim insanımız prof. Dr. Aydın Köksal’a sağlıklı ömür dilerim.